1 rok temu
Ministerstwo Finansów przedstawiło do konsultacji projekt nowelizacji przepisów ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651; dalej: OrdPU). Ideą projektowanej nowelizacji jest (zdaniem fiskusa) uproszczenie procedur podatkowych, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych, poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Istotna część materii zaprezentowanej „do zmiany” dotyczy znanej od lat (ale niekoniecznie lubianej) instytucji interpretacji indywidualnej prawa podatkowego. Trudno powiedzieć, czy zmiany te wejdą w życie, a jeżeli tak, to w jakim zakresie i kiedy. Ale skoro dotyczą tak fundamentalnej kwestii, warto już dziś przyjrzeć się kierunkom tych zmian.
Wnioski tylko elektronicznie
Obowiązek elektronicznego składania wniosków o wydanie interpretacji ma dotyczyć pełnomocników profesjonalnych oraz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej możliwość występowania drogą tradycyjną (papierową) pozostałaby bez zmian.
Organ interpretacyjny zapyta inny organ
Dziś przepisy nie dają Dyrektorowi KIS prawa do zasięgania opinii innych kompetentnych organów czy analizy dokumentów. Rozstrzygnięcie wydawane jest wyłącznie w oparciu o opis sprawy wnioskodawcy, tj. opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego.
Dzięki możliwości wystąpienia do innego, adekwatnego organu, posiadającego specjalistyczną wiedzę w danej dziedzinie, Dyrektor KIS w ciągu 30 dni będzie mógł otrzymać stanowisko w zakresie przepisów niepodatkowych, co umożliwi wskazanie prawidłowej wykładni przepisów prawa podatkowego w interpretacji indywidualnej.
Zmiana i wygaśnięcie interpretacji częściowo niezgodnej z interpretacją ogólną
Dziś nie ma możliwości częściowej zmiany, uchylenia lub wygaśnięcia interpretacji indywidualnej. Wprowadzenie zmian pozwoli na wyeliminowanie tych nieprawidłowości i uczynienie procedury zmiany, uchylenia i wygaśnięcia interpretacji bardziej sprawiedliwą i racjonalną.
Ograniczenie interpretacji w czasie
Obecnie interpretacje indywidualne wydawane są bezterminowo. To może być pułapka. Podatnicy mogą pozostawać w przeświadczeniu, iż pomimo upływu lat i nowelizacji przepisów mają cały czas aktualną interpretację, którą mogą stosować. Tymczasem interpretacja indywidualna może przestać pełnić funkcję ochronną np. na skutek zmiany przepisu, którego dotyczy. Proponuje się więc ograniczenie ważności interpretacji indywidualnej do 5 lat liczonych od dnia jej wydania (jak dla WIS i WIA). Stosowną funkcjonalność zyska także system EUREKA.
Inne (wyższe) opłaty
Obecna kwota opłaty za wydanie interpretacji indywidualnych wynosi 40 zł za stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe. Zgodnie ze statystyką MF, zagregowane koszty wydania jednej interpretacji indywidualnej wynoszą ponad 2.000 zł. Wysokość aktualnej opłaty jest więc nieproporcjonalna i nie rekompensuje choćby w minimalnej części kosztów, jakie ponosi KIS w związku z pracami związanymi z wydawaniem interpretacji. Nowa propozycja to delegowanie uprawnień do określenia wysokości opłaty na Ministra Finansów. Wysokość opłaty ma być określana w drodze rozporządzenia, w którym określone zostaną także poszczególne grupy podmiotów zobowiązanych do jej wnoszenia. Opłata, co do zasady, nie przekroczy 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę (dla przedsiębiorców) albo 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę (dla osób fizycznych). Zaproponowane zostanie zróżnicowanie wysokości opłat w oparciu o kryterium wielkości i przychodów podmiotów zakwalifikowanych do danej grupy.
Niewydawanie i uchylanie interpretacji, których zakres pokrywa się z objaśnieniami podatkowymi
To doprecyzowanie istniejących już regulacji. Już dziś na mocy art. 14b § 5a OrdPU, o ile przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe odpowiadają zagadnieniu będącemu przedmiotem interpretacji ogólnej wydanej w takim samym stanie prawnym, wydaje się postanowienie o stwierdzeniu, iż do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, opisanych we wniosku, ma zastosowanie interpretacja ogólna. Proponowane rozwiązanie rozszerzy zakres tego przepisu również o objaśnienia podatkowe, które zapewniają taką samą ochronę prawną jak interpretacja ogólna.
Komentarz
Ministerstwo Finansów zauważa, iż doprecyzowanie oraz udoskonalenie obowiązujących przepisów o interpretacjach indywidualnych ma na celu zwiększenie pewności i jednolitości wykładni prawa podatkowego oraz ułatwienie podatnikom wykonywania ich obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. To piękne założenia. Nie da się ukryć, iż dziś interpretacje indywidualne trawione są licznymi problemami.
Po pierwsze, interpretacje często dają podatnikom iluzję ochrony. Nie chodzi choćby o nieprecyzyjny opis stanu faktycznego. Częściej organy podatkowe wpuszczają podatników w pułapkę wskazywania w stanie faktycznym tego, co ma być w istocie rozstrzygnięciem sprawy. Po drugie, niestabilność orzecznicza. Różne interpretacje wydawane w niezwykle podobnych stanach faktycznych to nic nadzwyczajnego. Czasem też z nie do końca znanych powodów Dyrektor KIS ni stąd ni zowąd całkowicie zmienia podejście w danej sprawie. Po trzecie, chroniczne zniechęcanie podatników do występowania z wnioskami – a to poprzez odmawianie wydawania interpretacji pod byle powodem, a to poprzez absurdalne dopytywanie o elementy stanu faktycznego (kilkadziesiąt pytań doprecyzowujących naprawdę nie jest zjawiskiem ekstremalnie rzadkim). Niestety coraz bardziej spada też jakość merytoryczna uzasadnień wydawanych interpretacji. I tak dalej, i tak dalej…
Wniosek z tego taki, iż najlepsza zmiana przepisów nie pomoże, jeżeli nie zmieni się także praktyka wydawania interpretacji. Być może niektóre z opisanych postulatów przyczynią się do poprawy tej praktyki. Kto wie, czy nie będzie to np. podwyżka opłat za wniosek, bo 40 zł to na dziś kwota nie do końca poważna. Najpierw jednak opisywane postulaty muszą stać się przepisami prawa. Droga daleka.
