Ustawa o dostępności już uchwalona! Sprawdź, jakie obowiązki czekają podmioty gospodarcze

Co prawda ustawa tzw. Europejski Akt o Dostępności wejdzie dopiero w życie w dniu 28 czerwca 2025 roku, ale już dziś warto zapoznać się z jej założeniami.

Co określa ustawa o dostępności?

Ustawa określa:

• wymagania dostępności produktów i usług,
• obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług,
• system, zasady i tryb sprawowania nadzoru rynku w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług.

Czym jest dostępność?

Warto również wyjaśnić czym jest dostępność. Jest to adekwatność produktu albo usługi umożliwiająca korzystanie z nich zgodnie z ich przeznaczeniem osobom ze szczególnymi potrzebami na zasadzie równości z innymi użytkownikami, która jest osiągana przez zastosowanie projektowania uniwersalnego, a w przypadku braku takiej możliwości – przez zastosowanie racjonalnych usprawnień, o których mowa w art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 1217) [por. art. 4 pkt 4 Ustawy o dostępności].

Kto będzie musiał spełnić wymagania ustawy o dostępności?

Zapewnianie spełniania wymagań dostępności względem produktów jest obowiązkiem:

• producentów,
• upoważnionych przedstawicieli,
• importerów,
• dystrybutorów;

usług jest obowiązkiem:

• usługodawców.

Jakie produkty są objęte ustawą o dostępności?

Ustawa odnosi się do następujących produktów:

• konsumenckich systemów sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia i ich systemów operacyjnych,
• terminali:
• płatniczych, będących urządzeniami, których głównym przeznaczeniem jest umożliwianie dokonywania płatności z użyciem instrumentów płatniczych w rozumieniu art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych w fizycznym punkcie sprzedaży,
• samoobsługowych przeznaczonych do oferowania lub świadczenia usług objętych ustawą:
• bankomatów i wpłatomatów,
• automatów biletowych,
• urządzeń do odprawy,
• interaktywnych terminali przeznaczonych do udzielania informacji, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego,
• konsumenckich urządzeń końcowych z interaktywnymi zdolnościami obliczeniowymi wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług:
• telekomunikacyjnych,
• dostępu do audiowizualnych usług medialnych,
• czytników książek elektronicznych.

Co więcej, przepisy ustawy stosuje się do oferowanych lub świadczonych na rzecz konsumentów usług:

• telekomunikacyjnych, z wyjątkiem usług transmisji wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług komunikacji maszyna-maszyna,
• dostępu do audiowizualnych usług medialnych,
• towarzyszących usługom autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego, usługom wodnego transportu pasażerskiego oraz usługom lotniczego i kolejowego transportu pasażerskiego w zakresie:
• stron internetowych,
• usług oferowanych lub świadczonych dzięki urządzeń mobilnych, w tym aplikacji mobilnych,
• biletów elektronicznych i usług elektronicznych systemów sprzedaży biletów,
• dostarczania informacji związanych z tymi usługami, w tym informacji o podróży w czasie rzeczywistym, przy czym w odniesieniu do dostarczania tych informacji za pośrednictwem ekranów informacyjnych obowiązek ten dotyczy wyłącznie interaktywnych ekranów znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej,
• dostarczania informacji dzięki przeznaczonych do tego interaktywnych terminali samoobsługowych znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego,
• bankowości detalicznej,
• rozpowszechniania książek elektronicznych,
• handlu elektronicznego.

Usługi wyłączone spod regulacji

Przepisów ustawy nie stosuje się do:

• usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców;
• stron internetowych i aplikacji mobilnych w zakresie:
• map oraz map interaktywnych, w tym geoportali, w przypadku gdy na przeznaczonych do zastosowań nawigacyjnych mapach dane teleadresowe i położenie geograficzne są prezentowane w sposób dostępny cyfrowo, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności;
• treści, które nie są finansowane i nie są tworzone przez dany podmiot gospodarczy oraz nie znajdują się pod jego kontrolą;
• usług komunikacji miejskiej oraz do gminnych, metropolitalnych, powiatowych, powiatowo-gminnych i wojewódzkich przewozów pasażerskich.

