Nowelizacja KPC – przepisy przejściowe w zakresie zażaleń

1 rok temu

Zmiany dotyczące adekwatności sądu rozpoznającego zażalenie

Omawiana nowelizacja KPC obejmuje m.in. zmianę adekwatności sądów rozpoznających zażalenia. Do rozpoznania zażalenia na postanowienia sądu I instancji, którego przedmiotem jest sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa adekwatny, będzie sąd II instancji. Dotychczas – stosownie do treści art. 394^1a § 1 pkt. 8 KPC – taki środek zaskarżenia rozpoznawał inny skład sądu I instancji, jako tzw. zażalenie poziome. W ocenie ustawodawcy instytucje sprostowania lub wykładni orzeczenia niejednokrotnie mają zasadniczy wpływ na interpretację sentencji wyroku, wobec czego celowym jest, aby zażalenia na postanowienia w tym przedmiocie rozpoznawały sądy wyższych instancji.

Kolejna zmiana dotyczy sądu adekwatnego do rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu I instancji w przedmiocie zabezpieczenia. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 741 § 2 KPC do jego rozpoznania adekwatny był sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów. Wskutek nowelizacji kompetencje w tym zakresie uzyskał sąd II instancji. Natomiast na postanowienie sądu II instancji przysługuje zażalenie do innego składu tego sądu.

W projekcie ustawy wskazano, iż postanowienia o zabezpieczeniu często mają istotne znaczenie z perspektywy ochrony praw uczestników postępowania. Przykładowo brak zabezpieczenia może uczynić prowadzenie procesu całkowicie bezprzedmiotowym. Z tej przyczyny konieczne okazało się przekazanie rozpoznania zażaleń na postanowienia sądu I instancji w przedmiocie zabezpieczenia sądowi II instancji. Umożliwi to poddanie kontroli tak istotnego rozstrzygnięcia sądowi wyższego szczebla.

Przepisy przejściowe

Zasadniczo ustawodawca przyjął, iż w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej zachowują moc czynności dokonane zgodnie z przepisami KPC w dotychczasowym brzmieniu, o czym stanowi art. 20 ZmKPC23(2). Jednakże przewidział specyficzne rozwiązanie dotyczące zażaleń, które zostały wniesione przed 1.7.2023 r. Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 3 ZmKPC23(2), o ile na skutek zmiany przepisów KPC doszło do zmiany sądu adekwatnego do rozpoznania zażalenia, sąd dotychczas adekwatny przekaże zażalenia wniesione i nierozpoznane przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej sądowi adekwatnemu do ich rozpoznania, zgodnie z przepisami KPC w brzmieniu nadanym ZmKPC23(2).

W konsekwencji zażalenia, które zostały wniesione przed 1.7.2023 r. do sądów adekwatnych do ich rozpoznania zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami KPC, jeżeli nie zostały rozpoznane do 1.7.2023 r., zostaną przekazane sądom, które wskutek nowelizacji uzyskały kompetencję do ich rozpoznania.

Komentarz

Wprowadzone zmiany w zakresie przewidującym przekazanie do rozpoznania zażaleń na postanowienia w przedmiocie sprostowania lub wykładni wyroku oraz zabezpieczenia sądom wyższych instancji w miejsce zażaleń poziomych zasługują na aprobatę. W praktyce bowiem niejednokrotnie karkołomnym zadaniem jest przekonanie innych sędziów danego wydziału czy sądu do zmiany rozstrzygnięcia sądu I instancji. Natomiast krytycznie należy ocenić przepisy przejściowe przewidziane w ustawie nowelizującej KPC. Rozwiązanie przewidujące przekazanie spraw będących w toku sądom wyższych instancji może spowodować spore zamieszanie. Strony oraz ich pełnomocnicy będą musieli ustalić, do jakiego sądu trafiła sprawa, jaką nadano jej sygnaturę, a także w przypadku pełnomocników – złożyć wniosek o dostęp do sprawy w Portalu Informacyjnym. Mając na uwadze fakt, iż zażalenia rozpoznawane są na posiedzeniach niejawnych, może okazać się, iż nieuważna strona o zmianie sądu rozpoznającego wniesiony środek zaskarżenia dowie się dopiero po wielu miesiącach, po doręczeniu jej odpisu zapadłego rozstrzygnięcia.

Idź do oryginalnego materiału