Uzasadniając wyrok, sędzia Alicja Polańska wyjaśniła, że zwolnienie na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 58a ustawy o CIT miało na celu wspieranie alternatywnych spółek inwestycyjnych (ASI) w prowadzeniu inwestycji długoterminowych, a nie na przykład tzw. inwestycji portfelowych, czyli nastawionych na realizację szybkich zysków.

- Dlatego w tym przepisie znalazła się dwuletnia cezura czasowa – wyjaśniła sędzia Polańska.

Co ze zwolnieniem?

Sprawa dotyczyła ASI, która planowała zbyć w 2022 r. posiadane udziały w spółce kapitałowej. Objęła je najpierw w marcu 2020 r., a kolejne - w styczniu 2021 r.

Spółka uważała, że nie zapłaci podatku od dochodów ze sprzedaży tych udziałów, bo będzie tu miał zastosowanie art. 17 ust. 1 pkt 58a ustawy o CIT. Przepis ten zwalnia od podatku dochody ASI ze zbycia udziałów (akcji), pod warunkiem że ASI przed dniem zbycia posiadała bezpośrednio odpowiednią ilość udziałów (akcji) w kapitale spółki, której udziały (akcje) są zbywane, nieprzerwanie przez dwa lata. W stanie prawnym, którego dotyczył spór, wymagane było co najmniej 10 proc. udziałów (akcji), obecnie jest to co najmniej 5 proc.

Spółka była przekonana, że spełnia warunki zwolnienia, zarówno te, dotyczące minimalnej wartości udziałów w spółce, jak i dwuletniego okresu ich posiadania. Minęły bowiem – jak argumentowała - dwa lata, odkąd po raz pierwszy nabyła udziały w tej spółce.

Trzeba odczekać dwa lata

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z nią tylko w odniesieniu do udziałów objętych przez nią w marcu 2020 r. Nie zgodził się natomiast co do udziałów, które spółka nabyła później. Stwierdził, że nie minęły jeszcze dwa lata pomiędzy ich nabyciem a planowanym zbyciem. Jeżeli więc zostaną one zbyte w 2022 r., to dochód z ich sprzedaży nie będzie zwolniony z CIT.

Tego samego zdania były sądy. WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2051/21) uznał, że warunki podatkowego zwolnienia należy odnosić oddzielnie do zbycia każdego udziału z osobna. Dlatego zgodził się z fiskusem, że zwolnienie będzie przysługiwać przy sprzedaży udziałów objętych przez spółkę w marcu 2020 r. Natomiast nie będzie zwolniony z CIT dochód ze sprzedaży udziałów nabytych w styczniu 2021 r.

Taki był cel

Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał ten wyrok w mocy. Odwołał się do uzasadnienia rządowego projektu nowelizacji m.in. ustawy o CIT (druk sejmowy nr 2862). Wyjaśniono w nim, że wymóg posiadania przez ASI określonej wartości udziałów nieprzerwanie przez dwa lata, służy wyłączeniu ze zwolnienia tzw. inwestycji portfelowych.

Zyski i koszty kapitałowe

We wniosku o interpretację spółka spytała również o wydatki, które ponosi na swoją bieżącą działalność. Chciała się upewnić, czy w całości dotyczą one przychodów z zysków kapitałowych. Jako przykład wymieniła wydatki np. na usługi: księgowe, prawne, notarialne, doradcze i consultingowe, doradztwa inwestycyjnego, najmu pomieszczeń biurowych i obsługi administracyjno-biurowej, zarządzania, telekomunikacyjne i informatyczne, a także koszty obsługi rachunków bankowych, podróży służbowych i audytu spółek portfelowych.

Co do tego nie było sporu. Dyrektor KIS zgodził się ze spółką, że gdy uzyskuje ona jedynie przychody z zysków kapitałowych, to są to dla niej koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych.

Wyrok NSA z 3 kwietnia 2025 r., sygn. akt II FSK 871/22

OPINIA

Bartosz Głowacki, doradca podatkowy i partner w MDDP

Rodzi się obawa o pozostałe zwolnienia

Wyrok jest zaskakujący. NSA, powołując się na wykładnię celowościową, stworzył normę prawną, która w istocie w żaden sposób nie znajduje oparcia w brzmieniu przepisu.

Zgodnie z ustawą, zwolnione od CIT są dochody (przychody) ASI uzyskane w roku podatkowym ze zbycia udziałów (akcji), pod warunkiem, że ASI, która zbywa udziały (akcje), posiadała przed dniem zbycia bezpośrednio nie mniej niż 5 proc. (10 proc. przed zmianą przepisów) udziałów (akcji) w kapitale spółki, której udziały (akcje) są zbywane, nieprzerwanie przez okres dwóch lat.

Przepis nie wskazuje, że zwolnienie dotyczy dochodu ze zbycia udziałów posiadanych przez dwa lata, a wprost stwierdza, że zwolnienie dotyczy zbycia udziałów w spółce, której minimalny pakiet udziałów był w posiadaniu ASI przez wymagany okres. Wystarczy zatem, by ASI posiadała co najmniej 5 proc. (10 proc. przed zmianą przepisów) udziałów w spółce nieprzerwanie przez dwa lata, a dochód ze zbycia każdych udziałów, także tych posiadanych krócej, powinien być objęty zwolnieniem od podatku.

Wykładnia NSA jest niepokojąca z perspektywy zwolnienia partycypacyjnego dla dywidend czy dla polskiej spółki holdingowej. W obu przypadkach zwolnienie podatkowe jest uwarunkowane posiadaniem co najmniej 10 proc. udziałów nieprzerwanie przez dwa lata. Można mieć obawy, czy NSA nie zacznie w którymś momencie twierdzić, że i tutaj zwolnienie od podatku należy odnosić wyłącznie do dochodu osiągniętego w związku z udziałami, które posiadano przez minimalny czas.