Warunki zapewnienia spełnienia wymagań dostępności w zakresie informacji o produkcie

Spełnianie wymagań dostępności w zakresie informacji o produkcie jest zapewnione, jeżeli:

• instrukcje, etykiety i ostrzeżenia dotyczące użytkowania produktu, które zostały zamieszczone w lub na produkcie, są:
• udostępniane dzięki więcej niż jednego kanału sensorycznego;
• przedstawione:
• w sposób zapewniający ich zrozumiałość i postrzegalność;
• za pomocą czcionki o odpowiednim rozmiarze i kroju, z uwzględnieniem przewidywalnych warunków użytkowania oraz z zastosowaniem wystarczającego kontrastu i odstępów między literami, wierszami i akapitami;
• instrukcje dotyczące użytkowania produktu, w szczególności instrukcje dotyczące dostępu do funkcji produktu, sposobu ich aktywacji i ich interoperacyjności z narzędziami wspomagającymi, które nie zostały zamieszczone w lub na produkcie, są udostępnione publicznie w inny sposób, w szczególności za pośrednictwem strony internetowej, wraz z wprowadzeniem do obrotu produktu z informacją o miejscu ich udostępnienia zamieszczoną na produkcie lub opakowaniu produktu oraz:
• spełniają wymagania dostępności określone w pkt 1;
• obejmują:
• alternatywną prezentację treści nietekstowych;
• opis interfejsu użytkownika;
• informacje o spełnianiu przez produkt wymagań dostępności oraz informacje, jakie rozwiązania zostały przyjęte w celu spełniania tych wymagań;
• są przedstawione w formatach tekstowych umożliwiających wykorzystanie ich w alternatywnej i wspomagającej komunikacji, które mogą być przedstawiane dzięki więcej niż jednego kanału sensorycznego,
• obejmują opis systemu i sprzętu łączących produkt z narzędziami wspomagającymi wraz z wykazem narzędzi wspomagających, które były testowane razem z produktem;
• instrukcje dotyczące instalacji, konserwacji, przechowywania i pozbywania się produktu, które nie zostały zamieszczone w lub na produkcie, są udostępnione publicznie w inny sposób, w szczególności za pośrednictwem strony internetowej, wraz z wprowadzeniem do obrotu produktu z dołączoną informacją o miejscu ich udostępnienia zamieszczoną na produkcie lub opakowaniu produktu oraz spełniają wymagania dostępności;
• informacje na opakowaniu produktu spełniają wymagania dostępności.

Wymagania dostępności dotyczące produktu

Produkt, w tym interfejs użytkownika, spełnia co najmniej następujące wymagania dostępności, o ile produkt ten:

• umożliwia komunikowanie się – zapewnia, iż ta funkcja jest dostępna przez więcej niż jeden kanał sensoryczny i obejmuje rozwiązania alternatywne dla elementów wizualnych, dźwiękowych, mowy i dotykowych;
• wykorzystuje mowę – zapewnia rozwiązania alternatywne dla mowy i wprowadzania danych głosowych na potrzeby komunikacji, obsługi, sterowania i orientacji;
• wykorzystuje elementy wizualne – zapewnia sposoby poprawy wyrazistości wizji oraz rozwiązania umożliwiające powiększanie obrazu, zwiększanie jego jasności i kontrastu, a także interoperacyjność z narzędziami wspomagającymi i programami umożliwiającymi nawigację po interfejsie użytkownika;
• wykorzystuje kolor do przekazywania informacji, wskazania działania, które należy wykonać, wskazania konieczności reakcji ze strony użytkownika lub zaznaczenia pewnych elementów – zapewnia się rozwiązania alternatywne do stosowania kolorów;
• wykorzystuje sygnały dźwiękowe do przekazywania informacji, wskazania działania, które należy wykonać, wskazania konieczności reakcji ze strony użytkownika lub zaznaczenia pewnych elementów – zapewnia rozwiązania alternatywne do stosowania sygnałów dźwiękowych;
• wykorzystuje elementy dźwiękowe – zapewnia możliwość sterowania głośnością i szybkością odtwarzania, zaawansowane funkcje dźwiękowe, w tym redukcję zakłóceń ze strony sygnałów dźwiękowych pochodzących od znajdujących się w pobliżu produktów, oraz wyrazistość dźwięku;
• wymaga manualnej obsługi i sterowania – zapewnia się możliwość sterowania sekwencyjnego i alternatywne rozwiązania z zakresu motoryki małej oraz unika się konieczności jednoczesnego poruszania więcej niż jednym przełącznikiem, a także zapewnia się możliwość rozróżnienia przełączników dzięki dotyku;
• tryby pracy nie wymagają wykonywania ruchów o dużym zasięgu lub użycia dużej siły fizycznej;
• zastosowane rozwiązania ograniczają prawdopodobieństwo wywołania ataków padaczki fotogennej;
• przy korzystaniu z adekwatności zapewniających spełnianie wymagań dostępności zapewnia się ochronę prywatności użytkownika.

