Nawet tak wydawałoby się prosta sytuacja jak dziedziczenie po rodzicach może budzić wątpliwości. I jedną z takich wątpliwości podzielił się ostatnio czytelnik bloga. A chodziło o to, czy zawsze, w każdej sytuacji rodzeństwo dziedziczy „po równo” no i czy to sprawiedliwe. Rozważmy najpierw odpowiedź na pierwsza część pytania: czy rodzeństwo zawsze dziedziczy (po rodzicach) po równo? Czy są jakieś okoliczności, które mogłyby spowodować iż (bez testamentu spadkodawcy) jedno z dzieci dostanie więcej? Tak czasami jest – z kilkorga dzieci tylko jedno poświęca się opiece nad starszym rodzicem, podczas gdy pozostałe dzieci nie bardzo się tym rodzicem – z różnych powodów – interesują. czasami może po prostu być też tak, iż jedno z dzieci decyduje się żyć w innym kraju i nie ma choćby możliwości takiej opieki.
Dziedziczenie ustawowe
Zgodnie z przepisem ustawy wszystkie dzieci dziedziczą w równych częściach. Nie – przepisy prawa spadkowego w żaden sposób nie różnicują sytuacji dziecka, które zrezygnowało z pracy aby opiekować się rodzicem i dziecka, które wyjechało do innego kraju i wysyła tylko kartki na Święta (no i może mały prezent) Dzieci to dzieci. Dziedziczą – w oparciu o przepisy ustawy czyli kodeksu cywilnego w takich samych częściach.
Czy to sprawiedliwe? Chyba jedyna odpowiedź brzmiałaby: to zależy. Bo każda z zainteresowanych osób mogłaby odpowiedzieć inaczej. Ale niezależnie od tego, jaką Ty dałbyś odpowiedź na pytanie o „sprawiedliwość”: każdy może podjąć decyzję i dowolnie dysponować swoim majątkiem. Wiem, iż przekazanie majątku w rodzinie to trudny temat i rozmowa o tym temacie też nie jest łatwa, ale… warto porozmawiać.
Może myślisz, iż dzieci kiedyś dogadają się same między sobą? Może tak być, ale wcale nie musi.
Nie chcesz, aby tak było? Tzn. chciałbyś przekazać swój majątek jednemu z dzieci? temu, które Ci pomaga i się Tobą opiekuje? Da się tak zrobić!
Pierwsza rzecz, jaka przychodzi na myśl to…
Testament
Każdy ma prawo napisać testament i wskazać w jego treści dowolną osobę jako spadkobiercę. Można też w treści testamentu wskazać jako spadkobiercę tylko jedno z dzieci. W takiej sytuacji spadkobiercą będzie to dziecko wskazane w testamencie. Czy pozostałe dzieci zostaną bez niczego? Niekoniecznie. jeżeli zostały po prostu pominięte w testamencie pozostanie otwarta kwestia zachowku. Ale ten testament trzeba napisać. Napisać własnoręcznie lub tez wybrać się w tym celu do kancelarii notarialnej. I tak, można napisać prosty testament wskazując jako spadkobiercę jedno z dzieci – jeżeli właśnie to jest Twoją intencją.
No dobrze, a jak nie testament to co? Są jakieś inne rozwiązania, aby zabezpieczyć to z dzieci, które opiekuje się rodzicem? Tak, oczywiście: zawsze jest jakieś rozwiązanie. Dalszą kwestią jest to, iż każde rozwiązanie czyli każda czynność prawna ma swoje konsekwencje.
Darowizna
Można też rozporządzić swoim majątkiem za życia. czy to dobry pomysł? Cóż, często nie jest to dobry pomysł, ale tak można. Masz wątpliwości co do czynności prawnej i jej konsekwencji? Zapytaj doświadczonego prawnika. Można przekazać swój majątek jednemu z dzieci za życia. Tylko jest tu jedna kwestia, o której trzeba pamiętać. jeżeli podarujesz np. dom, który stanowi podstawowy składnik majątku – dalej aktualna będzie kwestia zachowku; tzn. pozostałe dzieci będą mogły od tego obdarowanego dziecka. I nie są to wcale kwoty symboliczne. Mogą być to tak duże kwoty, iż może okazać się, iż jedyną opcją będzie sprzedaż odziedziczonego mieszkania.
No dobrze, a da się tak zrobić aby nie było tego całego zachowku? Owszem da się, ale i tak będą konsekwencje, tyle iż trochę inne.
Umowa dożywocia
Można przekazać własność nieruchomości w oparciu o inną umowę niż darowizna. Umowa dożywocia a umowa darowizny to dwie różne kwestie. Pisałam szczegółowa o umowie dożywocia i na pewno wrócę do tematu, jeżeli tylko będzie zainteresowanie tym zagadnieniem. jeżeli rodzic jest właścicielem nieruchomości może zdecydować na zawarcie z dzieckiem umowy dożywocia – będzie mieć w takiej sytuacji zagwarantowaną możliwość mieszkania do końca życia w tej nieruchomości oraz inne uprawnienia określone w umowie. Umowa dożywocia sprawi, iż nie będzie możliwe domaganie się zachowku przez pozostałe dzieci (no przynajmniej w zakresie tej nieruchomości, inaczej niż w przypadku darowizny wartość nieruchomości nie będzie doliczona do masy spadkowej). Czy jednak umowa dożywocia jest rozwiązaniem idealnym? No cóż – niestety nie jest. Ewentualne rozwiązanie umowy dożywocia może okazać się bardzo trudne, to jedna kwestia. Inną kwestią jest to, iż przedmiot umowy dożywocia wchodzi do majątku wspólnego (w sytuacji gdy ktoś pozostaje w małżeństwie i ma ustrój wspólności ustawowej)
Tak czy inaczej – umowa dożywocia może być jakąś opcją. Warto wiedzieć, jakie są możliwości aby podjąć świadomą decyzję. Są sytuacje, gdy ta umowa dożywocia naprawdę może się sprawdzić.
Reasumując: jeżeli chcesz aby dziedziczenie wyglądało w przyszłości inaczej niż w sposób opisany w kodeksie cywilnym: zastanów się, jakie rozwiązanie będzie najlepsze w Twoim przypadku.
Przekazanie majątku/ nieruchomości jeszcze za życia może być jakąś opcją – ale tu trzeba świadomie podjąć decyzję.
Tak, naprawdę zdaję sobie sprawę z tego, iż rozmowy w rodzinnym gronie o przekazaniu majątku są trudne i wiele osób odwleka takie rozmowy jak się tylko da. Ale wierz mi – dobrze jest jednak o tym porozmawiać. Może początek roku będzie okazją do przeprowadzenia takiej rozmowy?
Potrzebujesz mojej pomocy w podjęciu decyzji? Napisz do mnie wiadomość! Zobaczymy co da się zrobić.
