Cyfryzacja i większa dostępność

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej (NPP). Zakłada one przede wszystkim rezygnację ze składania oświadczenia o niemożliwości pokrycia kosztów pomocy prawnej komercyjnie. Według projektu obowiązek ten stanowi dla wielu osób barierę psychologiczną, zniechęcając ich do korzystania z pomocy.

– Rezygnacja z tych oświadczeń wiele nie zmieni, bo ci, którzy wstydzą się oświadczyć, iż zarabiają mniej niż 2 tys. zł, dalej będą się wstydzić przychodzić do punktu nieodpłatnej pomocy prawnej i nie przełoży się to na wzrost zainteresowania – mówi Dorota Kulińska, dyrektor Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA. – Niestety, koledzy w punktach często spotykają się z osobami korzystającymi z nieodpłatnej pomocy na tyle dobrze sytuowanymi, iż mogłyby korzystać z niej na warunkach rynkowych – dodaje.

Ponadto na prawników pracujących w punktach NPP nałożono dodatkowe obowiązki administracyjne: logowanie się w systemie informatycznym podczas dyżurów oraz uzupełnianie w wyznaczonym terminie kart pomocy prawnej. Możliwe będzie wprowadzenie w umowach z prawnikami pracującymi w NNP kar umownych za niedopełnienie tych warunków.

Inną nowością będzie rozszerzenie możliwości uzyskania porady zdalnej na wszystkich beneficjentów, także po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego. W pierwszych trzech kwartałach zeszłego roku udzielono 76 410 porad zdalnych, co stanowi ok. 20 proc. wszystkich porad w tym okresie. Projekt przewiduje też wprowadzenie centralnego systemu informatycznego zapisów na porady (do dziś bowiem ok. 30 proc. powiatów prowadzi zapisy telefonicznie lub przy pomocy papierowych notatek.

Rozwiązania te mają pomóc bardziej równomiernie obciążać pracą wszystkie punkty NPP (będzie można zapisać się na poradę zdalną do tych mniej obłożonych, niezależnie od tego, gdzie się znajdują) oraz umożliwić im specjalizację w konkretnej dziedzinie. Zostanie za to wprowadzony limit dwóch wizyt w tygodniu (w szczególnych przypadkach więcej).

Doradcy obywatelscy będą zaś mogli prosić o okazanie dokumentu tożsamości, a także odmówić udzielenia porady, jeżeli wykracza poza poradnictwo obywatelskie – muszą wtedy skierować beneficjenta do miejsca, w którym udzielona mu zostanie odpowiednia pomoc. Obniżono też wymogi dla instytucji prowadzących szkolenia dla doradców. Prowadzić je będą mogły zrzeszenia co najmniej pięciu NGO istniejące min. pięć lat oraz uczelnie podlegające MS.

Etap legislacyjny: uzgodnienia