Wówczas dla takiego produktu zapewnia się:

• rozwiązania alternatywne dla identyfikacji biometrycznej i kontroli danych biometrycznych,
• spójność funkcji,
• wystarczająco długi czas na reakcję użytkownika oraz możliwość dostosowywania przez użytkownika czasu w tę reakcję,
• oprogramowanie i sprzęt służące do łączenia się z narzędziami wspomagającymi.

Dodatkowe wymagania dostępności dotyczące terminali

Na podstawie przepisów ustawy o dostępności wymaga się, aby terminal był wyposażony w technologię syntezy mowy w języku interfejsu użytkownika i umożliwiał:

• podłączenie przewodowego stereofonicznego zestawu słuchawkowego,
• rozpoczęcie korzystania z adekwatności zapewniających spełnianie wymagań dostępności bez konieczności ich aktywowania.

Co więcej, wymaga się, aby:

• występujące w terminalu klawisze i przełączniki były oznaczone dzięki wystarczającego kontrastu oraz możliwe do rozróżnienia dzięki dotyku;
• terminal informował o wymaganej reakcji użytkownika za pośrednictwem więcej niż jednego kanału sensorycznego oraz zapewniał możliwość wydłużenia czasu w tę reakcję;
• terminal wykorzystujący elementy dźwiękowe zapewniał dodatkowo ich kompatybilność z narzędziami wspomagającymi, w tym wzmacniającymi dźwięk.

Dodatkowe wymagania dostępności dotyczące konsumenckich urządzeń końcowych wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług

Poza spełnianiem wymagań dostępności konsumenckie urządzenie końcowe z interaktywnymi zdolnościami obliczeniowymi wykorzystywane do oferowania lub świadczenia usług:

• telekomunikacyjnych, które:
• poza komunikacją głosową, oferują komunikację tekstową – umożliwia komunikację tekstową w czasie rzeczywistym i obsługuje dźwięk jakości Hi-Fi,
• poza komunikacją głosową i tekstową lub w połączeniu z tymi sposobami komunikacji, oferują możliwość transmisji wideo – umożliwiają pełną konwersację,
• umożliwiają bezprzewodowe połączenie z narzędziami wspomagającymi wzmacniającymi dźwięk,
• unikają zakłóceń podczas współpracy z narzędziami wspomagającymi;
• dostępu do audiowizualnych usług medialnych.

Wymagania wobec produktów wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług

W ramach oferowania i świadczenia usług zapewnia się:

• udzielanie informacji w postaci papierowej lub elektronicznej o oferowanych i świadczonych usługach oraz, w przypadku produktów wykorzystywanych w ramach oferowania lub świadczenia usług, udzielanie informacji o związku tych produktów z usługą, funkcjach i adekwatnościach zapewniających spełnianie wymagań dostępności oraz ich interoperacyjności z narzędziami wspomagającymi, a także informacji niezbędnych do korzystania z usługi:
• za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego;
• w sposób zapewniający ich zrozumiałość;
• w formatach tekstowych umożliwiających wykorzystanie ich w alternatywnej i wspomagającej komunikacji, które mogą być przedstawiane dzięki więcej niż jednego kanału sensorycznego;
• za pomocą czcionki o odpowiednim rozmiarze i kroju, z uwzględnieniem przewidywalnych warunków użytkowania oraz z zastosowaniem wystarczającego kontrastu i odstępów między literami, wierszami i akapitami;
• z alternatywną prezentacją treści nietekstowych;
• udzielanie informacji w postaci elektronicznej w sposób zapewniający postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność tych informacji;
• jednolitość stron internetowych i aplikacji mobilnych przez zapewnienie ich postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i kompatybilności.

