Darowizna udziałów w spółce bez VAT – choćby ta dokonana przez podatnika

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów. Definicja świadczenia usług jest bardzo szeroka. Aby uznać dane świadczenie za czynność opodatkowaną VAT, muszą istnieć dwa podmioty: usługodawca i usługobiorca. Usługodawca musi coś „świadczyć”, a więc przysparzać drugiemu podmiotowi korzyść. Z kolei usługobiorca w zamian za przysporzoną korzyść powinien zapłacić usługodawcy wynagrodzenie. Ponadto między tymi zdarzeniami musi istnieć rozsądny związek przyczynowy. Dopiero wówczas mamy do czynienia z usługą rozumianą jako czynność opodatkowana VAT.

Aby usługa podlegała opodatkowaniu, musi być wykonana przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 15 ust. 2 VATU działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego zestawienia wynika więc, iż nie każda czynność spełniająca szeroką definicję usługi podlega VAT. Musi bowiem mieścić się także w pojęciu działalności gospodarczej. A z tym bywa różnie, także w przypadku, gdy podmiotem dokonującym takiej czynności jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

Czego dotyczyła sprawa?

Podatniczka prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej w zakresie usług biura podatkowego. Ponadto podatniczka jest wspólnikiem spółki jawnej, w której posiada udziały w wysokości 50%. Przedmiotem działalności spółki są usługi hotelarskie. Spółka jawna także jest czynnym podatnikiem VAT.

25% praw i obowiązków wynikających z posiadanych udziałów (50%) podatniczka zamierza przekazać aktem darowizny małżonkowi, z którym pozostaje we wspólności ustawowej majątkowej. Umowa spółki daje możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę. Pozostali wspólnicy wyrażają na to zgodę. Właścicielem rzeczy i nieruchomości oraz praw do majątku jest spółka, a nie jej wspólnicy, wobec czego, w przypadku zbycia udziałów mężowi majątek spółki przez cały czas pozostanie jej majątkiem.

Podatniczka nie prowadzi działalności gospodarczej, która zajmuje się obrotem udziałami, ani działalności w zakresie zarządzania udziałami (np. działalności maklerskiej i brokerskiej). Podatniczka nie uczestniczy też w zarządzaniu spółką jawną, której udziały będą przedmiotem darowizny na rzecz męża, w zakresie wykraczającym poza prawa i obowiązki udziałowca. Udział w zarządzaniu polega na kontroli podmiotu w ramach wspólnego zarządzania z pozostałymi wspólnikami. Decyzje podejmowane są wspólnie. Posiadanie udziałów w spółce nie było i nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej. Podatniczka postanowiła potwierdzić, czy darowizna udziałów w spółce jawnej dokonana na rzecz męża będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stanowisko Organu

Dyrektor KIS wydał w tej sprawie interpretację indywidualną z 22.3.2023 r., 0114-KDIP4-3.4012.720.2022.2.IG, Legalis. Organ przypomniał, iż zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej VAT. Są wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu VATU. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy właściciel papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada, albo gdy sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej. Zatem nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalności gospodarczą, ale tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych.

Organ uznał, iż w analizowanym przypadku nie będą spełnione przesłanki warunkujące uznanie transakcji darowizny udziałów w spółce jawnej za działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 VATU. Darowizna udziałów w spółce jawnej na rzecz męża, pomimo iż darczyńca jest podatnikiem VAT, nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu. Wskazana czynność będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej.

Komentarz