Jak wypełnić w ZUS DRA informacje o składce zdrowotnej?

Od 2025 roku prawie wszyscy płatnicy zobowiązani są do comiesięcznego wypełniania deklaracji ZUS DRA i wysyłania jej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dodatkowo wypełnianie ZUS DRA stało się bardziej skomplikowane ze względu na zmiany w wyliczaniu składki zdrowotnej, której wysokość zależy od formy opodatkowania i taką informację należy umieścić w deklaracji rozliczeniowej. Jak wypełnić sekcję w DRA dotyczącą składki zdrowotnej? Odpowiemy na to pytanie na przykładach!

Opodatkowanie dochodów według skali podatkowej a ZUS DRA

Osoby rozliczające się według skali podatkowej za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu obliczają na nie składkę od podstawy stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który składka jest naliczana. Natomiast składka zdrowotna stanowi tu 9% podstawy. Co ważne, nie może być ona niższa od 9% z 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym. W 2025 roku jest to 314,96 zł zł (9% z 3 499,50 zł).

Przykład 1.

Pan Jakub rozlicza się według skali podatkowej. Przychód za styczeń wynosi 6000 zł, natomiast koszty 7000 zł (ujęte tu są opłacone w styczniu składki społeczne).

Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco:

• dochód za styczeń, tj.: 6000 zł – 7000 zł = - 1000 zł;
• podstawa składki zdrowotnej 0 zł
• składka zdrowotna 314,10 zł. 

W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:

• 01, gdzie wprowadza się X;
• 02, gdzie wpisuje się dochód – tu 0 zł;
• 03, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 3499,50  zł;
• 04, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 314,96 zł. 

Opodatkowanie dochodów podatkiem liniowym a ZUS DRA

Dla osób korzystających z podatku liniowego podstawa składki zdrowotnej to dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka. Samą składkę stanowi 4,9% podstawy.

Istotne jest to, że w tym przypadku składka również nie może być niższa od 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym.

Przykład 2.

Pani Anna rozlicza się liniowo. Przychód za styczeń wynosi 12 000 zł, natomiast koszty 4000 zł (ujęte są tu opłacone w styczniu składki społeczne).

Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco: 

• dochód za styczeń, tj.: 12 000 zł – 4000 zł = 8000 zł;
• podstawa składki zdrowotnej: 8000 zł;
• składka zdrowotna: 392,00 zł (8000 zł x 4,9%). 

W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:

• 05, gdzie wprowadza się X; 
• 06, gdzie wpisuje się dochód – tu 8000 zł;
• 07, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 8000 zł;
• 08, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 392 zł.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w ZUS DRA

Osoby, które jako formę opodatkowania wybrały ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, opłacają składki zależne od wysokości przychodu:

• osiągniętego w danym roku kalendarzowym (tzw. metoda standardowa)
• lub osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym (tzw. metoda uproszczona).

Przychód może zostać pomniejszony o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne pod warunkiem, że te nie zostały odliczone od dochodu lub zaliczone do kosztów.

Od osiągniętego przychodu zależy podstawa wymiaru składki zdrowotnej, którą stanowi odpowiednia stawka procentowa przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego (włącznie z wypłatami z zysku). Sama składka wynosi 9% tej podstawy. Wartości przedstawia poniższa tabela:

Przedsiębiorca, który wybrał metodę standardową, powinien śledzić przychód na bieżąco, a w miesiącu przekroczenia danego progu przychodu opłacić składkę zdrowotną w wyższej wysokości. W tym przypadku konieczna będzie zapłata wyrównania według stawki obowiązującej za ostatni miesiąc w roku za miesiące, w których naliczono stawkę niższą. Dopłaty dokonuje się w ciągu miesiąca od upływu terminu złożenia zeznania rocznego PIT za rok ubiegły, czyli do 31 maja.

Przykład 3.

