Wiele osób, przeciwko którym prowadzone jest postępowanie karne, chciałoby podjąć obronę, w tym zapoznać się z aktami postępowania. Znajomość akt sprawy jest kluczowym warunkiem prowadzenia rzetelnej obrony w procesie karnym – podkreśla adw. Arkadiusz Szymański z Kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j. W niniejszym artykule odpowiemy na pytanie komu i w jakich warunkach przysługuje dostęp do akt sprawy karnej.
Tryb dostępu do akt w postępowaniu przygotowawczym
Szczegółowe informacje na temat procedury dostępu do akt oraz profesjonalną pomoc prawną można uzyskać w Kancelarii Zemła Szymański Adwokaci (https://zemla-szymanski.pl/), specjalizującej się w prawie karnym.
Tryb uzyskiwania dostępu do akt postępowania karnego różni się, w zależności od etapu, na którym to postępowanie się znajduje.
Zgodnie z art. 156 § 1 k.p.k. stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta sprawy sądowej oraz daje możność sporządzenia z nich odpisów lub kopii. Za zgodą prezesa sądu akta te mogą być udostępnione również innym osobom. Informacje o aktach sprawy mogą być udostępnione także za pomocą systemu teleinformatycznego, jeżeli względy techniczne nie stoją temu na przeszkodzie.
W postępowaniu przygotowawczym stronami są pokrzywdzony oraz podejrzany. Celem uzyskania dostępu do akt postępowania karnego należy skierować pisemny wniosek do właściwej prokuratury o wyrażenie zgody na dostęp do akt postępowania, wgląd do tychże akt i ewentualnie wykonanie ich fotokopii.
Powyższy wniosek zostanie pozytywnie lub negatywnie rozpatrzony przez Prokuratora, nadzorującego postępowanie przygotowawcze.
Zgodnie z art. 156 § 5 k.p.k. jeżeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochrony ważnego interesu państwa, w toku postępowania przygotowawczego stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta, umożliwia sporządzanie odpisów lub kopii oraz wydaje odpłatnie uwierzytelnione odpisy lub kopie. W przedmiocie udostępnienia akt, sporządzenia odpisów lub kopii lub wydania uwierzytelnionych odpisów lub kopii prowadzący postępowanie przygotowawcze wydaje zarządzenie. W wypadku odmowy udostępnienia akt pokrzywdzonemu na jego wniosek należy poinformować go o możliwości udostępnienia mu akt w późniejszym terminie. Jeśli Prokurator odmówi wglądu do akt, wyda zarządzenie odmowne, to na takie zarządzenie przysługuje zażalenie do sądu w terminie 7 dni od jego doręczenia wnioskodawcy.
Dostęp do akt sprawy karnej – klucz do skutecznej obrony
W niektórych przypadkach, Prokuratura odmawia dostępu do akt postępowania przez cały okres trwania śledztwa. Ostatnim momentem, w którym musi udostępnić akta podejrzanemu i obrońcy jest termin końcowego zaznajomienia z aktami postępowania. Z chwilą powiadomienia podejrzanego lub obrońcy o terminie końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania przygotowawczego pokrzywdzonemu, jego pełnomocnikowi lub przedstawicielowi ustawowemu nie można odmówić udostępnienia akt, umożliwienia sporządzania odpisów lub kopii oraz wydania odpisów lub kopii.
Jeśli sprawa trafi do właściwego sądu, sposób uzyskiwania wglądu do akt ulega minimalnej zmianie. W postępowaniu przed sądem stronami są oskarżyciel publiczny, oskarżyciel posiłkowy, oskarżyciel prywatny i oskarżony. Podmioty te, osobiście lub za pośrednictwem swoich pełnomocników, mogą ubiegać się o wgląd do akt postępowania karnego. W postępowaniu sądowym akta pozyskuje się za pośrednictwem Czytelni Akt właściwego sądu. Celem uzyskania akt należy skontaktować się z Czytelnią Akt oraz zamówić akta na konkretny dzień i godzinę – według wskazań pracowników czytelni. Przed przejrzeniem akt należy wypełnić wniosek na formularzu, w którym zostanie wskazana rola wnioskodawcy. W trakcie przeglądania akt w sądzie można wykonać ich fotokopię – poza dokumentacją medyczną, należy jednak odnotować to we wniosku o dostęp do akt.
Dostęp do akt postępowania jego kluczowy, mając na uwadze chęć obrony w procesie karnym.