Dodatkowe wymagania dostępności w ramach usług telekomunikacyjnych

Poza spełnianiem wymagań dostępności w ramach usług telekomunikacyjnych zapewnia się przekazywanie komunikacji głosowej wraz z komunikacją tekstową w czasie rzeczywistym, a w przypadku gdy dostępna jest transmisja obrazu – pełną konwersację.

Dodatkowe wymagania dostępności w ramach usług dostępu do audiowizualnych usług medialnych

Poza spełnianiem wymagań dostępności w ramach usług dostępu do audiowizualnych usług medialnych zapewnia się:

• postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność elektronicznych przewodników po programach oraz informacji o udogodnieniach dla osób z niepełnosprawnościami;
• przekazywanie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami dostarczanych przez dostawcę audiowizualnych usług medialnych z zapewnieniem jakości umożliwiającej ich adekwatne wyświetlanie, zsynchronizowanie z dźwiękiem i obrazem oraz sterowanie nimi przez użytkownika.

Dodatkowe wymagania dostępności w ramach usług towarzyszących usługom transportu pasażerskiego

Poza spełnianiem wymagań dostępności w ramach usług towarzyszących usługom autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego, usługom wodnego transportu pasażerskiego oraz usługom lotniczego i kolejowego transportu pasażerskiego informuje się o:

• zapewnieniu warunków niezbędnych do korzystania przez osoby ze szczególnymi potrzebami, w tym o bieżącym stanie, w odniesieniu do:
• pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego,
• pomieszczeń oraz budynków użyteczności publicznej wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług oraz otaczającej je infrastruktury,
• pomocy świadczonej osobom ze szczególnymi potrzebami i bieżącym stanie dostępu do niej,
• elektronicznych systemach sprzedaży biletów,
• podróży w czasie rzeczywistym.

Dodatkowe wymagania dostępności w ramach usług bankowości detalicznej

Poza spełnianiem wymagań dostępności w ramach usług bankowości detalicznej zapewnia się:

• postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność metod identyfikacji konsumenta, składania podpisów elektronicznych, bezpieczeństwa i usług płatniczych,
• przekazywanie informacji w języku polskim lub – za zgodą konsumenta – w innym języku na poziomie biegłości językowej B2 zgodnie z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy.

Dodatkowe wymagania dostępności w ramach usług rozpowszechniania książek elektronicznych

Poza spełnianiem wymagań dostępności w ramach usług rozpowszechniania książek elektronicznych zapewnia się:

• w przypadku gdy książka elektroniczna zawiera oprócz tekstu także dźwięk – synchronizację tekstu i dźwięku;
• interoperacyjność pliku książki elektronicznej zapewniającą kompatybilność i funkcjonalność narzędzi wspomagających z plikiem książki elektronicznej;
• dostęp do treści i struktury książki elektronicznej;
• możliwość nawigacji po treści i układzie graficznym książki elektronicznej, również w dynamicznym układzie graficznym;
• możliwość wyboru alternatywnego sposobu przedstawienia treści książki elektronicznej zapewniającego jej postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność;
• udzielanie informacji o funkcjach i adekwatnościach zapewniających spełnianie wymagań dostępności treści książki elektronicznej za pośrednictwem metadanych.

Dodatkowe wymagania dostępności w ramach usług handlu elektronicznego

Poza spełnianiem wymagań dostępności w ramach usług handlu elektronicznego zapewnia się:

• udzielanie informacji o spełnianiu wymagań dostępności przez produkty albo usługi, o ile te informacje zostały podane przez obowiązany do tego podmiot gospodarczy;
• postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność funkcji i metod służących identyfikacji stron usługi handlu elektronicznego, zachowaniu bezpieczeństwa oraz dokonywaniu płatności, składaniu podpisów elektronicznych i usług płatniczych stanowiących część tej usługi.

Stosowanie kryteriów funkcjonalnych

Kryteria funkcjonalne obejmują:

