1 tydzień temu
Fot. Adobe StockZa kilka ponad 3 miesiące (od 1 stycznia 2025 r.) zacznie obowiązywać system kaucyjny. Na przygotowanie do tej naprawdę dużej zmiany w zakresie organizacji obrotu napojami w niektórych rodzajach opakowań zostało więc bardzo mało czasu.
Tymczasem, wciąż nie jest jasne, jakie regulacje determinować będą zakres obowiązków, ról i odpowiedzialności podmiotów uczestniczących w w/w systemie. O co chodzi?
Klęska urodzaju legislacyjnego?
Przepisy dotyczące systemu kaucyjnego uchwalone zostały de facto w 2023 r. (wynikają one z ustawy z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw). Przyznać tym samym należy (o dziwo!), iż ustawodawca przyznał zainteresowanym tematem podmiotom dość sporo czasu (ponad rok) na dostosowanie do nowej rzeczywistości. Jednocześnie, przyjęte regulacje budziły wiele wątpliwości i emocji w zakresie sposobu ich stosowania, a przez to organizacji nowych obowiązków – wynikających zarówno stricte ze specyfiki założeń systemu kaucyjnego, jak i odnoszących się do sfery VAT. I tak, prawdopodobnie w związku z powyższym – prawodawca zaproponował nowelizację co prawda uchwalonych, aczkolwiek jeszcze nieobowiązujących przepisów, by (jak zakładamy) zareagować na podnoszone obszary niedociągnięć w pierwotnej wersji regulacji. Co jednak istotne, projekt zmian opublikowany został 23 lipca 2024 r. i w tej chwili znajduje się praktycznie niemal na początku swej ścieżki legislacyjnej – etap: Komisja Prawnicza (etap rządowy), a w swych założeniach zakłada, iż przedstawione w nim przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2025 r. i zastąpią te, które na dziś traktowane są jako regulacje mające obowiązywać od nowego roku. Nowelizacja po jej przyjęciu przez Radę Ministrów będzie jeszcze musiała zostać przeprocesowana w Sejmie, Senacie oraz uzyskać podpis Prezydenta, aby finalnie zostać opublikowaną w dzienniku ustaw. Mamy więc do czynienia z sytuacją, w której na de facto 1 kwartał przed zajściem zmian nie wiemy, do której wersji przepisów powinni przygotowywać się przedsiębiorcy! A różnice w regulacjach są naprawdę znaczące!
Od przybytku przepisów głowa boli
Pierwsza z różnic pojawia się już u samych podstaw systemu kaucyjnego – a mianowicie dotyczy metodyki poboru kaucji. Obecna wersja regulacji zakłada bowiem, iż będzie ona pobierana wyłącznie od użytkownika końcowego, a więc podmiotu, który nie ma w planach dokonania dalszej odsprzedaży zakupionych napojów (pobór kaucji na jednym etapie sprzedaży). Z kolei, zgodnie z nowelizacją kaucja miałaby być pobierana na każdym etapie łańcucha sprzedaży / dystrybucji napoju. Tym samym (dla przykładu) producent napojów, który dokonuje ich sprzedaży wyłącznie do dystrybutorów (podmiotów dokonujących dalszej odsprzedaży) według aktualnego brzmienia przepisów nie będzie zobligowany do poboru kaucji, natomiast zgodnie z projektowaną wersją regulacji w/w obowiązek będzie musiał realizować. Zauważyć należy, iż oprócz samej różnicy (i tak ogromnej) w zakresie podejścia do przepływu kaucji, powyższe wpływa także na szereg innych kwestii, chociażby takich jak dostosowanie relacji z innymi uczestnikami systemu kaucyjnego, ewentualną konieczność zawarcia stosowanych aneksów / porozumień, czy też ułożenia kwestii dokumentacyjnych itp. Kolejna różnica to zakres regulacji odnoszących się do VAT – w tej chwili systemowi kaucyjnemu dedykowane są regulacje odnoszące się do opakowań wielokrotnego użytku, natomiast nowelizacja spowodowałaby, iż w/w przepisy obejmą także butelki plastikowe oraz puszki. Również odmiennie wygląda sam sposób kalkulacji podstawy opodatkowania – w tej chwili odnoszący się do wartości opakowania, natomiast według nowego projektu – do wysokości kaucji. W zakresie VAT niezwykle istotne jest także zaproponowane w nowelizacji rozdzielenie (w odniesieniu do obowiązków w ramach systemu kaucyjnego) funkcji podatnika i płatnika VAT, o czym nie ma mowy w aktualnym brzmieniu ustawy.
