Fundacja Rodzinna – przykład pełnej kontroli Fundatora nad sukcesją

Kluczową elastyczność w tym zakresie oferuje Ustawa o Fundacji Rodzinnej, która przewiduje mechanizm wyłączenia majątku małoletniego beneficjenta spod zarządu jego rodziców.

Generalna zasada dysponowania majątkiem małoletniego

Zgodnie z ogólną zasadą z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zarząd nad majątkiem dziecka sprawują jego rodzice w ramach władzy rodzicielskiej. O ile jest to rozwiązanie domyślne, o tyle w planowaniu sukcesyjnym na dużą skalę bywa ono niewystarczające:

• Fundator może mieć obawę, iż rodzice skierują środki na bieżącą konsumpcję, podczas gdy jego wolą jest akumulacja i inwestowanie z myślą o długoterminowych celach (np. finansowaniu edukacji małoletniego beneficjenta).
• Zasada zarządu rodzicielskiego nie izoluje majątku przekazanego od ryzyk związanych ze sferą osobistą czy majątkową rodziców (np. spory w przypadku ustania małżeństwa, egzekucja).

Przykład władzy Fundatora Fundacji Rodzinnej

Ustawa o Fundacji Rodzinnej w art. 33 przyznaje Fundatorowi bezpośrednie uprawnienie do ukształtowania zasad zarządu aktywami przekazanymi małoletnim beneficjentom.

Przepis ten stanowi:
„Fundator może zastrzec, iż przedmioty przypadające małoletniemu beneficjentowi z tytułu świadczeń spełnionych przez fundację rodzinną nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców.„

Ustawodawca, zezwala na decydowanie o sposobie zarządu tymi aktywami. Jest to rozwiązanie, za pomocą którego Fundator może zrealizować swoją wizję dziedzictwa z pełną kontrolą nad majątkiem.

Praktyczne rozwiązanie

Decydując się na wyłączenie zarządu rodziców, Fundator może przewidzieć różne mechanizmy zarządcze:

A. Wyznaczenie konkretnego zarządcy

Fundator ma prawo wskazać określoną, zaufaną osobę (która posiada pełną zdolność do czynności prawnych), w tym siebie, jako zarządcę majątku małoletniego.

Wskazana przez Fundatora osoba staje się przedstawicielem ustawowym dziecka w zakresie powierzonego majątku.

Zastrzeżenie to może być elementem Statutu Fundacji lub stanowić odrębne, jednostronne oświadczenie woli Fundatora.

B. Ograniczenie do wyłączenia zarządu rodziców

Jeśli Fundator nie wskaże konkretnego zarządcy, pieczę nad majątkiem przejmie kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy. Sąd powoła wówczas zarządcę, działającego w najlepiej pojętym interesie dziecka.

C. Wyłączenie tylko jednego z rodziców

W sytuacji skomplikowanych relacji rodzinnych, Fundator może rozważać wyłączenie z zarządu tylko jednego z rodziców, powierzając zarząd nad otrzymanymi świadczeniami drugiemu.
Ta możliwość jednak budzi spory w doktrynie, ze względu na dosłowne brzmienie przepisu mówiące o zarządzie sprawowanym przez rodziców.
Zwolennicy tego poglądu odwołują się do argumentu, iż skoro Fundator może wyłączyć oboje, tym bardziej może wyłączyć tylko jednego, co jest mniejszą ingerencją. Ponadto, intencją Fundatora często jest powierzenie zarządu tylko jednemu, zaufanemu rodzicowi (np. swojemu dziecku), w sytuacji braku zaufania do drugiego.
Przeciwnicy wskazują na to, iż przepis mówi o wyłączeniu „zarządu sprawowanego przez rodziców” (w liczbie mnogiej). Gdyby ustawodawca chciał dopuścić wyłączenie jednostkowe, użyłby formuły „jednego lub obojga”.

Zakres wyłączenia

Wyłączenie dotyczy wyłącznie przedmiotów majątkowych, które zostały już spełnione przez Fundację na rzecz małoletniego beneficjenta (np. środki pieniężne na koncie, przeniesiona własność nieruchomości).

Zastrzeżenie z art. 33 nie obejmuje mienia, które Beneficjent otrzymuje w związku z rozwiązaniem Fundacji Rodzinnej. Ten majątek co do zasady wraca pod zarząd rodzicielski.

Podsumowanie

Omawiana powyżej regulacja to jedynie jedna z wielu możliwości, dzięki których Fundator może kontrolować swoje dziedzictwo. Fundacja Rodzinna oferuje nadzwyczajną elastyczność.

Statut Fundacji to dokument, który można – a choćby trzeba – dostosować pod konkretną sytuację rodzinną, zabezpieczając się przed scenariuszami, które są dla Państwa realnym zagrożeniem.

Klucz do skuteczności leży w precyzji Statutu. Tylko starannie zaprojektowane postanowienia pozwolą uniknąć późniejszych wątpliwości w funkcjonowaniu Fundacji i zagwarantują, iż Fundator zachowa kontrolę nad majątkiem, który ma służyć przyszłym pokoleniom zgodnie z jego wizją.

Jeśli rozważają Państwo założenie Fundacji Rodzinnej i potrzebują pewności, iż jej statut w pełni zabezpieczy Państwa cele, zapraszamy do kontaktu z naszym zespołem ekspertów. Pomożemy Państwu ukształtować mechanizmy sukcesyjne w sposób najbezpieczniejszy i najbardziej efektywny prawnie.