Nowe zasady zatrudniania cudzoziemców

3 tygodni temu

Projektowana ustawa wprowadza pełną elektronizację procedur związanych z uzyskiwaniem zezwoleń na pracę, umożliwiając składanie wniosków online i automatyzując procesy administracyjne.
Reforma znosi obowiązek uzyskania informacji starosty, upraszczając procedury i przyspieszając wydawanie zezwoleń na pracę cudzoziemców.
Projekt przewiduje wprowadzenie mechanizmów zapobiegających nadużyciom, takie jak możliwość odmowy wydania zezwolenia pracodawcom niespełniającym obowiązków składkowych lub podatkowych.

Tło legislacyjne i potrzeba reformy

Polska w ostatnich latach doświadczyła dynamicznego wzrostu zatrudniania cudzoziemców, co wymusiło zmiany legislacyjne dostosowujące przepisy do potrzeb rynku pracy oraz wyzwań administracyjnych. Projektowana ustawa stanowi odpowiedź na te zmiany. Jej głównym celem jest nie tylko uproszczenie procedur, ale także zapobieganie nadużyciom i ochrona praw pracowników.

W latach 2015–2021 liczba wydawanych rocznie zezwoleń na pracę cudzoziemców w Polsce wzrosła niemal ośmiokrotnie, co obrazuje skalę problemu. Głównymi grupami korzystającymi z uproszczonych procedur byli obywatele Ukrainy i Białorusi. w tej chwili obowiązujące przepisy, mimo swojej liberalności w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej pod względem przyjmowania migrantów zarobkowych, przestały być efektywne w świetle wyzwań, takich jak zwiększenie liczby wniosków czy potrzeba lepszej ochrony pracowników przed wyzyskiem.

Dotychczasowy system był krytykowany za skomplikowane procedury, opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków oraz zbyt słabą kontrolę nad warunkami zatrudnienia. Jak wynika z uzasadnienia, projektowana ustawa wychodzi naprzeciw tym wyzwaniom, wprowadzając fundamentalne zmiany, takie jak pełna elektronizacja procesów czy ograniczenie formalności.

Najważniejsze rozwiązania przewidziane w projektowanej ustawie

Pełna elektronizacja procedur związanych z uzyskaniem zezwolenia na pracę

Jednym z najważniejszych postulatów reformy jest digitalizacja wszystkich etapów procesu zatrudniania cudzoziemców. Pracodawcy będą mogli składać wnioski online, co znacząco skróci czas ich rozpatrywania. Decyzje wydawane w postępowaniach o wydanie zezwoleń na pracę cudzoziemców będą doręczane elektronicznie. Elektronicznie będą również prowadzone postępowania odwoławcze w tych sprawach. W ramach systemów teleinformatycznych stworzona zostanie baza wynagrodzeń, która pozwoli na wiarygodną ocenę, czy wynagrodzenie proponowane cudzoziemcowi jest porównywalne do wynagrodzeń oferowanych na lokalnym rynku pracy.

Zmniejszenie liczby procedur

Projektowana ustawa upraszcza procedury dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy, rezygnując z obowiązku uzyskania informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych. Ma to przyspieszyć proces wydawania zezwoleń na pracę, zwłaszcza iż w tej chwili test rynku pracy dotyczy tylko niewielkiej części przypadków (ok. 10%). W sytuacjach lokalnego pogorszenia rynku pracy starosta będzie mógł sporządzić listę zawodów wykluczonych z możliwości zatrudniania cudzoziemców, co ograniczy obciążenia administracyjne. Projektowana ustawa rezygnuje też z osobnej procedury przedłużania zezwoleń na pracę, umożliwiając kontynuację zatrudnienia na dotychczasowych warunkach podczas oczekiwania na nowe zezwolenie.

Zapobieganie nadużyciom i ochrona rynku pracy

Projektowana ustawa przewiduje:

wprowadzenie obligatoryjnej przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pracę, gdy pracodawca nie opłaca składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne lub zaliczek na podatek dochodowy;
utrzymanie zasady, iż nałożenie na pracodawcę kary za określone czyny będzie przesłanką odmowy udzielenia zezwolenia na pracę;
utrzymanie przesłanki dot. porównywalności wynagrodzenia cudzoziemca;
wprowadzenie przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pracę w przypadku, gdy z okoliczności wynika, iż podmiot został ustanowiony lub działa głównie w celu ułatwiania cudzoziemcom wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zakres projektowanej ustawy

Projektowana ustawa została podzielona na rozdziały:

rozdział 1 – zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy; definicje ustawowe; wskazanie przypadków, gdy podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi jest uprawniony do powierzenia pracy cudzoziemcowi; określenie przesłanek wydania, odmowy wydania oraz uchylenia zezwolenia na pracę;
rozdział 2 – rozwiązania prawne dotyczące wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca na rzecz polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi, który posiada siedzibę lub miejsce pobytu stałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
rozdział 3 – przesłanki dotyczące wydania zezwolenia na pracę w związku z pełnieniem funkcji członka w zarządzie osoby prawnej, prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej oraz pełnieniem funkcji prokurenta;
rozdział 4 – kwestie dotyczące wydania zezwolenia na pracę w celu delegowania cudzoziemca przez podmiot zagraniczny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
rozdział 5 – przepisy określające warunki oraz rozwiązania proceduralne dotyczące wydania zezwolenia na pracę sezonową;
rozdział 6 – rozwiązania dotyczące instytucji oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, które zastąpi obowiązujące w tej chwili oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi;
rozdział 7 – kwestie utworzenia i dostępu do konta podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi i cudzoziemca w systemie teleinformatycznym;
rozdział 8 – kwestie dotyczące szczególnych działań dotyczących aktywizacji zawodowej i integracji społecznej cudzoziemców;
rozdział 9 – przepisy karne, które funkcjonują na gruncie obowiązującej ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 475);
rozdział 10 – przepisy dostosowujące brzmienie innych ustaw do projektowanej ustawy;
rozdział 11 – przepisy przejściowe i końcowe.

Kontekst gospodarczy projektowanych przepisów

W ciągu ostatnich lat Polska stała się atrakcyjnym rynkiem pracy dla migrantów z państw spoza Unii Europejskiej. W szczególności pracownicy z Ukrainy, Białorusi i Gruzji stanowili znaczną część zatrudnianych cudzoziemców. Branże takie jak budownictwo, transport czy przemysł odczuwały coraz większy niedobór siły roboczej, co skłoniło pracodawców do poszukiwania pracowników za granicą.

Projektowana ustawa ma na celu utrzymanie równowagi pomiędzy ułatwieniem dostępu do rynku pracy a ochroną miejscowych pracowników. Poprzez doprecyzowanie przepisów dotyczących wynagrodzeń oraz warunków zatrudnienia, ustawodawca stara się przeciwdziałać zjawisku zastępowania polskich pracowników tańszymi pracownikami z zagranicy.

Zgodność z Krajowym Planem Odbudowy

Reforma zatrudniania cudzoziemców jest częścią szerszego planu reform związanych z Krajowym Planem Odbudowy (dalej: KPO). Wprowadzenie nowych przepisów ma na celu zwiększenie efektywności administracji oraz aktywizację zawodową w kraju. Pełna cyfryzacja procesów administracyjnych i zwiększenie kompetencji lokalnych urzędów pracy wpisują się w cele określone w ramach KPO, takie jak zmniejszenie barier administracyjnych i uproszczenie procedur.

Etap legislacyjny

Projekt ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej trafił do Stałego Komitetu Rady Ministrów.

Idź do oryginalnego materiału