2 godzin temu
Poszerzenie stażu pracy o inne formy zatrudnienia
Dotychczas obowiązujące regulacje zaliczają do stażu pracy okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Tym samym w przypadku stażu pracy, od którego zależą m.in. urlopowe prawa pracownicze, znaczenie ma jedynie nawiązanie stosunku pracy, a nie wykonywanie innej działalności na podstawie umowy cywilnoprawnej lub też prowadzenie działalności gospodarczej. Bez znaczenia pozostaje przy tym rodzaj umowy o pracę – na okres próbny, czas określony, czy też na czas nieokreślony (art. 25 § 1 KP).
Obecnie do okresu zatrudnienia, od którego uzależnia się wymiar urlopu, zaliczany jest ponadto okres nauki, a liczba dodawanych lat zależy od rodzaju ukończonej szkoły (art. 155 KP). Ponadto do okresu zatrudnieniu wlicza się również: okres urlopu wychowawczego (art. 186 § 5 KP), okres czynnej służby wojskowej (art. 301 § 2 KP), a także okres służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej w zakresie i na zasadach przewidzianych odrębnymi przepisami (art. 302 KP).
Główną, a zarazem najważniejszą zmianą proponowaną w omawianym projekcie ustawy, jest rozszerzenie stażu pracy i zaliczenie do okresu zatrudnienia innych form niż umowa o pracę. Chodzi zwłaszcza o świadczenie usług na podstawie umowy cywilnoprawnej czy też w ramach tzw. „samozatrudnienia”, związanego z prowadzeniem przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności gospodarczej. Projektodawca zakłada dodanie do Kodeksu pracy przepisów art. 3011 oraz art. 3022 KP.
Katalog nowych form zatrudnienia
Zgodnie z proponowanymi zmianami projektodawca planuje zaliczyć do okresu zatrudnienia, oprócz tradycyjnej formy zatrudnienia, również:
- okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności, o której mowa w art. 8 ust. 6 z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350; dalej: SysUbSpołU), czyli przez przedsiębiorcę, twórcę i artystę, osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnika spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej, akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług, komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej, osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół;
- okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą fizyczną prowadzącą wyżej wymienioną działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe;
- okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług na podstawie przepisów KC, do której znajdują odpowiednio zastosowanie przepisy umowy zlecenia, dotyczy to też osób współpracujących;
- okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej oraz przez osobę z nią współpracującą;
- okresy pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej;
- okresy pozostawania przez osobę fizyczną członkiem spółdzielni kółek rolniczych.
Proponowane regulację uzależniają zaliczenie wyżej wymienionych okresów do okresu zatrudnienia od podlegania – przez podmioty zatrudnione w innej formie niż stosunek pracy – ubezpieczeniu emerytalnemu lub rentowemu. jeżeli jednak w okresie tym osoba taka nie podlegała ubezpieczeniu, wówczas ustalenie stażu pracy będzie następować na podstawie udokumentowanych okresów, w których osoba fizyczna nie podlegała przedmiotowym ubezpieczeniom na podstawie odrębnych przepisów.
Projekt ustawy zakłada ponadto objęcie okresem zatrudnienia okresu zawieszenia działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę oraz osobę z nim współpracującą, w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który to okres zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, czy też udokumentowanego okresu wykonywania innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej przebyty za granicą.
Procedura potwierdzenia innych form zatrudnienia i ich zaliczenia do zakładowego stażu pracy
Potwierdzenie wyżej wskazanych okresów ma stanowić zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub zaświadczenie wydane przez ZUS o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego. W celu uzyskania przedmiotowego zaświadczenia osoba fizyczna będzie musiała złożyć do ZUS wniosek o wydanie zaświadczenia w postaci elektronicznej dzięki profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym. Projektodawca zamierza dokonać nowelizacji SysUbSpołU poprzez dodanie przepisu art. 86g, który ma stanowić podstawę prawną do wykonywania przedmiotowego zadania przez ZUS.
Zbieg okresów innych form zatrudnienia i zaliczenie ich do zakładowego stażu pracy
Nie można wykluczyć sytuacji, gdy osoba fizyczna wykonywać będzie w tym samym okresie kilka form działalności zarobkowej (tj. np. świadczyć usługi na podstawie umowy zlecenia oraz prowadzić inną jednoosobową działalność gospodarczą). W takiej sytuacji planowane jest wskazanie przez osobę fizyczną jedynie jednego ze zbiegających się okresów, który ma zostać wliczony do zakładowego okresu zatrudnienia.
Inne propozycje zmiany przepisów
Projekt ustawy zakłada również zmianę brzmienia art. 302 KP, poprzez zaliczenie do katalogu służb, których sprawowanie wlicza się do okresu zatrudnienia Straży Marszałkowskiej oraz Służby Celno-Skarbowej. Ponadto proponuje się także zmiany w art. 128 § 1 KKW, poprzez dodanie do okresu zatrudnienia okresu wykonywania przez skazanego odpłatnego zatrudnienia, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło.
Procedura legislacyjna
Projekt ustawy został skierowany do Senatu 15.9.2025 r. o ile zostanie on przyjęty przez Senat bez poprawek, podpisany przez Prezydenta RP oraz opublikowany w Dzienniku Ustaw, to zgodnie z aktualną propozycją brzmienia przepisu wprowadzającego, ustawa wejdzie w życie z 1.1.2026 r.
