Taka sytuacja “Chciałbym wydziedziczyć jednego z moich synów za brak kontaktu i pomocy. Nie pomaga mi w niczym i choćby życzeń na urodziny nie złożył. No naprawdę nie wiem o co mu chodzi, mój starszy syn to zupełnie co innego… Ale czytałem gdzieś w Internecie, iż w takiej sytuacji tego całego zachowka to mógłby domagać się jego syn, a mój wnuk. On też nie ma ze mną kontaktu. I też mi nie złożył życzeń na urodziny. A przecież mógł. To chyba nie może tak być, aby ten małoletni wnuk, który nie ma ze mną kontaktu mógł się czegoś domagać, prawda? Czy jego też mogę wydziedziczyć?
No cóż, odpowiedź chyba nie będzie zgodna z oczekiwaniami pytającego…
Oczywiście możesz napisać testament i wskazać jako spadkobiercę dowolna osobę. Jest jednak coś, co musisz wiedzieć.
Przypomnijmy tylko najpierw: pominięcie w testamencie to jeszcze nie wydziedziczenie.
Możesz też spadkobiercę ustawowego wydziedziczyć – w określonych sytuacjach.
Kiedy można kogoś wydziedziczyć?
Może to będzie dla Ciebie zaskoczeniem, ale … nie można skutecznie wydziedziczyć kogoś bez powodu. Nie można wydziedziczyć dziecka czy męża tylko dlatego iż tak chcesz zrobić, albo jesteś z kimś w konflikcie. Przepis kodeksu cywilnego dokładnie precyzuje, kiedy można kogoś wydziedziczyć.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), o ile uprawniony do zachowku:
I to są właśnie te sytuacje. Co więcej: aby wydziedziczenie było skuteczne: powody wydziedziczenia muszą być prawdziwe.
I teraz ważna informacja: wydziedziczenie swojego dziecka nie oznacza, iż wydziedziczone będą także jego dzieci, a Twoje wnuki.
Gdyby istniały powody wskazane w kodeksie cywilnym:
Jeśli te wnuki są już dorosłe, sytuacja nie jest taka skomplikowana: są konkretne powody – możesz rozważyć wydziedziczenie.
Każdą osobę wydziedziczasz indywidualnie, nie możesz napisać “wydziedziczam wszystkie dzieci mojego syna, który nie utrzymywał ze mną kontaktu”.
No dobrze, ale przecież w tym wpisie mówimy o wydziedziczeniu małoletniego?
Czy można wydziedziczyć małoletnie dziecko?
Nawet jeżeli przepis wprost tego nie zabrania:
wydziedziczyć można tylko w sytuacji gdy spełnione są przesłanki w przywołanym powyżej przepisie.
Pomyślmy: czy małoletni może popełnić przestępstwo albo “uporczywie nie dopełniać wobec rodzica czy dziadka obowiązków rodzinnych”? No właśnie.
Właśnie: czy w ogóle osoba poniżej 18. roku życia może popełnić przestępstwo? W kodeksie cywilnym możesz nie znaleźć odpowiedzi na to pytanie.
Ale jeżeli zajrzysz do kodeksu karnego, wiele kwestii stanie się już jasnych: przeczytaj art. 10 kodeksu karnego.
Zgodnie z par. 1 art. 10: “Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.” To zasada, są oczywiście wyjątki przewidziane w kolejnych paragrafach. Tak czy inaczej: co do zasady odpowiedzialność karna dotyczy osób po ukończeniu 17 lat. Zasady odpowiedzialności karnej są dość złożone, ale to troszkę poza tematem tego wpisu.
Oczywiście prawo karne to prawo karne, wyrok skazujący nie jest warunkiem koniecznym skutecznego wydziedziczenia.
Jeśli jednak myślałeś, aby wydziedziczyć dziecko w wieku 13 czy 14 lat: musisz wiedzieć, iż taki plan raczej nie zakończy się sukcesem.
Być może do rozważenia w wyjątkowej sytuacji byłoby wydziedziczenie siedemnastolatka. Każda sytuacja jest inna, sama byłam nie raz zaskoczona orzeczeniem sądu.
Tak więc reasumując: jeżeli chciałeś wydziedziczyć kilkuletniego czy choćby kilkunastoletniego wnuka: zastanów się jeszcze raz i najlepiej poszukaj innego rozwiązania.
Rozumiem, możesz to odbierać jako pewne ograniczenie w rozporządzaniu swoim majątkiem, ale tak właśnie jest i lepiej to wiedzieć.
Zastanów się, co konkretnie jest twoim celem. Bardzo możliwe, iż są lepsze sposoby, aby ten cel osiągnąć.
PS. czy wiesz, iż majątkiem odziedziczonym przez dziecko nie zawsze musi zarządzać rodzic?
Tylko tu podstawy prawnej znowu trzeba szukać w innym miejscu niż kodeks cywilny.
Chcesz się podzielić swoim doświadczeniem? Napisz komentarz.
Masz pytania? Potrzebujesz mojej pomocy? Napisz do mnie wiadomość!
