2 dni temu
26 czerwca 2025 r. MRPiPS opublikowało kolejny projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Jest on odpowiedzią na propozycje poprzednich zmian, które wzbudziły dużo kontrowersji. Głównym punktem zapalnym okazało się umożliwienie odbywania zwolnienia lekarskiego poza granicami kraju.
MRPiPS podziela wątpliwości wobec projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Nowelizacja, która miała zmniejszyć liczbę niejednoznacznych przepisów w zakresie ubezpieczeń społecznych, mogła w rzeczywistości spowodować, iż wątpliwości interpretacyjne oraz nadużycia wyłącznie przybiorą na sile. Eksperci jako problematyczne punkty projektu wskazywali przede wszystkim zapisy dotyczące możliwości przebywania za granicą podczas zwolnienia lekarskiego.
Takie rozwiązanie budziło kontrowersje, ponieważ nie istnieją mechanizmy, które pozwalałyby na skuteczne kontrolowanie zwolnień lekarskich poza Polską. W praktyce nowelizacja mogła doprowadzić do sytuacji, w której pracownicy swobodnie wykorzystywaliby tzw. wakacje na L4, traktując zwolnienia lekarskie jako formę bezpłatnego wypoczynku. Natomiast pracodawcy zostaliby pozbawieni skutecznych narzędzi do ochrony swoich interesów.
Wątpliwości środowiska zostały podzielone przez MRPiPS. Z najnowszego projektu Ministerstwo w całości usunęło postanowienie, które dotyczyło możliwości odbywania zwolnienia lekarskiego za granicą.
Ministerstwo Zdrowia też mówi nie dla wakacji na L4
Tabela uwag, która została dołączona do najnowszego projektu nowelizacji, wskazuje, iż wątpliwości środowiska zostały podzielone także przez Ministerstwo Zdrowia. Wskazało ono, iż przepis dotyczący możliwości odbywania L4 poza Polską stanowi systemową zachętę do nadużyć i wykorzystywania zwolnień lekarskich w celach turystycznych lub wypoczynkowych wyjazdów zagranicznych.
Ministerstwo Zdrowia podkreśliło też, iż możliwość skontrolowania krótkoterminowych zwolnień lekarskich (np. tygodniowych), spędzanych za granicą, jest w zasadzie iluzoryczna.
Czy to zamyka temat wakacji na L4?
O ile problem doraźny został rozwiązany, o tyle nie zniknęły wątpliwości systemowe. W obecnym brzmieniu ustawa „zasiłkowa” wcale nie wyklucza możliwości wyjazdu za granicę w trakcie leczenia.
Aktualne regulacje wskazują, iż zaświadczenie lekarskie musi zawierać adres miejsca pobytu ubezpieczonego w czasie trwania niezdolności do pracy[1], ale ustawa w żadnym miejscu nie precyzuje, iż adres ten musi znajdować się na terenie kraju.
W praktyce uzyskanie zwolnienia lekarskiego z zagranicznym adresem pobytu dla większości ludzi zamieszkujących w kraju może okazać się niemożliwe. Niemniej osoby, które na stałe zamieszkują w innym państwie, mogą mieć duże szanse, by takie zagraniczne zwolnienie uzyskać.
Pozostałe zapisy nowelizacji bez zmian
Ministerstwo nie zmieniło zdania co do drugiej powszechnie komentowanej zmiany – wprowadzenia możliwości wystawienia zwolnienia wyłącznie w kontekście jednej umowy o pracę dla osób, które są jednocześnie zatrudnione w kilku podmiotach.
Tak jak to już sygnalizowaliśmy, ta zmiana ma dotyczyć sytuacji, w których np. chirurg, zatrudniony jednocześnie jako nauczyciel akademicki, dozna urazu dłoni. Z oczywistych względów świadczenie usług medycznych nie jest w takiej sytuacji możliwe, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by pełnił w tym czasie funkcje dydaktyczne.
Projekt nowelizacji w dalszym ciągu znajduje się na etapie opiniowania. O zmianach etapu legislacyjnego lub treści projektu będziemy informować na bieżąco. W razie jakichkolwiek pytań zachęcamy do kontaktu.
[1] art. 55 ust. 3 pkt 2) Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