• jeżeli korzystanie z produktu albo usługi angażuje wzrok – zapewnienie, że:
• co najmniej jeden tryb obsługi produktu albo sposób korzystania z usługi:
• nie wymaga zaangażowania wzroku;
• umożliwia korzystanie z tego produktu albo z tej usługi użytkownikowi przy ograniczonej zdolności widzenia;
• nie wymaga od użytkownika zdolności widzenia barw;
• ograniczone jest prawdopodobieństwo wywołania ataków padaczki fotogennej;
• jeżeli korzystanie z produktu albo usługi angażuje słuch – zapewnienie, iż co najmniej jeden tryb obsługi produktu albo sposób korzystania z usługi:
• nie wymaga zaangażowania słuchu;
• wykorzystuje zaawansowane funkcje dźwiękowe i umożliwia korzystanie z tego produktu albo z tej usługi użytkownikowi przy ograniczonej zdolności słyszenia;
• jeżeli korzystanie z produktu albo usługi wymaga użycia głosu – zapewnienie, iż co najmniej jeden tryb obsługi produktu albo sposób korzystania z usługi nie wymaga wydawania dźwięków dzięki aparatu mowy;
• jeżeli korzystanie z produktu albo usługi wymaga obsługi manualnej lub siły fizycznej – zapewnienie, iż co najmniej jeden tryb obsługi produktu albo sposób korzystania z usługi:
• nie wymaga wykonywania czynności z zakresu motoryki małej, sprawności manualnej i siły fizycznej w rękach ani jednoczesnego poruszania więcej niż jednym przełącznikiem;
• umożliwia korzystanie z produktu albo usługi przy ograniczonym zasięgu ruchów.

Dodatkowo należy zapewnić, że:

• elementy umożliwiające korzystanie z produktu albo usługi znajdują się w zasięgu wszystkich użytkowników,
• co najmniej jeden tryb obsługi produktu albo sposób korzystania z usługi obejmuje funkcje lub adekwatności upraszczające i ułatwiające obsługę tego produktu albo korzystanie z tej usługi,
• co najmniej jeden tryb obsługi produktu albo sposób korzystania z usługi pozwalają na zachowanie prywatności podczas korzystania z funkcji lub adekwatności produktu albo usługi zapewniających spełnianie wymagań dostępności.

Wymagania wobec usług wsparcia związanych z produktem lub usługą

W przypadku gdy udostępniane są usługi wsparcia związane z produktem albo usługą, w szczególności:

• pomoc techniczna;
• centra obsługi telefonicznej;
• usługi przekazu umożliwiające dwukierunkową łączność między użytkownikami końcowymi przy użyciu różnych środków komunikacji, takich jak tekst, znaki, mowa, przez zapewnienie konwersji między tymi środkami komunikacji;
• usługi szkoleniowe.

Obowiązki podmiotów gospodarczych

Do najważniejszych obowiązków podmiotów gospodarczych należą:

• wewnętrzna kontrola produkcji, polegająca przykładowo na:
• zapewnieniu, iż produkty, które wprowadza do obrotu, spełniają wymagania dostępności;
• dokonaniu oceny zgodności produktu z wymaganiami dostępności na podstawie wewnętrznej kontroli produkcji;
• sporządzenie dokumentacji technicznej produktu zawierającą niezbędne informacje pozwalające na ocenę zgodności projektu, produkcji i działania produktu z mającymi zastosowanie wymaganiami dostępności;
• sporządzenie deklaracji zgodności:
• w takiej deklaracji zgodności należy wskazać spełnianie odpowiednich wymagań dostępności;
• zawarcie w niej informacji, które wymagania dostępności nie są spełnione;
• aktualizowanie deklaracji zgodności każdorazowo w przypadku zmiany funkcji lub adekwatności produktu;
• sporządzenie i podpisanie deklaracji zgodności równoznaczne jest z przyjęciem przez producenta odpowiedzialności za zgodność produktu z wymaganiami dostępności;
• przechowywanie deklaracji zgodności przez okres 5 lat od dnia wprowadzenia do obrotu danego produktu;
• zapewnienie istnienia procedur utrzymania zgodności produktów w ramach produkcji seryjnej z wymaganiami dostępności:
• zapewnienie istnienia procedur pozwalających na utrzymanie zgodności produktów w ramach produkcji seryjnej z wymaganiami dostępności;
• uwzględnienie w procedurach zmian w projekcie produktu lub jego adekwatnościach oraz zmiany w normach zharmonizowanych lub specyfikacjach technicznych, na podstawie których zadeklarowano zgodność produktu z wymaganiami dostępności;
• umieszczanie informacji na produkcie lub dołączanie ich do produktu:
• umieszczanie na produkcie, a w przypadku gdy jest to niemożliwe ze względu na wielkość lub charakter produktu, na opakowaniu lub w dokumencie dołączonym do produktu nazwy typu, numeru partii, numeru serii lub innych informacji umożliwiających jego identyfikację;
• umieszczanie na produkcie, a w przypadku gdy jest to niemożliwe ze względu na wielkość lub charakter produktu, na opakowaniu lub w dokumencie dołączonym do produktu, swoje imię i nazwisko lub nazwę (firmę) oraz zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy, o ile je posiada, oraz swoje dane kontaktowe, w tym wskazanie jednego punktu kontaktowego z producentem. Dane kontaktowe są podawane w języku polskim;
• dołączanie do produktu lub udostępnia publicznie instrukcji, ostrzeżeń, etykiet oraz wymaganych informacji;
• podejmowanie działań naprawczych, które polegają między innymi na:
• niezwłocznym podejmowaniu działań naprawczych niezbędnych do zapewnienia zgodności produktu z tymi wymaganiami albo wycofuje z obrotu produkt w przypadku powzięcia uzasadnionej wątpliwości, iż produkt nie spełnia wymagań dostępności;
• niezwłoczne informowanie adekwatnego organu nadzoru rynku oraz odpowiednich organów nadzoru rynku w pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej, w których produkt został udostępniony na rynku, o niespełnianiu przez produkt wymagań dostępności oraz o podjętych działaniach naprawczych albo o wycofaniu z obrotu produktu;
• prowadzenie w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej ewidencję produktów, które nie spełniają wymagań dostępności, i związanych z tym skarg;

