2 miesięcy temu
Wydany 11.7.2024 r. wyrok dotyczył sporu toczącego się przed federalnym trybunałem finansowym w Niemczech, ale może mieć skutek także dla polskich podatników. Dotyczył bowiem grup VAT, czyli powiązanych kapitałowo i organizacyjnie podmiotów, które dla władz skarbowych występują jako jeden podatnik. Taka możliwość w Polsce istnieje od 1.7.2022 r. Dotychczas skorzystało z niej 35 grup firm.
Rozpatrywana przez Trybunał Sprawiedliwości UE sprawa dotyczyła rozliczeń grupy różnych podmiotów, z których nadrzędnym była fundacja prawa publicznego „S”. W skład grupy wchodziły także m.in. uniwersytet, który zarządza również oddziałem medycyny uniwersyteckiej oraz spółka U‑GmbH. Działalność tej fundacji i placówek naukowych tylko częściowo podlegała VAT, jako iż co do zasady usługi edukacyjne – tak w Niemczech, jak i w Polsce – są zwolnione z VAT. Natomiast spółka U-GmbH świadczyła na rzecz podmiotów z grupy usługi sprzątania, co do zasady podlegające opodatkowaniu.
Pytanie prejudycjalne zadane przez niemiecki sąd dotyczyło kwestii, czy nie należałoby w każdym przypadku opodatkować takich transakcji, w sytuacji gdy odbiorca świadczenia nie jest lub jest jedynie częściowo uprawniony do odliczenia podatku należnego lub zapłaconego w celu uniknięcia – jak to zaznaczono w pytaniu – „ryzyka strat podatkowych”. Powstało bowiem podejrzenie, iż grupa VAT zostanie użyta do sztucznego wygenerowania takich strat.
TSUE stwierdził jednoznacznie, iż transakcje wewnątrz grupy nie podlegają VAT. Dotyczy to także sytuacji, w której VAT należny lub zapłacony przez odbiorcę świadczeń nie może być przedmiotem odliczenia naliczonego VAT. Trybunał zauważył też, iż usługodawca należący do grupy VAT nie może zostać uznany za podatnika odrębnego od grupy. Natomiast prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje całej grupie, a nie poszczególnym jej członkom.
Jak zauważa dr Paweł Selera, doradca podatkowy w MDDP, wyrok ten potwierdza nie tylko ogólną zasadę z unijnej dyrektywy, iż wewnątrz grupy VAT transakcje nie podlegają VAT, ale odnosi się też do specyfiki samego funkcjonowania grupy VAT. – Często przyczyną tworzenia grupy jest perspektywa osiągnięcia wymiernych korzyści finansowych np. banków czy firm ubezpieczeniowych, które tylko częściowo prowadzą działalność opodatkowaną. Wyrok potwierdził, iż także w sytuacji, gdy grupę tworzą podmioty, które nie mają prawa do całkowitego lub częściowego odliczenia VAT, transakcje wewnątrz grupy nie podlegają temu podatkowi – zaznacza ekspert.
W rozpatrywanej przez TSUE niemieckiej sprawie pojawił się także aspekt ewentualnego nadużycia prawa w wyniku neutralności obrotów wewnątrz grupy VAT. – Wyrok potwierdził, iż samo tworzenie grupy nie może być z założenia uznawane za generujące takie ryzyka – zauważa dr Paweł Selera.
W polskich objaśnieniach do przepisów o grupach VAT, wydanych przez Ministerstwo Finansów, wskazano, iż nadużyciem prawa mogłoby być funkcjonowanie grupy, której struktura okazałaby się ewidentnie sztuczna. Byłaby to zresztą sytuacja skrajna, która powinna mieć miejsce – jak to zapisano w tym dokumencie – „niezmiernie rzadko”.
W objaśnieniach tych wskazano też, iż utworzenie grupy VAT nie jest schematem podatkowym podlegającym raportowaniu.
Sygnatura akt: C-184/23
