Niepełnosprawność przedsiębiorcy a składka zdrowotna

Prowadzenie działalności gospodarczej jest dostępne dla wszystkich obywateli, którzy tylko deklarują chęć jej założenia. Dodatkowo osoby, które legitymują się orzeczeniem o niepełnosprawności mają pewnego rodzaju przywileje. W dzisiejszej publikacji napiszemy, jaką składkę zdrowotną będzie płacił niepełnosprawny przedsiębiorca.

Składka zdrowotna w działalności gospodarczej

Od 2022 roku obowiązują nowe zasady opłacania składki zdrowotnej, które nieustająco przypominamy. Wysokość składki zdrowotnej zależy od kwoty dochodu lub przychodu, w zależności od wybranej formy opodatkowania. choćby jeżeli przedsiębiorca nie osiągnie dochodu lub poniesie stratę, to i tak musi zapłacić minimalną składkę zdrowotną, która jest liczona od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Po zakończeniu roku przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, składają roczne rozliczenie składki zdrowotnej w deklaracji ZUS DRA lub RCA za miesiąc kwiecień. Z tego rozliczenia może powstać zaległość, nadpłata lub rozliczenie wyjdzie na zero. Zobaczmy, czy takie same składki zdrowotne zapłaci przedsiębiorca, który ma orzeczony stopień niepełnosprawności?

Niepełnosprawność przedsiębiorcy a składka zdrowotna

W przypadku osób niepełnosprawnych o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności w grę wchodzą dwa rozwiązania:

1. Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej (art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej).
2. Zapłata składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek PIT (art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej).

W zależności od podstawy prawnej preferencji w opłacaniu składki zdrowotnej przedsiębiorca będzie musiał spełniać określone warunki ustawowe.

Niepełnosprawność przedsiębiorcy – zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej (art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej)

W przypadku zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej ustawa wypowiada się wprost kto i na jakich warunkach z niego skorzysta, szczegóły poniżej.

Przedsiębiorca musi posiadać orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Z preferencji nie skorzysta osoba, która ma orzeczony lekki stopień niepełnosprawności

Przychody w prowadzonej działalności gospodarczej nie mogą przekraczać 50% kwoty najniższej emerytury, w 2024 roku jest to kwota 890,48 zł (1.780,96 zł x 50%) lub podatek jest płacony w formie karty podatkowej

Do oceny brany jest pod uwagę przychód z miesiąca wysyłki deklaracji ZUS – np. deklaracja wysłana w maju uwzględnia przychód miesiąca kwietnia

Ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy bez względu na wybraną formę opodatkowania: skala podatkowa, podatek liniowy, zryczałtowany podatek dochodowy

Niepełnosprawność przedsiębiorcy – składka zdrowotna do wysokości zaliczki na podatek dochodowy – (art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej)

Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi do obniżenia miesięcznej i rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne, o ile zostaną spełnione zasady wynikające z ustawy zdrowotnej.

Jedynym tytułem do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej Przychód w prowadzonej działalności gospodarczej jest opodatkowany według skali podatkowej a zaliczki na podatek dochodowy są rozliczane miesięcznie

Przedsiębiorca posiada orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności

Co najmniej przez jeden miesiąc przedsiębiorca ma orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w roku kalendarzowym

Ważne! O ile zostaną spełnione powyższe przesłanki taka osoba zapłaci: Miesięczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych należnej za miesiąc, za który opłacana jest składka, począwszy od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym ubezpieczony został zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. Roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy, o ile ubezpieczony był w tym okresie zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przez co najmniej jeden miesiąc

Przykład 1

Pani Lucyna ma orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i prowadzi działalność opodatkowaną na skali podatkowej. W miesiącach maj-czerwiec zatrudniła się dodatkowo na umowę zlecenie. W tej sytuacji pani Lucyna nie rozliczy składki zdrowotnej na preferencyjnych zasadach, ponieważ posiada dwa tytuły do ubezpieczenia zdrowotnego – z działalności i umowy zlecenia.

Przykład 2

Pan Michał posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności. Przez część roku pracował na umowę zlecenie, a od maja rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej i z tego tytułu skorzystał z ulgi na start, wybrał opodatkowanie według skali podatkowej. Jedynym tytułem do ubezpieczenia zdrowotnego od maja jest działalność gospodarcza. W tym przypadku pan Michał spełnia warunki do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia składki zdrowotnej.

Rozliczanie roczne składki zdrowotnej niepełnosprawnego przedsiębiorcy

W 2023 roku złożone zostało zapytanie w formie interpelacji nr 43475 do Ministra Zdrowia na temat rocznego rozliczania składki zdrowotnej przez niepełnosprawnego przedsiębiorcę. Chodziło o możliwość preferencyjnego rozliczenia rocznej składki zdrowotnej do wysokości kwoty podatku należnego wynikającego ze złożonego zeznania rocznego pomimo, iż składka zdrowotna w trakcie roku była opłacana bez stosowania preferencji. W odpowiedzi uzyskano informację, iż nie ma znaczenia, iż ubezpieczony pominął w rozliczeniach miesięcznych możliwości obniżenia składki do wysokości zaliczki na PIT będąc do tego uprawniony. Nie pozbawia to przedsiębiorcy prawa do skorzystania z przedmiotowej ulgi w ramach rozliczenia rocznego poprzez wypełnienie pola 06 w bloku XII deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

Podsumowanie

Rozliczanie składki zdrowotnej przysparza wielu problemów przedsiębiorcom, pomimo tego, iż przepisy obowiązują już od dłuższego czasu. Wiele regulacji nie jest precyzyjnych i stwarza to problemy zarówno przedsiębiorcom, jak i pracownikom ZUS. Nic więc dziwnego, iż co jakiś czas pojawiają się kolejne pytania i wątpliwości związane z rozliczeniami. Dzisiaj omawialiśmy składkę zdrowotną osób niepełnosprawnych, które w pewnych okolicznościach mogą płacić składkę zdrowotną do wysokości podatku należnego, pokazaliśmy kiedy jest to możliwe. W odpowiedzi na interpretację Ministerstwo Zdrowia jasno podkreśliło, iż jeżeli choćby przedsiębiorca nie skorzysta z preferencji w miesięcznych deklaracjach ZUS w trakcie roku podatkowego, to i tak ma prawo rozliczyć roczną składkę zdrowotną do wysokości podatku należnego za dany rok. W innym przypadku przy niewielkich przychodach osiąganych w działalności gospodarczej przedsiębiorca nie będzie musiał w ogóle płacić składki zdrowotnej. Musiałaby to jednak być działalność gospodarcza prowadzona naprawdę na bardzo małą skalę. Osoby niepełnosprawne prowadzące działalność powinny znać swoje przywileje i z nich korzystać, dzięki temu ograniczają swoje obciążenia składkowe.

Stan prawny na dzień: 18.07.2024 r.