Obowiązki importera

Importer ma obowiązek m.in.:

• wprowadzania do obrotu wyłącznie produktów spełniających wymagania dostępności;
• niewprowadzania do obrotu produktów, co do którego powziął uzasadnioną wątpliwość, czy produkt spełnia wymagania dostępności i poinformować o tym producenta oraz adekwatne organy nadzoru rynku;
• umieszczania na produkcie, a w przypadku gdy jest to niemożliwe ze względu na wielkość lub charakter produktu – na opakowaniu lub w dokumencie dołączonym do produktu, swoje imię i nazwisko lub nazwę (firmę) oraz zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy, o ile je posiada, oraz swoje dane kontaktowe podane w języku polskim;
• zapewnienia, aby do produktu zostały dołączone lub zostały udostępnione publicznie instrukcje oraz ostrzeżenia dotyczące użytkowania produktu sporządzone w języku polskim z zachowaniem ich zrozumiałości;
• zapewnienia, żeby warunki przechowywania i transportu produktu nie wpływały negatywnie na jego zgodność z wymaganiami dostępności, w czasie gdy ponosi odpowiedzialność za produkt;
• przez okres 5 lat od dnia wprowadzenia do obrotu danego produktu przechowywania kopii deklaracji zgodności;
• w przypadku powzięcia uzasadnionej wątpliwości, iż wprowadzony do obrotu przez niego produkt nie spełnia wymagań dostępności, niezwłocznie podjąć działania naprawcze niezbędne do zapewnienia spełniania przez produkt tych wymagań albo wycofać z obrotu ten produkt;
• poinformowania adekwatnego organu nadzoru rynku o niespełnianiu przez produkt wymagań dostępności, podając informacje na temat niespełniania wymagań dostępności oraz o podjętych działaniach naprawczych albo o wycofaniu z obrotu produktu;
• prowadzenia w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej ewidencji produktów, które nie spełniają wymagań dostępności, i związanych z tym skarg.

Obowiązki dystrybutora

Dystrybutor ma obowiązek m.in.:

• sprawdzenia, przed udostępnieniem na rynek produktu, czy producent i importer wykonali nałożone na nich ustawą obowiązki;
• sprawdzenia, czy na produkcie umieszczono oznakowanie CE;
• zapewnienia, żeby warunki przechowywania i transportu produktu nie wpływały negatywnie na jego zgodność z wymaganiami dostępności, w czasie gdy ponosi odpowiedzialność za produkt;
• nieudostępniania na rynku produktu, co do którego powziął uzasadnioną wątpliwość, czy produkt spełnia wymagania dostępności, i poinformować o tym producenta, importera i adekwatny organ nadzoru rynku;
• w przypadku powzięcia uzasadnionej wątpliwości, iż udostępniony na rynku produkt nie spełnia wymagań dostępności, niezwłocznego poinformowania producenta lub upoważnionego przedstawiciela, lub importera o konieczności podjęcia działań naprawczych niezbędnych do zapewnienia spełniania przez produkt tych wymagań albo wycofać z obrotu ten produkt;
• poinformowania adekwatnego organu nadzoru rynku o niespełnianiu przez produkt wymagań dostępności, podając informacje na temat niespełniania wymagań dostępności oraz o podjętych działaniach naprawczych albo o wycofaniu z obrotu produktu;
• na żądanie Prezesa Zarządu PFRON lub adekwatnego organu nadzoru rynku w terminie określonym w tym żądaniu, przekazania informacji i dokumentacji koniecznej do wykazania spełniania przez produkt wymagań dostępności, w języku polskim, w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej.

