Ustawa o doradztwie podatkowym – zmiany w 2025 r.

Geneza projektu nowelizacji

Projekt nowelizacji ustawy z 5.7.1996 r. o doradztwie podatkowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2117; dalej: DorPodU) zakłada wprowadzenie istotnych zmian mających na celu dostosowanie przepisów do współczesnych realiów społeczno-gospodarczych oraz zwiększenie efektywności zarządzania zawodem doradcy podatkowego. Dotychczasowa ustawa, która od 2014 r. pozostawała w niemal niezmienionym kształcie, wymaga aktualizacji w zakresie rozszerzenia katalogu czynności doradczych, uelastycznienia form współpracy oraz poprawy funkcjonowania samorządu zawodowego.

Nowelizacja odpowiada na potrzeby zgłaszane zarówno przez Krajową Izbę Doradców Podatkowych (dalej: KIDP), jak i podmioty korzystające z usług doradców podatkowych. Projekt uwzględnia również postulat zbliżenia przepisów regulujących ten zawód do zasad obowiązujących inne zawody zaufania publicznego, takie jak radcy prawni czy adwokaci.

Rozszerzenie zakresu czynności doradztwa podatkowego

Jedną z kluczowych zmian zaproponowanych w projekcie jest rozszerzenie katalogu czynności doradztwa podatkowego. Proponuje się dodanie do katalogu doradztwa podatkowego czynności polegających na udzielaniu podatnikom, płatnikom i inkasentom, oraz innym podmiotom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień w zakresie opłat, do których stosuje się przepisy ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383; dalej: OrdPU). Jak wynika z uzasadnienia, rozszerzenie katalogu czynności doradztwa podatkowego jest nie tyle zwiększeniem kompetencji tej grupy zawodowej, ile przede wszystkim dostosowaniem zakresu pojęciowego do różnych aktów prawnych oraz zebraniem w jedną całość wszystkich instytucji mających charakter daniny publicznej, w których specjalizują się doradcy podatkowi. Projektowane rozwiązanie ma zwiększyć bezpieczeństwo podatników korzystających z usług doradców podatkowych także w sprawach tych opłat, obejmując je chociażby obowiązkowym ubezpieczeniem i odpowiedzialnością dyscyplinarną.

Dopuszczenie wykonywania zawodu na podstawie umów cywilnoprawnych

Zaproponowana zmiana w art. 4 DorPodU umożliwia doradcom podatkowym świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, co stanowi istotne uelastycznienie form współpracy. Jest to szczególnie istotne dla osób, które preferują pracę w niepełnym wymiarze czasu lub współpracują z różnymi podmiotami.

Dotychczas zawód doradcy podatkowego można było wykonywać jedynie w ramach działalności gospodarczej, stosunku pracy lub jako uczestnik spółki osobowej. Nowe przepisy odpowiadają na postulaty KIDP, które od lat wskazywały na konieczność zrównania możliwości współpracy z regulacjami obowiązującymi inne zawody prawnicze.

Umożliwienie wykonywania zawodu na podstawie umowy cywilnoprawnej przyczyni się do zwiększenia dostępności usług doradczych, zwłaszcza w sytuacjach, gdy pełnoetatowe zatrudnienie nie jest możliwe.

Zmiany w warunkach wpisu na listę doradców podatkowych

Nowelizacja art. 6 DorPodU wprowadza dodatkowe warunki dla osób ubiegających się o wpis na listę doradców podatkowych, co ma na celu podniesienie standardów weryfikacji kwalifikacji kandydatów.

Zgodnie z brzmieniem projektu, osoby ubiegające się o wpis na listę doradców podatkowych muszą wykazać się co najmniej dwuletnim członkostwem w Państwowej Komisji Egzaminacyjnej, co ma na celu zagwarantowanie, iż kandydaci posiadają zarówno teoretyczne, jak i praktyczne przygotowanie do wykonywania zawodu.

Zaproponowano również zmiany dotyczące uznawania kwalifikacji naukowych kandydatów. Osoby z tytułem doktora habilitowanego w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne lub ekonomia i finanse w zakresie prawa finansowego lub finansów będą mogły ubiegać się o wpis na listę doradców podatkowych na uproszczonych zasadach.

Elektronizacja listy doradców podatkowych

Zmiany w art. 7 DorPodU wprowadzają obowiązek prowadzenia listy doradców podatkowych w formie elektronicznej.

Lista doradców podatkowych będzie prowadzona w postaci elektronicznej przez KIDP, co umożliwi szybsze wprowadzanie zmian oraz zapewni lepszy dostęp do danych publicznych.

Wprowadzono również wymóg umieszczania w rejestrze informacji o zawieszeniu wykonywania zawodu przez doradcę, co zwiększy przejrzystość danych.

Elektronizacja listy pozwoli na lepszą ochronę danych i szybsze ich aktualizowanie. W przypadku zawieszenia uprawnień doradcy w rejestrze znajdzie się odpowiednia adnotacja, co zapobiegnie wprowadzeniu klientów w błąd.

Nowe przesłanki skreślenia z listy doradców podatkowych

Art. 10 DorPodU w zaproponowanym brzmieniu przewiduje dodatkowe powody skreślenia z listy doradców podatkowych, co ma na celu zwiększenie dyscypliny wśród członków KIDP.

Doradca podatkowy, który nie opłaca składek członkowskich przez okres dłuższy niż rok, zostanie skreślony z listy decyzją administracyjną. Regulacja ta odciąży pion dyscyplinarny samorządu zawodowego i przyczyni się do poprawy sytuacji finansowej KIDP.

Nowelizacja wprowadza zasadę, zgodnie z którą wniosek o skreślenie z listy doradców podatkowych będzie rozpatrywany dopiero po zakończeniu ewentualnego postępowania dyscyplinarnego. Ma to zapobiec unikaniu odpowiedzialności przez osoby naruszające zasady etyki zawodowej.

Uporządkowanie przepisów dotyczących egzaminu na doradcę podatkowego

Proponowane zmiany w art. 21 DorPodU dotyczą szczegółowych zasad organizacji egzaminów na doradcę podatkowego, które będą bardziej transparentne i dostosowane do współczesnych standardów.

Zgodnie z projektowanymi regulacjami, Komisja Egzaminacyjna będzie odpowiedzialna za ustalanie szczegółowego zakresu tematycznego egzaminów oraz podejmowanie decyzji o dopuszczeniu kandydatów.

Uchylenie art. 12 DorPodU

Zaproponowane uchylenie art. 12 DorPodU przenosi odpowiedzialność za publikację danych dotyczących doradców podatkowych z ministra adekwatnego do spraw finansów publicznych na KIDP, co uprości i przyspieszy proces zarządzania listą.

Etap legislacyjny

Projekt ustawy o zmianie ustawy o doradztwie podatkowym udostępniono 23.10.2023 r. w Rządowym Centrum Legislacji. w tej chwili jest on poddawany opiniowaniu.