Ustawa frankowa do przyjęcia, ale dopiero w przyszłym roku

Niewykluczone, iż Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego – czyli autor projektu ustawy – będzie chciała przyjrzeć się już zgłoszonym uwagom lub tym, które pojawią się w trakcie konsultacji – zapowiedział Adam Bodnar, minister sprawiedliwości, w trakcie środowej prezentacji stanu prac nad tym projektem. Większość rozwiązań była już wcześniej zapowiadana, a teraz rozwinął je prof. Marcin Dziurda, członek wspomnianej komisji.

Projektowane przepisy mają usprawnić rozpoznawanie spraw frankowych. Chodzi o rozszerzenie możliwości orzekania w takich sprawach na posiedzeniu niejawnym w pierwszej i drugiej instancji, od czego jednak sędzia będzie mógł odstąpić na rzecz jawnej rozprawy. Możliwe ma być też przesłuchanie świadka zdalnie mimo sprzeciwu strony oraz odbieranie jego zeznań (lub stron) na piśmie.

Zniesiony ma być też w sprawach frankowych wprowadzony w 2019 r. zakaz podnoszenia przez pozwanego zarzutu potrącenia, co umożliwi łączne rozpoznanie roszczeń frankowicza i banku i orzekania na zasadzie salda, a więc tylko nadwyżki większego roszczenia nad mniejszym. To naturalnie ograniczy liczbę spraw dotyczących kredytów frankowych.

Kolejna zmiana przewiduje, iż z chwilą doręczenia odpisu pozwu bankowi ma następować z mocy prawa wstrzymanie obowiązku spłaty kredytu przez konsumenta, co naturalnie odciąży frankowicza, ale także sądy od rozpoznawania tysięcy wniosków o takie zabezpieczenia. Ułatwienia mają dotyczyć także ugodowego kończenia sporów.

W ramach planowanych zmian ma być powołany też dodatkowy wydział frankowy w warszawskim Sądzie Apelacyjnym, który jest obciążony odwołaniami z sądu frankowego.

Dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska, pełnomocnik ministra sprawiedliwości ds. ochrony praw konsumenta zaprezentowała z kolei kilka wdrażanych już cyfrowych rozwiązań jak baza orzecznictwa TSUE w sprawach frankowych z ich opracowaniem oraz „cyfrowy asystent” sędziego, pozwalający na cyfrowe korzystanie z akt sprawy. Zapowiada też kolejne zwiększenie zatrudnienia „klasycznych” asystentów sędziego. W przyszłym roku o 1 tys. z priorytetem dla zablokowanych, zwłaszcza w dużych miastach, wydziałów frankowych (pośrednio blokujących także inne sądy).

Uczestnicy środowego spotkania wskazywali, iż są to zmiany proceduralne (co zresztą prezentujący projekt podkreślają), a w debacie dotyczącej spraw frankowych pojawiają się głosy krytyczne (czy ochrona frankowiczów – konsumentów nie jest zbyt szeroka, a procesy frankowe blokują 100 mld zł na rezerwy bankowe, które nie mogą być wykorzystane, np. na inwestycje). W odpowiedzi minister Bodnar wskazał, iż zasad rozliczania umów frankowych ustawa nie obejmuje, tu decyduje utrwalone już orzecznictwo. Wskazał przy tym na rosnącą liczbę ugód frankowicz – bank sięgającą ostatnio 5 tys. miesięcznie, które łagodzą zakończenia takich sporów.

Dopytywany, kiedy gotowy już projekt zostanie opublikowany, minister Bodnar powiedział, iż powinno to nastąpić do końca tego roku, ale potem muszą się odbyć konsultacje publiczne, w trakcie których komisja kodyfikacyjna może naturalnie zająć stanowisko. Samo wejście ustawy przewidziano na 14 dni po jej ogłoszeniu.