Obowiązki usługodawcy

Usługodawca ma obowiązek:

• w regulaminie świadczenia usług lub innym równoważnym dokumencie podać do publicznej wiadomości w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami informacje:
• o oferowanej i świadczonej usłudze,
• niezbędne do korzystania z usługi,
• o tym, w jaki sposób usługa spełnia wymagania dostępności;
• udzielać informacji na temat procesu oferowania lub świadczenia usługi i jego monitorowania w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami;
• przechowywać informacje przez cały okres, przez który usługa pozostaje w jego ofercie;
• uwzględniać zmiany dotyczące oferowania lub świadczenia usługi, zmiany wymagań dostępności oraz zmiany w normach zharmonizowanych lub specyfikacjach technicznych, na podstawie których deklaruje się zgodność usługi z wymaganiami dostępności;
• w przypadku gdy usługa nie spełnia wymagań dostępności, podejmować działania naprawcze niezbędne do zapewnienia zgodności usługi z tymi wymaganiami;
• niezwłocznie poinformować adekwatny organ nadzoru rynku o niespełnianiu przez usługę wymagań dostępności, podając informacje na temat niespełniania wymagań dostępności oraz o podjętych działaniach naprawczych;
• na żądanie Prezesa Zarządu PFRON lub adekwatnego organu nadzoru rynku w terminie określonym w żądaniu udzielać informacji koniecznych do wykazania zgodności usługi z wymaganiami dostępności, w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej;
• współpracować z Prezesem Zarządu PFRON lub adekwatnym organem nadzoru rynku w zakresie działań naprawczych podejmowanych w celu zapewnienia zgodności usługi z wymaganiami dostępności.

Dochodzenie praw przez konsumentów

Konsument ma prawo złożenia do podmiotu gospodarczego skargi na niezapewnianie spełniania wymagań dostępności przez produkt albo usługę. Skargę rozpatruje importer, producent, upoważniony przedstawiciel albo usługodawca.

Elementy skargi:

• imię i nazwisko konsumenta;
• adres do korespondencji, adres e-mail lub numer telefonu wraz ze wskazaniem preferowanego sposobu kontaktu z konsumentem;
• wskazanie produktu albo usługi, których dotyczy skarga;
• wskazanie wymagania dostępności, którego nie spełniają produkt albo usługa, wraz z żądaniem zapewnienia jego spełniania przez podmiot gospodarczy.

Skarga może być złożona:

• na piśmie – osobiście u podmiotu gospodarczego albo wysłana przesyłką pocztową;
• ustnie – telefonicznie albo osobiście do protokołu podczas wizyty konsumenta u podmiotu gospodarczego;
• w postaci elektronicznej z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, o ile takie środki zostały do tego celu wskazane przez podmiot gospodarczy.

Podmiot gospodarczy rozpatruje skargę i udziela odpowiedzi w terminie 30 dni od dnia otrzymania skargi.

Jeśli skarga nie zostanie uwzględniona, to istnieje możliwość:

• odwołania się od stanowiska zawartego w odpowiedzi, o ile podmiot gospodarczy przewiduje tryb odwoławczy;
• skorzystania z instytucji mediacji lub innego pozasądowego mechanizmu polubownego rozwiązywania sporów, o ile podmiot gospodarczy przewiduje takie możliwości;
• złożenia zawiadomienia o niespełnianiu przez produkt albo usługę wymagań dostępności.

Podsumowanie

Ustawa o dostępności, mimo iż została już uchwalona, wejdzie w życie dopiero w połowie 2025 roku. Jednakże warto już dziś zapoznać się z jej najważniejszymi założeniami.

Z tekstem jednolitym ustawy zapoznasz się tutaj.