Trwają prace nad nowelizacją ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

Opłata stała w sprawach o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli

Przede wszystkim, projektodawca przewidział wprowadzenie opłaty stałej w wysokości 1.000 zł od pisma w sprawach o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20.000 zł, o ile roszczenie wierzyciela wobec dłużnika zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, którego wykonalność została stwierdzona przez sąd, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.

Dotychczas tożsame ograniczenie wysokości opłaty sądowej od pisma dotyczyło spraw o roszczenia wynikające z czynności bankowych od strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne (art. 13a ustawy z 28.7.2015 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1144; dalej: KSCU)) oraz o roszczenia wynikające z uchwalenia planu miejscowego (art. 13b KSCU).

Zasady opłacania wniosków o zawezwanie do próby ugodowej

Zmiany obejmują również zasady opłacania wniosków o zawezwanie do próby ugodowej. Wskutek nowelizacji dokonanej ustawą z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469; dalej: ZmKPC19), opłata stała w wysokości odpowiednio 40 zł w sprawach o prawa majątkowe, których wartość przedmiotu sporu nie przekraczała 10.000 zł i 300 zł w sprawach o prawa majątkowe i niemajątkowe o wyższej wartości przedmiotu sporu, została zastąpiona piątą częścią opłaty, która byłaby należna od pozwu (art. 19 ust. 3 pkt 3 KSCU).

Aktualnie procedowane zmiany przewidują, iż piąta część opłaty pobierana będzie od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w sprawach o prawa niemajątkowe, przy czym nie może ona wynieść mniej niż 100 zł. Natomiast w sprawach o prawa majątkowe wniosek o zawezwanie do próby ugodowej podlegać ma opłacie stałej odpowiednio w kwocie 120 zł, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20.000 zł oraz w kwocie 300 zł w sprawach o wyższej wartości przedmiotu sporu. Zasadniczo zatem ustawodawca powrócił do założeń wcześniej obowiązującej regulacji, obniżając opłaty sądowe od przedmiotowych wniosków.

Dodatkowo ustawodawca przewidział, iż sąd zwróci z urzędu stronie trzy czwarte uiszczonej opłaty od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, o ile w postępowaniu z tego wniosku zawarto ugodę, chyba iż sąd uznał ugodę za niedopuszczalną.

Zmiana w zakresie opłaty stałej od wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem

Nowelizacja zakłada również modyfikację innej opłaty wprowadzonej przez ZmKPC19, tj. opłaty sądowej od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem, zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia. Aktualnie wysokość tej opłaty wynosi 100 zł (art. 25b KSCU).

Projektowane rozwiązanie przewiduje, iż opłata stała w kwocie 100 zł pobierana będzie od wniosku o doręczenie wyroku albo postanowienia co do istoty sprawy z uzasadnieniem zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia. Natomiast niższa opłata, wynosząca 30 zł, należna będzie od wniosku o doręczenie postanowienia, innego niż wskazane powyżej, lub zarządzenia z uzasadnieniem zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia.

Ustawodawca przewidział również, iż opłata uiszczona od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zaliczona na poczet opłaty od środka zaskarżenia nie podlega zwrotowi, chyba iż uwzględniono ten środek zaskarżenia z powodu oczywistego naruszenia prawa, a naruszenie to stwierdził sąd odwoławczy lub Sąd Najwyższy.

Nadto, projekt ustawy przewiduje dodanie regulacji, zgodnie z którą nie pobiera się opłaty od wniosku o doręczenie orzeczenia lub zarządzenia wraz z uzasadnieniem, o ile strona na mocy art. 95 ust. 1-4 KSCU nie ma obowiązku uiszczenia opłaty od środka zaskarżenia.

Opłaty sądowe uiszczane w sprawach z zakresu prawa pracy

Kolejna zmiana dotyczy opłat uiszczanych przez strony w sprawach z zakresu prawa pracy. W obowiązującym stanie prawnym, w sprawach tych od pracodawcy pobiera się opłatę podstawową wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 zł, od pracownika i pracodawcy pobiera się opłatę stosunkową od wszystkich podlegających opłacie pism (art. 35 ust. 1 KSCU).

Wskutek nowelizacji w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 zł, od wartości przedmiotu sporu ponad tę kwotę od pracownika i pracodawcy pobierana będzie opłata od apelacji, na zasadach przewidzianych w art. 13 KSCU.

Przepisy przejściowe

Zgodnie z przepisami przejściowymi, ustawa w zakresie projektowanych zmian dotyczących kosztów sądowych w sprawach cywilnych ma wejść życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.

Komentarz