4 godzin temu
Na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się konferencja naukowa pt. „Likwidacja szkody komunikacyjnej – Prawo – Technika – Praktyka”. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. IWS podczas konferencji reprezentował dr Witold Borysiak z Sekcji Prawa i Procesu Cywilnego.
Celem konferencji było przedstawienie problemu naprawienia szkody komunikacyjnej w sposób interdyscyplinarny, umożliwiając dyskusję między specjalistami z dziedziny prawa oraz z dziedziny transportu drogowego, w tym z udziałem biegłych sądowych. Stąd też dwa z czterech paneli konferencji miały charakter ściśle prawny, a dwa techniczny.
Przedstawiciel Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości dr Witold Borysiak, podczas panelu dyskusyjnego o naprawieniu szkody komunikacyjnej, zaprezentował referat pt. „Węzłowe problemy tzw. restytucji pieniężnej w polskim prawie cywilnym”. Referent przedstawił m.in. wyniki prowadzonych w Instytucie badań dotyczących naprawienia szkody na mieniu wynikającej z wypadków komunikacyjnych w orzecznictwie sądów powszechnych.
Doktor Borysiak wskazał, iż od końca lat 80. XX wieku w sprawach dotyczących wypadków komunikacyjnych ugruntowała się praktyka orzecznicza zasądzania na rzecz poszkodowanych odszkodowania w równowartości wysokości kosztów potrzebnych do przywrócenia stanu poprzedniego. Przypadki te określane są jako tzw. restytucja pieniężna, a wysokość szkody obliczana jest w takich przypadkach tzw. metodą kosztorysową.
Prelegent przedstawił źródła współczesnej dyskusji związanej z restytucją pieniężną, jak również związane z nią problemy praktyczne, które doprowadziły w ostatnich latach do rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Zaprezentował również rozwiązania przyjęte w prawie niemieckim, podkreślając, iż tam odszkodowanie pieniężne jest ograniczane na różne sposoby, zarówno przez przepisy prawa, jak i orzecznictwo. Zauważył, iż z racji przyjęcia od wielu lat w polskiej praktyce naprawienia szkody wynikającej z wypadków komunikacyjnych instytucji restytucji pieniężnej należałoby nadać jej de lege ferenda podstawę normatywną. Ewentualny przepis powinien umożliwiać wyeliminowanie nadużyć tej instytucji, które dostrzegalne są w polskim orzecznictwie oraz krytykowane w doktrynie. Borysiak uznał, iż kryteria ograniczające dopuszczalność restytucji naturalnej określone w art. 363 par. 1 Kodeksu cywilnego powinny mieć wpływ także na możliwość żądania restytucji pieniężnej. o ile więc restytucja naturalna jest niemożliwa lub nadmiernie utrudniona, nie powinna również istnieć możliwość żądania restytucji pieniężnej. Wyłączone powinno być też dochodzenie w ramach odszkodowania obliczonego metodą kosztorysową podatku VAT, o ile nie został on rzeczywiście poniesiony.
W toku licznych pytań z sali oraz ożywionej dyskusji dostrzeżono zalety oraz wady restytucji pieniężnej (jako metody naprawienia szkody) i metody kosztorysowej (jako sposobu obliczenia wysokości odszkodowania), a także praktyczne problemy związane z ich stosowaniem. Zwracano zwłaszcza uwagę na różnice w kwotach wyliczanych dzięki metody dyferencyjnej oraz metody kosztorysowej w praktyce działalności biegłych sądowych.
Konferencja pt. „Likwidacja szkody komunikacyjnej – Prawo – Technika – Praktyka” odbyła się 11 grudnia 2025 r. w Auli Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Organizatorami wydarzenia były Automobilklub Polski, Eksperckie Centrum Motoryzacji oraz Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Konferencję patronatem honorowym objęli m.in. Ministerstwo Sprawiedliwości, Rzecznik Praw Obywatelskich, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Warszawie oraz Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
Galeria zdjęć:
