- Umożliwienie położnym zdobycia nowych kompetencji jest odpowiedzią na coraz mniejsze możliwości zatrudnienia dla położnych, wynikające np. z zamykania oddziałów położniczych, wywołanym coraz mniejszą liczbą urodzeń.
- Ustalenie nowych form wykonywania zawodu położnej porządkuje istniejący już stan, w którym położna można spotkać nie tylko przy okazji świadczeń na rzecz kobiet ciężarnych i po porodzie.
Powody zmian
W ustawie z 27.7.2024 r. o zmianie ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1897), która obowiązuje od 1.1.2025 r. przewidziano także zmiany w ustawie z 15.7.2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 814, dalej: PielęgPołożU), które obejmują dwie kwestie:
- ukończenie kursu uzupełniającego w zakresie pielęgniarstwa dla położnych i możliwość udzielania świadczeń zdrowotnych w szerszym zakresie, niż wynikającym z zakres,
- dodatkowe formy wykonywania zawodu położnej.
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, nowelizacja wynikała z następujących czynników:
- brak możliwości podjęcia zatrudnienia jako położna (np. w oddziałach ginekologiczno-położniczych, neonatologicznych itp., które są zamykane albo planowane do zamknięcia lub położnym, które nie mogą znaleźć zatrudnienia w zawodzie z powodu braku miejsc pracy),
- umożliwienie realizacji świadczeń zdrowotnych wobec wszystkich pacjentów – niezależnie od płci i wieku.
Położna po kursie pielęgniarstwa
Zgodnie z nowym przepisem art. 5a ust. 1 PielęgPołożU, położne uzyskały możliwość ukończenia kursu uzupełniającego w zakresie pielęgniarstwa dla położnych.
Do kursu przystąpić mogą jedynie położne, które nie mają możliwości podjęcia zatrudnienia jako położna. Nie określono jednak, w jakiś sposób ma być weryfikowany brak tej możliwości.
Program kursu musi odpowiadać aktualnemu stanowi wiedzy i określać m.in. założenia organizacyjno – programowe, plan nauczania, program poszczególnych modułów kształcenia. Za sporządzenie programu kursu odpowiedzialny jest dyrektor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w porozumieniu z Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych. Kurs organizowany będzie przez adekwatną okręgową izbę pielęgniarek i położnych.
Po ukończeniu kursu uzupełniającego, położna może udzielać świadczeń zdrowotnych w zakresie:
- rozpoznawania warunków i potrzeb zdrowotnych;
- rozpoznawania problemów pielęgnacyjnych;
- planowania i sprawowania opieki pielęgnacyjnej;
- realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
- edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia;
- samodzielnego udzielania w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych.
Położna, która nie ukończy takiego kursu zachowuje wszelkie swoje uprawnienia i może przez cały czas udzielać świadczeń zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i umiejętnościami. Kurs stanowi jedynie dodatkową formą nabycia kwalifikacji, jednak nie zmienia nic w istocie zawodu i podstawowych zadaniach położnej.
Nowe formy wykonywania zawodu położnej
Dodatkowo, wprowadzono przepis, zgodnie z którym za wykonywanie zawodu położnej uważa się również:
- zatrudnienie w środowisku nauczania i wychowania;
- zatrudnienie w opiece długoterminowej;
- zatrudnienie w opiece paliatywnej;
- pobieranie krwi i jej składników;
- kwalifikowanie do szczepień i ich wykonywanie (koresponduje to ze zmianami w ustawie z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 924) zgodnie z którymi badanie kwalifikacyjne w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania szczepienia ochronnego u dzieci powyżej 9. roku życia może przeprowadzić również pielęgniarka lub położna – art. 19 ust. 5aa);
- zatrudnienie w komórkach organizacyjnych zakładu leczniczego o profilu zabiegowym
– zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i umiejętnościami zawodowymi.
Etap legislacyjny
Ustawa z 27.11.2024 r. o zmianie ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1897) wprowadzająca powyższe zmiany w art. 9 pkt 2, obowiązuje od 1.1.2025 r.