Pozytywna ocena NIK dla UOKiK

1 dzień temu

Najwyższa Izba Kontroli wnikliwie sprawdziła działalność UOKiK w latach 2020-2025.
Kontrolerzy przeanalizowali ponad 20 tysięcy stron dokumentów, wskazując na rzetelność prowadzonych działań.
Prezes UOKiK otrzymał pozytywną ocenę m.in. za działania dotyczące identyfikacji negatywnych zjawisk rynkowych i wykrywania naruszeń.

Wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego

Najwyższa Izba Kontroli przekazała do UOKiK wyniki audytu trwającego od października 2024 r. do marca 2025 r. Kontrola zrealizowana w trybie doraźnym obejmowała okres 5 lat i dotyczyła wszystkich obszarów działalności Urzędu. Kolegium NIK pod przewodnictwem Prezesa Mariana Banasia pozytywnie oceniło działania UOKiK.

Najwyższa Izba Kontroli potwierdziła, iż Prezes UOKiK, działając jako centralny organ administracji rządowej odpowiedzialny za kształtowanie oraz realizację polityki ochrony konkurencji i konsumentów w Polsce, w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami realizował zadania w zakresie wykrywania naruszeń. Eliminowanie nieuczciwych praktyk rynkowych prowadzono w oparciu o tzw. metody reaktywne, polegające na interwencji w przypadku działań przedsiębiorców naruszających reguły konkurencji, i proaktywne poprzez wdrażanie rozwiązań służących zwiększeniu uczciwej rywalizacji na rynku.

– Raport NIK zawiera nie tylko ocenę działań Urzędu w ostatnich latach, ale też odzwierciedla pozytywne zmiany, jakie wraz z doświadczonym zespołem Urzędu przeprowadziliśmy w dziedzinie ochrony konkurencji i konsumentów w Polsce. Coraz skuteczniej identyfikujemy i eliminujemy naruszenia, których skala i charakter ma ogromny wpływ na konsumentów i konkurencję na rynku. Co więcej, sądy potwierdzają nasze rozstrzygnięcia. W okresie objętym kontrolą wydaliśmy 679 decyzji nakładających kary pieniężne. W tym czasie, z tytułu uprawomocnionych decyzji, wpłaty kar do budżetu państwa wyniosły ponad 603 mln zł – zaznacza Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Kontrolerzy zweryfikowali każdy aspekt działania UOKiK - od procedur związanych z obiegiem dokumentów, po zagadnienia dotyczące zasobów Urzędu. Drobiazgowo badali zasady: procedowania zawiadomień i innych pism wpływających do Urzędu, wszczynania postępowań wyjaśniających i adekwatnych, kierowania wystąpień do przedsiębiorców czy prowadzenia analiz i badań rynkowych. Sprawdzali zestawienia dotyczące m.in. sygnałów wpływających do Urzędu, spraw sądowych, a także treść dokumentów wewnętrznych. Szczegółowym badaniem NIK objęła działania Prezesa UOKiK podejmowane w latach 2020-2024.

– Kontrola trwała blisko 5 miesięcy i obejmowała bardzo szeroki zakres działalności UOKiK z ostatnich 5 lat. Doceniam ogrom pracy, którą wykonali kontrolerzy NIK, na których wniosek przygotowaliśmy i przekazaliśmy ponad 20 tys. stron dokumentów, nie mówiąc o setkach stron wyjaśnień, zestawień i statystyk. W tym czasie, jako zespół UOKiK, nie zwolniliśmy tempa w prowadzonych sprawach – zaznacza Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

W obszarze sieci handlu wielkopowierzchniowego kontrolerzy NIK przyjrzeli się działaniom Prezesa UOKiK wobec praktyk takich jak nieuzgodnione rabaty i opłaty okołosprzedażowe uzyskiwane od dostawców czy nieprawidłowości w oznakowaniu kraju pochodzenia produktów. Analizowali również postępowania dotyczące różnic pomiędzy ceną na półce a tą przy kasie. Sprawdzono także wystąpienia kierowane do organizatorów sieci franczyzowych oraz to, jakie działania naprawcze zostały dzięki nim podjęte, np. wydanie instrukcji dla franczyzobiorców, przeprowadzanie audytów czy organizowanie szkoleń.

Na rynkach rolno-spożywczych kontrola objęła działania dotyczące m.in. rynku wieprzowiny. NIK badała w szczególności praktyki tzw. tuczu kontraktowego – w tym dwie decyzje zobowiązujące wydane przez Prezesa UOKiK w grudniu 2023 r. – oraz monitorowanie warunków handlowych w związku z rozprzestrzenianiem się ASF. Oceniano również interwencje Prezesa UOKiK dotyczące rynku mleka i przetwórstwa mlecznego, a także rzepaku, roślin oleistych i strączkowych oraz kwestię sprzedaży tzw. alkotubek.

Audyt objął także rynek samochodowy oraz rynek mediów, w tym sprawy dotyczące koncentracji spółek PKN Orlen i Polska Press oraz Agora i Eurozet.

NIK stwierdziła, iż działania Prezesa Urzędu wykorzystywały mechanizmy identyfikujące negatywne zjawiska rynkowe i przyczyniały się do wykrywania naruszeń. W każdym przypadku odnosiły się do danego rynku oraz sprawdzenia zachowań przedsiębiorców działających na nim.

Najwyższa Izba Kontroli doceniła, iż Prezes UOKiK w swoich działaniach korzystał z różnych narzędzi, w tym kierowania do przedsiębiorców wystąpień miękkich w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. Ten rodzaj praktyki umożliwiał szybkie działanie w przypadku otrzymania sygnałów o potencjalnych nieprawidłowościach oraz pozyskania dodatkowych informacji lub wyjaśnień od przedsiębiorcy. Dzięki temu Urząd sprawnie weryfikował otrzymywane sygnały w sytuacji, w której waga sprawy i zakres danych nie uzasadniały wszczęcia postępowania wyjaśniającego, ale budziły wątpliwości.

– Z satysfakcją przyjmuję pozytywną ocenę aktywności Urzędu wydaną przez Najwyższą Izbę Kontroli, kierowaną przez Prezesa Mariana Banasia. Ze względu na przekrojowy zakres tej kontroli, ilość zbadanych zagadnień i materiałów, ocena NIK może być traktowana jako swego rodzaju absolutorium dla UOKiK za działalność w ostatnich 5 latach. Jest to bardzo ważne, bowiem wzmacnia zaufanie do Urzędu jako silnej i kompetentnej instytucji, efektywnej w zwalczaniu nieprawidłowości na rynku – zaznacza Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.