3 miesięcy temu
Termin na wypowiedzenie umowy
Przepisy umożliwiają wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej, której umowa została zawarta na czas nieokreślony poprzez wypowiedzenie jego udziału na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.
Koniec pierwszego roku obrachunkowego (obrotowego) spółki każdorazowo powinien być wskazywany w umowie spółki. Najczęściej zdarza się, iż pokrywa się on z końcem roku kalendarzowego, w którym spółka została założona. W takim wariancie wspólnik będzie mógł wystąpić skutecznie ze spółki dopiero na koniec roku (tj. z końcem grudnia), przy wcześniejszym złożeniu pisemnego wypowiedzenia udziałów pozostałym wspólnikom najpóźniej z końcem września.
Jeżeli oświadczenie o wypowiedzeniu zostanie złożone np. w czwartym miesiącu roku obrotowego, to i tak stanie się ono skuteczne nie po upływie 3 miesięcy, ale, o ile nie zajdzie wyjątek od zasady, iż rok obrotowy wynosi 12 miesięcy, dopiero z upływem 12. miesiąca. W skrajnym przypadku, jakim jest złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu na nieco mniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, stanie się ono skuteczne dopiero z upływem kolejnego roku obrotowego.
Jednoosobowa spółka cywilna
Co istotne, spółka cywilna nie może ani na chwilę stać się jednoosobową spółką cywilną, bowiem wypacza to jej fundamentalną zasadę, iż stanowi ona umowę zawieraną między dwoma podmiotami.
Wobec tego, w przypadku spółki cywilnej dwuosobowej rezygnacja jednego ze wspólników staje się równoznaczna z rozwiązaniem spółki. Dlatego koniecznym jest, aby przed wystąpieniem tego wspólnika ze spółki dołączył do niej wspólnik, który ma go zastąpić. Umożliwi to zachowanie ciągłości prowadzenia działalności. Kolejność poszczególnych zmian osobowych w gronie wspólników ma w tym przypadku bardzo duże znaczenie.
Ważne powody – sposób na ominięcie terminu
Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, o których mowa powyżej.
Owe „ważne powody” to pojęcie nieokreślone i nieskonkretyzowane przez ustawodawcę, zatem każdorazowo w przypadku jakichkolwiek sporów będzie oceniane indywidualnie przez sąd.
Takie ważne przyczyny to z reguły powody osobiste uniemożliwiające wspólnikowi pozostanie w spółce i prowadzenie wspólnej działalności, takie jak problemy zdrowotne, wyjazd za granicę, problemy rodzinne. Ponadto ważnym powodem może być konflikt pomiędzy wspólnikami, istotne jest jednak to aby był on trwały i wpływał negatywnie na funkcjonowanie spółki. Ponadto wskazuje się na działania wspólników mające na celu pokrzywdzenie jednego z nich, nielojalne zachowanie pozostałych wspólników, a także prowadzenie działalności konkurencyjnej. W mojej ocenie takim ważnym powodem może być również niemożliwość spełnienia obowiązku współdziałania wspólników.
Interpretacja pojęcia ważnych powodów zależy od okoliczności konkretnego przypadku. W każdym razie mogą to być zarówno powody subiektywne, jak i czysto przedmiotowe, mogą bezpośrednio dotyczyć zarówno wspólnika ustępującego ze spółki, jak i pozostałych wspólników. Jednakże muszą być rzeczywiste.
Z uwagi na fakt, iż omawiane pojęcie jest szerokie to w ramach zabezpieczenia można zmienić umowę spółki i wprowadzić do niej zapis, który będzie wskazywał na przykłady takich ważnych powodów. A w sytuacji, gdy któryś z nich zostanie spełniony wspólnik będzie mógł wystąpić ze spółki bez obowiązku dochowania jakichkolwiek terminów, w oparciu o zapisy umowne spółki.
W tym miejscu należy jednak pamiętać o możliwości dochodzenia roszczeń wspólników względem siebie, co może doprowadzić choćby do procesu sądowego. Wspólnicy mogą także w każdej chwili podnieść zarzut nieważności tej czynności prawnej na przykład podważając prawdziwość przyczyny wystąpienia wspólnika.
Spłata występującego wspólnika
Występującemu wspólnikowi należy zwrócić w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki. Ponadto zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania. Nie ulega natomiast zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.
Poza tym pojawia się jeszcze jeden obowiązek. Należy wypłacić mu w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.
W przypadku, gdy występujący wspólnik nie otrzyma spłaty, po stronie pozostałych w spółce wspólników zgodnie z przepisami i orzecznictwem powstanie nieodpłatny przychód, który będzie trzeba opodatkować.
Dodatkowe obowiązki
W związku ze zmianą osobową wspólników zmianie ulegnie także nazwa spółki. Należy pamiętać, aby uaktualnić ją w profilach wspólników w CEIDG. Proszę wysłać również zgłoszenia aktualizacyjne do Urzędu skarbowego oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Warto sporządzić również aneks do umowy spółki, aby zawierała ona bieżące informacje o wspólnikach.
