Kiedy pracownik ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy?

Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę

Ze względu na reorganizację działu pracodawca był zmuszony wypowiedzieć umowę kilku pracownikom. Jednemu z nich, posiadającemu trzymiesięczny okres wypowiedzenia, wypowiedział umowę z zastosowaniem skróconego okresu wypowiedzenia – do jednego miesiąca. W związku z wypowiedzeniem umowy przez pracodawcę pracownikowi przysługują dni zwolnienia na poszukiwanie pracy. Pracownik już na początku wypowiedzenia podpisał umowę z innym pracodawcą, do którego miałby przejść po zakończeniu zatrudnienia w obecnym miejscu pracy. Czy w związku z tym, iż już znalazł pracę pracownikowi przez cały czas należą się dni na poszukiwania pracy? Czy pracodawca może mu odmówić ich udzielenia?

Kiedy pracownik nabywa prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy

Zwolnienie na poszukiwanie pracy jest udzielane pracownikowi kiedy pracodawca wypowie mu umowę o pracę. W zależności od długości okresu wypowiedzenia zmienia się liczba dni, z których można skorzystać. Aby takie dni w ogóle przysługiwały okres wypowiedzenia musi wynosić co najmniej 2 tygodnie.

Wymiar zwolnienia w okresie 2-tygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia wynosi 2 dni robocze. W przypadku trzymiesięcznego wypowiedzenia są to trzy dni robocze, także wtedy kiedy pracodawca zastosuje jednostronne skrócenie okresu wypowiedzenia zgodnie z art. 36¹§1 k.p.

Ponieważ mowa jest tu o dniach roboczych, zwolnienia nie przelicza się na godziny (tak jak urlopu wypoczynkowego) i udziela się go na pełne dni pracy, w takiej liczbie godzin, jaką pracownik miał w tych dniach zaplanowaną do przepracowania zgodnie z jego rozkładem czasu pracy.

Dni wolne na poszukiwanie pracy przysługują wszystkim pracownikom zatrudnionym w ramach umów na czas określony i nieokreślony oraz umów na okres próbny wynoszący 3 miesiące. Trzy dni na poszukiwanie pracy przysługują również pracownikom, których trzymiesięczny okres wypowiedzenia został skrócony w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, bądź z innych przyczyn niedotyczących pracownika. Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia urlopu na poszukiwanie nowej pracy, o ile pracownik spełnia wymogi określone w Kodeksie pracy. Pracownik ma również prawo zrezygnować z tego urlopu.

Celowość dni wolnych na poszukiwanie pracy

Zwolnienie na poszukiwanie pracy jest zwolnieniem udzielanym w konkretnym celu – ma umożliwić pracownikowi zajęcie się poszukiwaniem nowego zatrudnienia. Może to być czas potrzebny na przygotowanie CV czy listu motywacyjnego, szukanie ofert pracy czy udział w spotkaniach rekrutacyjnych. Udzielane jest na wniosek pracownika. Pracownik może, ale nie musi z niego skorzystać. o ile tego nie zrobi, na pracodawcy nie ciąży obowiązek wypłaty ekwiwalentu.

Nie ma obowiązków informacyjnych po stronie pracownika

Pracownik nie ma obowiązku informowania pracodawcy na jakim etapie jest proces poszukiwania przez niego pracy, czy ją już znalazł, czy nie. Składając wniosek nie musi tłumaczyć na jakie czynności konkretnie wykorzysta ten czas. Jednak jako zwolnienie celowe powinno być wykorzystane zgodnie z jego przeznaczeniem. Przepisy nie precyzują jak należy rozumieć użyty w nich zwrot „poszukiwanie pracy”. choćby jeżeli pracownik otrzymałby ofertę pracy, czy podpisał umowę przedwstępną, nie można z góry zakładać, iż jego poszukiwania się zakończyły. Może się przecież zdarzyć, iż nowy przyszły pracodawca wycofa się z oferty, a wtedy pracownik będzie musiał je kontynuować.

Pracownik ma prawo wystosować wniosek o udzielenie dnia lub dni wolnych na poszukiwanie pracy. Co do zasady, pracodawca powinien taki wniosek uwzględnić. W świetle posiadanych zaś informacji, iż pracownik posiada już pracę, pojawiają się słuszne wątpliwości, czy przysługujące wolne zostanie wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem. Mimo wszystko z dużą rozwagą podeszłabym do kwestii odmowy, gdyż może istnieć wiele przesłanek, o których pracodawca może nie być świadomy, podejmując taką decyzję. Nie zmienia to faktu, iż pracownik powinien zostać poinformowany w jakim celu jest udzielany czas wolny.

Dlatego pracodawca, co do zasady, jest zobowiązany do udzielenia zwolnienia zgodnie z wnioskiem pracownika. Wyjątkiem mogłaby być sytuacja, w której pracownik znalazł pracę, poinformował o tym dotychczasowego pracodawcę i zadeklarował, iż nie będzie już dalej szukał innego zajęcia. Wtedy, jako iż cel zwolnienia został już osiągnięty, zwolnienie pracownika nie byłby zasadne.

Przypomnijmy, zwolnienie na poszukiwanie pracy przysługuje jeżeli wypowiedzenia dokonał pracodawca. jeżeli sam pracownik zdecydował się rozwiązać umową za wypowiedzeniem, nie mając jeszcze „wyjścia awaryjnego”, zwolnienie nie będzie mu przysługiwało.

Jak oblicza się wynagrodzenie przysługujące za dni na poszukiwanie pracy?

Wynagrodzenie oblicza się zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r.: ,,przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop z tym, iż składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadało zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy”.