1 tydzień temu
- Nowelizacja dostosowuje polskie prawo do Strategii w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu (dalej: Strategia Wodorowa UE) opublikowanej przez Komisję Europejską w 2020 r.
- Projektowane przepisy wprowadzają nowe definicje oraz zasady certyfikacji i działalności operatorów systemów wodorowych.
Dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych
Komisja Europejska w 2020 r. opublikowała Strategię Wodorową UE, która wyznacza strategiczne ramy wdrażania europejskiej gospodarki wodorowej. Rada Ministrów 2.11.2021 r. przyjęła Polską Strategię Wodorową do 2030 r. z perspektywą do 2040 r. (dalej: PSW). Obowiązujące aktualnie przepisy prawa krajowego nie odpowiadają na potrzeby związane ze skutecznym wdrażaniem PSW oraz wynikające z dynamicznie rozwijającego się rynku wodoru w Europie i na świecie. Projekt nowelizacji ustawy z 10.4.1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 266; dalej: PrEnerg) umożliwia realizację celu 6. „Stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego” PSW. Nowelizacja stanowi bowiem część pakietu legislacyjnego zwanego „Konstytucją dla wodoru”.
Wprowadzenie siatki pojęć
Przedstawiony projekt nie przewiduje przyjęcia legalnej definicji wodoru.
Definiuje natomiast pojęcia:
- wodoru niskoemisyjnego;
- wodoru odnawialnego;
- wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego.
Wodór odnawialny to ten, który jest wytwarzany z odnawialnych źródeł energii, jak elektroliza wody zasilana energią z OZE, natomiast wodór niskoemisyjny pochodzi z procesów o ograniczonej emisji gazów cieplarnianych, np. ze źródeł kopalnych, ale z zastosowaniem technologii wychwytywania CO₂.
W projekcie zdefiniowano również szereg innych pojęć, takich jak system wodorowy wzajemnie połączony, sieć przesyłowa wodorowa, użytkownik systemu wodorowego, dystrybucja wodoru czy magazynowanie wodoru.
Nowy rodzaj paliw
PrEnerg definiuje paliwa wyróżniając spośród nich paliwa stałe, paliwa ciekłe oraz paliwa gazowe. Wskazuje, iż warunkiem uznania za paliwo jest również status nośnika energii chemicznej.
Przedstawiony projekt zakłada dodanie czwartego, odrębnego rodzaju paliw – wodoru. Dzięki dodaniu wodoru do listy paliw podlegających regulacjom energetycznym, otwarto drogę do jego pełnego włączenia w system energetyczny Polski. Projekt ustawy ułatwia także tworzenie dedykowanych systemów przesyłowych i magazynowych dla wodoru, w tym małych, lokalnych magazynów oraz sieci ograniczonych geograficznie, które będą mogły zasilać konkretne sektory przemysłu.
Obowiązki przedsiębiorstw energetycznych
Nowelizacja PrEnerg przewiduje również modyfikację zakresu działania przedsiębiorstwa energetycznego poprzez dodanie do niego:
- przesyłania lub dystrybucji wodoru i magazynowania wodoru oraz
- obowiązków przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się transportem wodoru w zakresie zapewniania wszystkim odbiorcom oraz przedsiębiorcom zajmującym się sprzedażą paliw gazowych, energii lub wodoru świadczenia usług polegających na przesyłaniu lub dystrybucji wodoru.
System koncesjonowania i certyfikacja operatorów
W projekcie przewidziano system koncesjonowania dla firm zajmujących się magazynowaniem, przesyłaniem i dystrybucją wodoru. Operatorzy systemów wodorowych, obejmujący przesyłowe i dystrybucyjne sieci wodoru, będą musieli spełniać określone wymogi techniczne i uzyskać odpowiednie certyfikaty.
W projekcie nowelizacji PrEnerg wprowadzono konieczność uzyskania koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie magazynowania wodoru, z wyjątkiem lokalnego magazynowania w małych instalacjach magazynowych wodoru, obrotu wodorem, z wyłączeniem obrotu wodorem, o ile roczna wartość obrotu nie przekracza równowartości 1 000 000 euro.
Postanowiono wyłączyć z obowiązku posiadania koncesji:
- wywarzanie;
- przesyłanie;
- dystrybucję wodoru.
Projekt ustawy wprowadza również regulacje dotyczące obowiązków operatorów wodorowych w zakresie bezpieczeństwa i ciągłości dostaw oraz wymogi dotyczące przechowywania danych o umowach i dostępie do infrastruktury. Przewiduje dodanie nowego art. 4ca PrEnerg, w którym wprowadzone zostaną obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się magazynowaniem wodoru w zakresie:
- zapewniania wszystkim podmiotom zajmującym się wytwarzaniem wodoru lub sprzedażą wodoru świadczenia usług magazynowania wodoru w instalacji magazynowej wodoru oraz
- udostępniania operatorowi systemu przesyłowego wodorowego, za wynagrodzeniem, części instalacji, która jest używana do magazynowania wodoru.
- Świadczenie usług magazynowania wodoru będzie się odbywać na warunkach uzgodnionych przez strony w drodze umowy.
Operatorzy będą mieć również możliwość współpracy z innymi podmiotami w zakresie korzystania z sieci przesyłowych, a przepisy zapewnią równoprawne traktowanie użytkowników systemu wodoru. Przedsiębiorstwa energetyczne, które zajmują się przesyłem lub dystrybucją gazu i wodoru, będą miały możliwość wspólnego działania, co pozwoli na optymalne wykorzystanie infrastruktury.
Obowiązek zawarcia umowy
Nowelizacja PrEnerg przewiduje obowiązek zawarcia:
- umowy na dostarczanie wodoru jako umowy obejmującej zarówno sprzedaż wodoru, jak i świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji wodoru, albo
- umowy sprzedaży wodoru i umowy o świadczenie usług przesyłania wodoru lub dystrybucji wodoru i umowy o świadczenie usług magazynowania wodoru, w przypadku, gdy ma miejsce magazynowanie energii w postaci wodoru.
Projekt określa również zakres przedmiotowy dla umowy sprzedaży wodoru, umowy o świadczenie usług przesyłania wodoru lub umowy o świadczenie usług dystrybucji wodoru i umowy o świadczenie usług magazynowania wodoru.
Wymagania techniczne i eksploatacyjne
Przedstawiony projekt zakłada nałożenie wymagań technicznych i eksploatacyjnych zapewniania przez przyłączane do sieci urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie:
- bezpieczeństwa funkcjonowania systemu wodorowego;
- zabezpieczenia systemu wodorowego przed uszkodzeniami spowodowanymi niewłaściwą pracą przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci;
- dotrzymania w miejscu przyłączenia urządzeń, instalacji i sieci parametrów jakościowych wodoru;
- spełnianie wymagań w zakresie ochrony środowiska, określonych w odrębnych przepisach;
- możliwość dokonywania pomiarów wielkości i parametrów niezbędnych do prowadzenia ruchu sieci oraz rozliczeń za pobrany wodór.
Przyłączane do sieci urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie muszą również spełniać wymagania, określone w odrębnych przepisach, w szczególności: przepisach prawa budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwpożarowej, o systemie oceny zgodności oraz w przepisach dotyczących technologii wytwarzania wodoru.
Etap legislacyjny
25.10.2024 r. rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw skierowano do I czytania w Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych.
