Uchwalona 1.10.2024 r. ustawa przewiduje wiele nowych form pomocy dla osób poszkodowanych w tegorocznej powodzi w południowo-zachodniej Polsce. Na dodatek rząd zapowiada, iż przygotuje kolejny projekt nowelizacji specustawy powodziowej, w której znajdzie się wsparcie m.in. dla organizacji pozarządowych nieprowadzących biznesu, a także dla rolników.
Ci ostatni nie będą zresztą musieli czekać na nowe rozwiązania. Sejm uchwalił bowiem właśnie roczne wakacje od składek do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dla tych rolników, których gospodarstwa ucierpiały w powodzi. Warunkiem będzie złożenie w KRUS oświadczenia o poniesieniu szkody w swoim gospodarstwie.
Pieniądze i czas w prezencie
Nowością dla przedsiębiorców, oprócz dotychczas istniejących form wsparcia, będzie tzw. świadczenie interwencyjne. Ma ono przysługiwać przedsiębiorcom, którzy mimo poniesienia szkód w powodzi nie zaprzestaną działalności, poprowadzą ją przez co najmniej pół roku od dnia otrzymania tego świadczenia i również przez pół roku nie zmniejszą poziomu zatrudnienia. Konkretny sposób obliczania tego świadczenia ustali rządowe rozporządzenie. Sama ustawa przewiduje, iż jego wysokość będzie iloczynem liczby osób pracujących w danej firmie i kwoty określonej w tym rozporządzeniu. Także osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą mogły liczyć na takie świadczenie. Jego wysokość będzie uzależniona od przychodów takiej firmy w roku poprzedzającym powódź.
W ustawie rozszerzono też obowiązujące już dziś nadzwyczajne uprawnienia pracowników do urlopu z powodu powodzi. Pracownikowi, który zajmuje się w tym czasie usuwaniem skutków powodzi u siebie w domu oraz u swoich bliskich, będzie przysługiwało dodatkowe 20 dni urlopu. Za ten czas ma on dostawać pełne wynagrodzenie, natomiast pracodawca będzie mógł uzyskać zwrot kosztów tej płacy i składek na ubezpieczenie społeczne do wysokości przeciętnej pensji.
Nowe przepisy przewidują też, iż państwo będzie przez rok spłacało kredyt osobom, które ten kredyt zaciągnęły na zakup domu czy mieszkania, a ów lokal następnie został zniszczony przez powódź. Chodzi tu nie tylko o całkowite zniszczenia, ale też częściowe uszkodzenie powodujące niemożność korzystania z takiego lokalu.
Wsparcie będzie przyznawane niezależnie od sytuacji materialnej kredytobiorcy. Środki na ten cel mają pochodzić z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców w Banku Gospodarstwa Krajowego. Dochód, jaki uzyska kredytobiorca z tytułu takiego wsparcia, ma być wolny od podatku dochodowego.
W znowelizowanej ustawie znajdzie się też nowy zasiłek, oprócz tych do 2 tys. zł, już przyznawanych powodzianom. Będzie to dodatkowe 1 tys. zł na każde dziecko w wieku szkolnym (i realizujące roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne) z rodziny poszkodowanej przez powódź.
Laptopy i pozwolenia
Młodzi powodzianie dostaną też darmowe laptopy. W ustawie znalazł się przepis, zgodnie z którym uczniowie i nauczyciele z terenów powodziowych otrzymają komputery niewykorzystane w ramach rozpoczętego w 2023 r. programu „Laptop dla ucznia”. Obecny rząd wstrzymał jego realizację z powodu wykrycia nieprawidłowości w finansowaniu.
W celu likwidacji skutków powodzi zostały wprowadzone także dodatkowe ułatwienia proceduralne, polegające m.in. na skróceniu niektórych terminów na pozwolenia wodnoprawne. W okresie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nie będzie się stosowało przepisów o zamówieniach publicznych do udzielania zamówień na usługi lub dostawy związane z usuwaniem skutków zdarzeń spowodowanych wystąpieniem powodzi. Jednak zamawiający państwowy podmiot będzie musiał opisać w Biuletynie Zamówień Publicznych każde swoje „powodziowe” zamówienie dokonane bez przetargu.
Etap legislacyjny: ustawa przekazana do Senatu
Takie wsparcie już obowiązuje
Specjalne antypowodziowe przepisy już istnieją w polskim systemie prawnym. Uchwalona 1 października ustawa nowelizuje obowiązującą do 2011 r. ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem powodzi. To ustawa niejako uśpiona, a jej poszczególne przepisy są aktywowane na określony czas rządowymi rozporządzeniami wydawanymi po wystąpieniu powodzi. Takie rozporządzenie rząd wydał 16 września br. (Dz.U. poz. 1371). Przewiduje ono, iż na terenie obowiązywania stanu klęski żywiołowej obowiązują m.in. następujące formy wsparcia dla poszkodowanych w powodzi:
- do 2 tys. zł zasiłku dla rodzin i osób samotnie gospodarujących;
- udzielanie pracownikom dodatkowych urlopów do dziesięciu dni z prawem do wypłaty za ten czas minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- nieoprocentowane pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
- wypłata przez rok świadczenia w wysokości świadczenia na pokrycie płac i składek ZUS do wysokości podwójnego minimalnego wynagrodzenia dla firm, które mimo szkód w swoim majątku nie zaprzestaną działalności;
- odroczenie obowiązku zapłaty składek ZUS do 15.9.2025 r.