Pan Karol jest na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych i wybrał opłacanie składki zdrowotnej według metody standardowej. W okresie styczeń–luty jego przychód wyniósł 73 899,24 zł przychodu narastająco (pomniejszonego o opłacone składki ZUS).

Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco: 

• przychód za styczeń i luty, tj.: 73 899,24 zł; 
• podstawa składki zdrowotnej: 8 549,18 zł; 
• składka zdrowotna: 769,43 zł.

W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:

• 12, gdzie wprowadza się X;
• 13, gdzie wpisuje się przychód – tu 73 899,24 zł;
• 14 i 15 w tym przypadku pozostają puste;
• 16, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 8 549,18 zł;
• 17, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 769,43 zł.

Osoby rozliczające się ryczałtem mogą skorzystać z metody uproszczonej ustalania składki zdrowotnej. Warunkiem jest prowadzenie działalności przez cały poprzedni rok kalendarzowy oraz korzystanie z opodatkowania zeszłorocznych przychodów:

• według skali podatkowej; 
• podatkiem liniowym;
• podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej;
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W tym przypadku przy określaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej przyjmuje się przychód uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym pomniejszony o kwotę opłaconych w poprzednim roku kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu. Tak ustaloną podstawę stosuje się przez cały rok kalendarzowy. Jednak po jego zakończeniu konieczne będzie zweryfikowanie faktycznie osiągniętego przychodu i wskazanie, czy będzie trzeba opłacić wyrównanie.

Przykład 4.

Przychody pani Jolanty za 2024 roku wyniosły 307 687,31 zł. W 2025 roku wybrała jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i zdecydowała się na opłacanie składki zdrowotnej na zasadach uproszczonych.

Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco:

• przychód za 2024 rok, tj.: 307 687,31 zł; 
• podstawa składki zdrowotnej: 15 388,52 zł;
• składka zdrowotna: 1 384,97 zł.

W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:

• 12, gdzie wprowadza się X;
• 13 pozostawia się puste;
• 14, gdzie wprowadza się X;
• 15, gdzie wpisuje się przychód z poprzedniego roku, tj. 307 687,31 zł;
• 16, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 15 388,52 zł;
• 17, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 1 384,97 zł. 

Karta podatkowa a ZUS DRA

Osoby na karcie podatkowej mają najprostszy sposób ustalania podstawy składki zdrowotnej. Jest to kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym. W 2023 roku składka zdrowotna wynosi 314,10 zł (3 490 zł x 9%).

Przykład 5.

Pan Kamil rozlicza się w formie karty podatkowej, dlatego w DRA w bloku XI uzupełnić należy pola:

• 09, gdzie wprowadza się X;
• 10, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 3499,50 zł;
• 11, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 314,96 zł.

Pozostali przedsiębiorcy

Wspólnik spółki komandytowej (komandytariusz lub komplementariusz), właściciel jednoosobowej spółki z o.o. oraz akcjonariusz prostej spółki akcyjnej od 2023 roku opłacają składkę zdrowotną w wysokości 9%, naliczoną od podstawy stanowiącej 100% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Wynosi ona zatem 626,93 zł (6965,94 zł x 9%).

Przykład 6.

Pan Roman jest właścicielem jednoosobowej spółki z o.o., dlatego w DRA w bloku XI uzupełnia pola:

• 18, gdzie wprowadza się X;
• 19, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 8549,19 zł;
• 20, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 769,43 zł.  

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej

Rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za poprzedni rok dokonuje się w deklaracji ZUS DRA za kwiecień. Wówczas przedsiębiorca musi wypełnić blok XII formularza.

Składając rozliczenie w polu 01. uzupełnia się rok, za który dokonywane jest rozliczenie. Nie należy uzupełniać pól 02 i 03 jeśli rozliczenie dotyczy innego roku niż 2022 i nie skorzystano z możliwości zmiany formy opodatkowania za część lub cały rok 2022.

