GRUPA 1
Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 221) lub innych przepisów szczególnych przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, z wyłączeniem osób, które:
- prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem
rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność, - wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące styczeń – czerwiec 2024 r. dla tych osób jest zadeklarowana kwota, nie niższa niż 1.272,60 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującej w okresie od 1.1.2024 r. do 30.6. 2024 r.).
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 14.9.2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 189), od 1.1.2024 r. do 30.6.2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4.242 zł.
Składka na ubezpieczenia społeczne wcześniej wymienionych osób nie może być niższa od kwoty:
- 248,41 zł (tj. 19,52%) – na ubezpieczenie emerytalne,
- 101,81 zł (tj. 8%) – na ubezpieczenia rentowe,
- 31,18 zł (tj. 2,45%) – na ubezpieczenie chorobowe.
Od 1.7.2024 r. do 31.12.2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosić będzie 4.300 zł.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące lipiec – grudzień 2024 r. jest zadeklarowana kwota, nie niższa niż 1.290 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie od 1.7.2024 r. do 31.12.2024 r.).
Składka na ubezpieczenia społeczne nie może być niższa od kwoty:
- 251,81 zł (tj. 19,52%) – na ubezpieczenie emerytalne;
- 103,20 zł (tj. 8%) – na ubezpieczenia rentowe;
- 31,61 zł (tj. 2,45%) – na ubezpieczenie chorobowe.
GRUPA 2
Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność, tj.:
- osoby, które prowadzą działalność gospodarczą na podstawie Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, niewymienione w grupie I;
- twórcy i artyści;
- osoby, które prowadzą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
- wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
- akcjonariusze prostej spółki akcyjnej;
- komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej;
- osoby, które prowadzą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty
oraz osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność albo z osobami korzystającymi z „ulgi na start”.
Zgodnie z art. 18a ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230), podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2024 r. dla tych osób jest zadeklarowana kwota, nie niższa niż 4.694,40 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego).
W myśl Obwieszczenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 4.12.2023 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2024 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. poz. 1342), Kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. wynosi 7.824 zł.
Za miesiące styczeń – grudzień 2024 r. składka na ubezpieczenia społeczne osób wymienionych w grupie II nie może być niższa od kwoty:
- 916,35 zł (tj. 19,52%) – na ubezpieczenie emerytalne,
- 375,55 zł (tj. 8%) – na ubezpieczenia rentowe,
- 115,01 zł (tj. 2,45%) – na ubezpieczenie chorobowe.
GRUPA 3
Osoby, które prowadzą działalność gospodarczą na mniejszą skalę (opłacają „mały ZUS Plus”).
Niższe składki na ubezpieczenia społeczne można płacić maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.
Limit przychodów
Limit przychodów z działalności gospodarczej w 2023 roku prowadzonej przez cały ten rok, nie może przekroczyć kwoty 120 tys. zł.
Jeżeli w poprzednim roku kalendarzowym przedsiębiorca rozliczał się w formie karty podatkowej i nie korzystał ze zwolnienia z podatku VAT, to przychodem jest wartość sprzedaży, która podlega opodatkowaniu tym podatkiem, bez kwoty tego podatku, czyli łączna wartość:
- odpłatnej dostawy towarów
- odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju
- eksportu towarów
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Jeżeli przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą tylko przez część 2023 r., limit, którego nie może przekroczyć przychód z tej działalności, jest odpowiednio niższy. Przy obliczaniu progu przychodu należy zastosować proporcję:
- podzielić kwotę 120 000 zł przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym
- pomnożyć wynik przez liczbę dni kalendarzowych, w których prowadzona była działalność w poprzednim roku kalendarzowym
- wynik równy lub wyższy niż 0,5 grosza należy zaokrąglić w górę, niższy niż 0,5 grosza – w dół.
Przedsiębiorcy, którzy korzystali z Małego ZUS Plus w 2023 r., mogą skorzystać z dodatkowych 12 miesięcy ulgi w składkach.
Te rozwiązanie dotyczy najmniejszych przedsiębiorców, których przychód w 2023 r. nie przekroczył 120 tys. zł oraz którzy:
- przynajmniej w jednym miesiącu w 2023 roku korzystali z Małego ZUS Plus
- w 2023 roku, w związku z upływem 36 miesięcy, przestali korzystać z Małego ZUS Plus.
Przedsiębiorcy, którzy wykorzystali 36 miesięcy Małego ZUS Plus w 2023 r., nie mogą skorzystać z dodatkowych ulg.
Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
O wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym ZUS powiadamia do 20 kwietnia danego roku tych płatników składek, którzy przekazali informację ZUS IWA za trzy kolejne ostatnie lata kalendarzowe.
Samodzielnie ustalają wysokość stopy procentowej składki na dany rok składkowy pozostali płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego:
- co najmniej 10 ubezpieczonych i nie mieli obowiązku przekazywania informacji ZUS IWA przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe. Stopę procentową składki na to ubezpieczenie ustalają w wysokości stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której należą;
- nie więcej niż 9 ubezpieczonych. Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalają w wysokości 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.
Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2024 r. wynosi 234 720 zł.