Już jest! Od 1 grudnia 2025 r. w całej Unii Europejskiej zaczął obowiązywać nowy system ochrony oznaczeń geograficznych dla produktów rzemieślniczych i przemysłowych.
Co to oznacza? Teraz już nie tylko produkty spożywcze i rolne mogą być objęte ochroną oznaczeń geograficznych, ale również produkty rzemieślnicze i przemysłowe. Do tej pory ochrona na poziomie całej UE dotyczyła jedynie żywności, wina i napojów spirytusowych. Nowy unijny system ochrony oznaczeń geograficznych obejmuje wyroby rzemieślnicze i przemysłowe, których jakość, renoma lub inne cechy wynikają z ich pochodzenia geograficznego.
Zapraszamy do lektury artykułu, aby dowiedzieć się więcej.
Czym są oznaczenia geograficzne (OG)?
Oznaczenia geograficzne to oznaczenia słowne, które wskazują, iż dany produkt pochodzi z określonego miejsca i jest wytwarzany z wykorzystaniem lokalnych umiejętności i tradycji. Inaczej mówiąc, oznaczenie geograficzne łączy produkt z jego miejscem wytwarzania nie tylko fizycznie, ale także kulturowo i historycznie.
Aby móc skorzystać z ochrony wynikającej z rejestracji oznaczenia geograficznego, produkt musi:
- pochodzić z określonego terenu, kraju, regionu;
- posiadać jakość, renomę lub cechę związaną z tym terenem, krajem, regionem, np.: specyfika surowców, unikalna technologia produkcji, renoma budowana przez pokolenia;
- być wytwarzany przynajmniej częściowo na tym terenie, kraju, regionie.
Jakie produkty można uznać za rzemieślnicze i przemysłowe?
Zgodnie z ustawą „produktami rzemieślniczymi” są wyroby wyprodukowane w całości manualnie albo przy użyciu narzędzi ręcznych lub cyfrowych bądź przy użyciu środków mechanicznych, o ile wkład pracy manualnej jest istotnym składnikiem gotowego produktu. Z kolei „produkty przemysłowe” to te wytwarzane w znormalizowany sposób, w tym poprzez produkcję seryjną i wykorzystanie maszyn.
Nowy system w praktyce otwiera drogę do ochrony takich kategorii produktów jak: szło i kryształ, wyroby ceramiczne, artykuły odzieżowe, pozostałe wyroby tekstylne, biżuteria, meble, narzędzia, sztućce, artykuły metalowe, zegarki/ zegary, instrumenty muzyczne, papier/ tektura i inne.
Koronka koniakowska – tradycyjne koronkarstwo manualne z Beskidu Śląskiego
Bolesławiecka ceramika – rozpoznawalna po charakterystycznych stempelkach
Szkło z Krosna
Strój łowicki – tkaniny ludowe z centralnej Polski
Jak wygląda procedura rejestracji oznaczenia geograficznego?
Oznaczenia geograficzne dla produktów rzemieślniczych i przemysłowych podlegają rejestracji na poziomie Unii Europejskiej, zgodnie z rozporządzeniem UE 2023/2411.
Zgłoszenie oznaczenia geograficznego podlega ocenie na dwóch etapach:
- na poziomie krajowym (przed Urzędem Patentowym RP);
- na poziomie unijnym (przed EUIPO).
Na obu etapach możliwe jest wniesienie sprzeciwu lub uwag. Wniosek mogą złożyć grupy producentów lub w niektórych przypadkach osoby indywidualne. Dokument musi m.in. zawierać opis produktu, jego pochodzenie i sposób produkcji.
Ochrona produktów rzemieślniczych i przemysłowych wynikająca z uzyskania ochrony jako oznaczenie geograficzne na terenie UE ma charakter bezterminowy.
Co obejmuje ochrona oznaczeń geograficznych w UE?
Oznaczenie geograficzne po rejestracji korzysta z ochrony prawnej na terytorium całej UE, niezależnie od formy jego użycia. Ochrona chroni m.in. przed:
- używaniem oznaczenia przez podmioty nieuprawnione;
- tłumaczeniem i transliteracją oznaczenia;
- imitacją, skojarzeniem oraz użyciem z dodatkami typu „styl”, „rodzaj”, „typ”, choćby jeżeli podano rzeczywiste pochodzenie produktu;
- działaniami mogącymi wprowadzać w błąd co do pochodzenia lub jakości produktu.
Produkt, który uzyska ochronę jako oznaczenie geograficzne, będzie mógł posługiwać się na rynku unijnym symbolem, rozpoznawalnym na terenie całej Unii Europejskiej. Znak będzie mógł być wykorzystany m.in. na opakowaniu lub materiałach marketingowych produktu.
Dlaczego warto chronić oznaczenia geograficzne?
Rejestracja oznaczenia geograficznego jest ważna zarówno dla producentów, regionów, jak i konsumentów. Jest to narzędzie, które:
- wspiera budowę marki regionalnej i krajowej;
- zwiększa zaufanie konsumentów;
- chroni przed podróbkami i nieuczciwą konkurencją;
- wspiera lokalną gospodarkę i kulturę;
- wspiera lokalną, autentyczną i etyczną produkcję.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej lub jesteś zainteresowany taką ochroną? Odezwij się do nas!
