Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony jego zdrowia – zagadnienia ogólne
W pierwszej kolejności warto odnieść się do rozporządzenia z dnia 26 września 2997 r. Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, które to określa ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy.
Wśród obowiązków spoczywających na pracodawcy na podstawie ww. rozporządzenia należy wyróżnić:
- obowiązek stosowania środków zmniejszających ryzyko zawodowe;
- obowiązek dokonania oceny ryzyka zawodowego;
- obowiązek zapewnienia środków ochrony indywidualnej;
- obowiązek dokonywania systematycznej kontroli;
- obowiązek udostępniania instrukcji BHP;
- obowiązek wprowadzania zmian technologii i konstrukcji urządzeń;
- obowiązek bezpieczeństwa pracy w pomieszczeniach jednoosobowych;
- obowiązek w zakresie systemu pierwszej pomocy w razie wypadku.
Ostatni obowiązek z tychże wyróżnianych powyżej odnosi się udzielenia pierwszej pomocy. Zgodnie z § 44 analizowanego rozporządzenia pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić:
- punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których są wykonywane prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie ze względu na ostre działanie toksyczne;
- apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.
Usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń. Obsługa punktów i apteczek na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.
– w punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. Natomiast punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą i łatwo dostępne.
Tutaj przeczytasz o najważniejszych kwestiach związanych ze szkoleniem BHP.
Obowiązek pracodawcy w zakresie pierwszej pomocy w nagłych wypadkach
Pracodawca jest obowiązany:
- zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;
- wyznaczyć pracowników do:
- udzielania pierwszej pomocy,
- wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
- zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.
Powyższe działania powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń.
W przedmiocie pracowników, to ich liczba, szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących zagrożeń. Natomiast w przypadku zatrudniania przez pracodawcę wyłącznie pracowników młodocianych lub niepełnosprawnych, to omawiane ww. działania może wykonywać sam pracodawca.
Obowiązki pracodawcy w zakresie zagrożenia życia lub zdrowia
W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:
- niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach oraz podjąć działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony;
- niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia, przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne.
W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:
- wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne;
- do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia wznowienia pracy.
Działania bez porozumienia z pracodawcą
Pracodawca jest obowiązany umożliwić pracownikom, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia lub życia albo dla zdrowia lub życia innych osób, podjęcie działań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa – choćby bez porozumienia z przełożonym – na miarę ich wiedzy i dostępnych środków technicznych.
Pracownicy, którzy podjęli działania w celu uniknięcia niebezpieczeństwa, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji tych działań, pod warunkiem iż nie zaniedbali swoich obowiązków.
Działania bez porozumienia z pracodawcą
Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
- zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników;
- działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń;
- pracownikach wyznaczonych do:
- udzielania pierwszej pomocy,
- wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy czy też wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników obejmuje:
- imię i nazwisko;
- miejsce wykonywania pracy;
- numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.
Chcesz wiedzieć czym jest choroba zawodowa pracownika i jakie spoczywają obowiązki na pracodawcy? jeżeli tak, to przejdź do tego artykułu.
Podsumowanie
Niewątpliwie pracodawca jest zobowiązany do pełnienia szeregu istotnych obowiązków, choćby tych obejmujących ochronę zdrowia i życia pracowników. Udzielenie pierwszej pomocy, informowanie o zagrożeniach czy też adekwatne postępowania w razie wystąpienia pożaru zmniejsza ryzyko wystąpienia przykładowo wypadku w zakładzie pracy. Natomiast jeżeli już taki wypadek się zdarzy, to niewątpliwie pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
Więcej na temat wypadków w miejscu pracy przeczytasz tutaj.