W polach 05-18 wprowadza się informacje o rozliczeniach na zasadach ogólnych (skala podatkowa i podatek liniowy):

• 05. i 13. Kwota dochodu osiągniętego z działalności gospodarczej w roku, którego dotyczy roczne rozliczenie - wpisuje się faktyczny dochód osiągnięty za rok, za który składamy rozliczenie,
• 06. Kwota należnego podatku za rok, za który dokonywane jest roczne rozliczenie - dotyczy przedsiębiorców, którym przysługuje obniżenie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki,
• 07. i 14. Roczna podstawa wymiaru składki - dochód lub minimalna roczna podstawa z uwzględnieniem liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu (bez miesięcy za które przysługiwało zwolnienie z opłacania tej składki), nie mniej niż podstawa minimalna za dany rok,
• 08. i 15. Roczna składka - 9% z rocznej podstawy składki zdrowotnej,
• 09. i 16. Suma miesięcznych należnych składek wynikająca ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie - zsumowana kwota składek zdrowotnych przedsiębiorcy z miesięcznych deklaracji DRA dotyczących danego roku składkowego,
• 10. Kwota do dopłaty - stanowi różnicę między polami Roczna składka - Suma miesięcznych należnych składek wynikająca ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie,
• 11. Kwota do zwrotu - stanowi różnicę  między polami Suma miesięcznych należnych składek wynikająca ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie - pole Roczna składka.

W polach 20-25 wprowadza się dane dotyczące przedsiębiorców rozliczających w poprzednim roku przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych:

• 20. Kwota przychodów osiągniętych z działalności gospodarczej w roku, którego dotyczy roczne rozliczenie
• 21. Roczna podstawa wymiaru składki - minimalna roczna podstawa z uwzględnieniem liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu (bez miesięcy za które przysługiwało zwolnienie z opłacania tej składki), nie mniej niż podstawa minimalna za dany rok,
• 22. Roczna składka - 9% z rocznej podstawy składki zdrowotnej,
• 23. Suma miesięcznych należnych składek wynikająca ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie - zsumowana kwota składek zdrowotnych przedsiębiorcy z miesięcznych deklaracji DRA dotyczących danego roku składkowego,
• 24. Kwota do dopłaty - stanowi różnicę między polami Roczna składka - Suma miesięcznych należnych składek wynikająca ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie,
• 25. Kwota do zwrotu - stanowi różnicę  między polami Suma miesięcznych należnych składek wynikająca ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie - pole Roczna składka.

W części Łączna kwota do dopłaty albo do zwrotu z rozliczenia rocznego polu 26. wykazuje się łączną kwotę do dopłaty, a w polu 27. Łączną kwotę do zwrotu. Te kwoty stanowią podsumowanie wszystkich pól z bloku XII.

Gdzie jeszcze wpisuje się dane dotyczące składki zdrowotnej w DRA?

Istotne jest to, że na podstawie danych wprowadzonych w bloku XI wypełnia się także:

• sekcje X pole 05, gdzie wpisuje się podstawę wymiaru składki zdrowotnej;
• sekcje VI, gdzie w polach 02, 05, 07 wpisuje się wyliczoną składkę zdrowotną.

Warto tu zaznaczyć, że w tej sekcji wykazuje się sumę wyliczonych składek zdrowotnych - jeśli jest to DRA za kwiecień, to sumuję się tam również kwotę z rocznych rozliczeń.

ZUS DRA w systemie wFirma

System wFirma ułatwia wypełnianie deklaracji rozliczeniowej. Wystarczy jej wygenerowanie w START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ, a wszystkie dane w części dotyczącej składki zdrowotnej zostaną uzupełnione na podstawie danych księgowych wprowadzonych w systemie.

Dodatkowa sekcja w ZUS DRA, mimo że wygląda na bardzo skomplikowaną, po zrozumieniu jej funkcjonowania będzie prosta do wypełnienia. Dzieje się tak w szczególności dlatego, że większość pól pozostawia się pustą, a co miesiąc wypełnia się te same obszary.