Wydziedziczyć kogoś można tylko w testamencie. Wiem, samo słowo “wydziedziczenie” kojarzy się bardzo negatywnie.
Pewnie sam słyszałeś przy niedzielnym obiedzie
Nie jest to jednak aż takie proste.
Pominięcie kogoś w testamencie nie pozostało wydziedziczeniem. Pominięcie to pominięcie, a wydziedziczenie to wydziedziczenie.
Czyli – precyzując: pominięcie to prostu nieuwzględnienie kogoś w testamencie. Wydziedziczenie to pozbawienie możliwości domagania się zachowku.
Czy jednak można wydziedziczyć zawsze każdego członka rodziny – tylko dlatego, iż po prostu chcesz go wydziedziczyć?
Przeanalizujmy podstawę prawną:
Zgodnie z tym, co stanowi przepis kodeksu cywilnego:
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), o ile uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Jak napisać testament z wydziedziczeniem?
Ok: wiemy już, iż wydziedziczyć można zstępnych, małżonka i ewentualnie rodziców.
Nie jest celowe wydziedziczenie np. rodzeństwa ani tym bardzie zięcia czy teściowej.
Celowe jest wydziedziczenie osoby, która miałaby prawo do zachowku.
I tu znowu może być to zaskoczeniem (choć to w sumie temat na inny wpis) rodzeństwo spadkodawcy prawa do domagania się zachowku nie ma.
Przepisy nie precyzują wszystkiego – jest jednak (bardzo bogate) orzecznictwo.
I to właśnie z orzeczeń sądowych wiemy, iż np. :
“Uporczywym niedopełnieniem obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy, będącym podstawą wydziedziczenia w rozumieniu art. 1008 pkt 1 i 3 k.c. jest długotrwałe lub wielokrotne zaniedbywanie potrzeb materialnych i emocjonalnych spadkobiercy lub postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, co oznacza, iż zachowanie uprawnionego musi być obiektywnie naganne.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie)
Tytuł wpisu dotyczy jednak pisania testamentów z wydziedziczeniem – tak, aby to wydziedziczenie było skuteczne.
Tak, może tak być iż wydziedziczenie nie będzie skuteczne. Może to dla Ciebie zaskoczenie, ale wydziedziczenie można podważać.
Jeśli więc faktycznie planujesz kogoś wydziedziczyć – musisz dokładnie przemyśleć przyczyny i konkretnie wskazać je w testamencie.
Rozumiem, może jesteś zdziwiony – ale dalej: napisanie czegokolwiek i przepisanie przesłanki podanej w kodeksie to jeszcze trochę za mało.
Wydziedziczenie w orzecznictwie:
Aby wydziedziczenie było skuteczne spadkodawca winien opisać w testamencie przykłady konkretnych zachowań uprawnionego do zachowku, które wypełniałyby ustawowe przesłanki, nie jest zaś wystarczające posłużenie się ogólnymi sformułowaniami, bez wskazania konkretnych zachowań lub rodzaju obowiązków. Oznacza to, iż przyczyna wydziedziczenia powinna zostać w testamencie sformułowana in concreto (być jednoznacznie sformułowana i opisana, z powołaniem się na konkretne przypadki), a nie podana in abstracto (bez odwołania się do konkretnych przykładów).
(Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 września 2020 r., sygn. akt I ACa 49/19)
Bezpodstawne wydziedziczenie, dokonane z naruszeniem art. 1008 k.c. nie wywołuje zamierzonego przez spadkodawcę skutku, niezależnie od tego, czy wydziedziczony kwestionuje akt wydziedziczenia, czy też nie.
(Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 30 maja 2019 r., sygn. akt I ACa 794/18)
I w końcu: w sumie to co najważniejsze i jest odpowiedzią na tytułowe pytanie
Przyczyna wydziedziczenia nie tylko ma być wskazana w testamencie w sposób jednoznaczny, ale też musi istnieć w rzeczywistości.
Nawet jeżeli nie jest to wprost napisane w treści przepisu to tak właśnie jest.
Przyczyna wydziedziczenia musi być prawdziwa i istnieć w rzeczywistości.
Chcesz wydziedziczyć np. męża czy dziecko? Dobrze się zastanów. Nie wskazuj jakiejkolwiek przyczyny.
Przyczyna wydziedziczenia musi być prawdziwa. Przyczyna wydziedziczenia musi być sformułowana w konkretny sposób.
Nie można podać jakiejkolwiek przyczyny – musi być spełniona przyczyna wymieniona wprost w kodeksie.
Tak, testament napisany w całości odręcznie będzie ważny, zastanów się jednak czy forma notarialna nie będzie bardziej bezpieczna. (podpowiem: będzie)
Masz pytania: zostaw je w komentarzach.
Potrzebujesz mojej pomocy? Napisz do mnie wiadomość.
