Zasiłek opiekuńczy dla opiekuna tymczasowego z Ukrainy

Zgodnie z przepisami, w pewnych okolicznościach, o których jest mowa w przepisach, pracownikowi przysługuje prawo do wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu nieobecności w pracy. W dzisiejszej publikacji opiszemy temat zasiłku opiekuńczego dla opiekuna tymczasowego z Ukrainy.

Dla kogo zasiłek opiekuńczy?

Zasady przyznawania zasiłku opiekuńczego wynikają z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (ustawa zasiłkowa). Z tej ustawy wynika wprost, kto i na jakich zasadach może się ubiegać o zasiłek opiekuńczy (art. 32). Będzie on przysługiwał z racji konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

1. Dzieckiem do ukończenia 8 lat w przypadkach opisanych w ustawie.
2. Chorym dzieckiem do ukończenia 14 lat.
3. Dzieckiem niepełnosprawnym do ukończenia 18 lat na zasadach szczegółowo opisanych w przepisach.
4. Innym chorym członkiem rodziny, za którego uważa się: małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – o ile pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje na okres 14 dni, 30 dni lub 60 dni w roku kalendarzowym w zależności od tego nad kim jest sprawowana opieka.

Z uwagi na konflikt zbrojny na Ukrainie do Polski przybyło bardzo dużo uchodźców, a ich sytuacja osobista jest mniej lub bardziej złożona. Jednym z pytań, które sobie zadają przebywające na naszym terenie osoby z Ukrainy jest kto może zostać opiekunem tymczasowym i kiedy będzie przysługiwał zasiłek opiekuńczy dla opiekuna tymczasowego z Ukrainy.

Kto może zostać opiekunem tymczasowym?

Na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości zostały zamieszczone informacje dotyczące opiekuna tymczasowego. Wiedza dostępna jest zarówno w języku polskim, jak i ukraińskim. W ulotce informacyjnej można znaleźć szereg przydatnych informacji, ale również załączone zostały formularze dotyczące opiekuna tymczasowego.

Kiedy można ustanowić opiekuna tymczasowego? Opiekun tymczasowy może być ustanowiony dla małoletniego obywatela Ukrainy, który przybył do Polski w związku z działaniami wojennymi i posiada Kartę Polaka

Kto może zostać kandydatem na opiekuna tymczasowego? Opiekunem tymczasowym może zostać osoba pełnoletnia, która jest: krewnym lub powinowatym małoletniego, osobą dającą rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna. Jeśli nie ma możliwości ustalenia opiekuna na zasadach opisanych powyżej, to na wniosek sądu w ciągu 48 godzin, kandydata na opiekuna wskazuje jednostka organizacyjna pomocy społecznej

Wniosek do sądu o ustanowienie opiekuna tymczasowego może złożyć: Straż Graniczna, wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, prokurator, Policja, kierownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, przedstawiciele organizacji międzynarodowych lub pozarządowych zajmujących się udzielaniem pomocy cudzoziemcom, osoba sprawująca faktyczną opiekę nad małoletnim, osoba, która objęła faktyczną pieczę nad małoletnim po wjeździe przez małoletniego na terytorium Polski i sprawuje ją w dniu złożenia wniosku, inne osoby lub podmioty, w ramach swoich zadań

Jeśli dana osoba uzyska status opiekuna tymczasowego przy załatwianiu spraw urzędowych będzie się posługiwała odpisem postanowienia sądu o ustanowieniu go opiekunem tymczasowym

Opiekun tymczasowy jest upoważniony do reprezentowania małoletniego oraz sprawowania opieki nad jego osobą i majątkiem. Sąd w postanowieniu może określić inny zakres praw i obowiązków opiekuna tymczasowego

Zasiłek opiekuńczy dla opiekuna tymczasowego z Ukrainy

Z kolei informacje na temat zasad ubiegania się o zasiłek opiekuńczy dla opiekuna tymczasowego dziecka z Ukrainy są dostępne na oficjalnych stronach ZUS. Z zawartych tam informacji wynika, iż prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje na takich samych zasadach, jak w przypadkach wypłaty zasiłku dla obywatela Polski. Podstawą wypłaty zasiłku jest ustawa zasiłkowa. Zasiłek opiekuńczy z powodu osobistej opieki nad dzieckiem przysługuje opiekunowi tymczasowemu jeśli:

• opiekuje się dzieckiem zdrowym w wieku do 8 lat, o ile został zamknięty żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkoła, do których dziecko uczęszcza i został o tym fakcie powiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem ich zamknięcia,
• zachorowała niania lub opiekun dzienny, który sprawuje opiekę nad dzieckiem.

Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego

Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może być dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym, przy czym:

• 60 dni dotyczy opieki nad dzieckiem zdrowym do 8 lat, dzieckiem chorym, w tym niepełnosprawnym, do 14 lat,
• 30 dni jeżeli opieka dotyczy chorego dziecka niepełnosprawnego pomiędzy 14 a 18 lat.

Brak prawa do zasiłku opiekuńczego

W niektórych przypadkach opiekun tymczasowy nie będzie miał prawa do zasiłku opiekuńczego, a chodzi tutaj o okres:

• urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,
• w którym opiekun ma prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,
• zwolnienia lekarskiego, podczas którego opiekun tymczasowy wykonywał pracę zarobkową,
• tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

W jaki sposób uzyskać zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany na wniosek zainteresowanego. jeżeli opiekun jest zatrudniony, to wniosek w jego imieniu może złożyć płatnik składek. Natomiast w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wniosek należy złożyć osobiście. Poniżej wymienione zostały rodzaje formularzy i wniosków, które muszą zostać złożone w celu uzyskania zasiłku opiekuńczego.

Ważne!
Dopiero złożenie wniosku ZAS-58 lub ZOT uruchamia procedurę ustalania prawa do zasiłku opiekuńczego

Wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego składa się na formularzu ZAS-58. Na stronie ZUS dostępna jest szczegółowa instrukcja, w jaki sposób złożyć taki wniosek elektronicznie

Jeśli wniosek będzie składany w formie papierowej, to będzie to formularz ZOT

Wraz z wnioskiem o zasiłek opiekuńczy należy złożyć: postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego, dokumenty potwierdzające powód opieki, np, zwolnienie lekarskie,

Dodatkowo niezbędne jest zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku: Z-3 – w przypadku pracowników, Z-3b – jeżeli wykonywana jest pozarolnicza działalność gospodarcza lub jest to osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność lub korzystającą z ulgi na start lub jest to osoba duchowna, Z-3a – jeżeli ubezpieczenie dotyczy innego tytułu, ZAS-12 – jeżeli wniosek dotyczy ustalenia prawa do zasiłku opiekuńczego za dalszy okres i nie zmieniły się okoliczności

Podsumowanie

Z uwagi na konflikt zbrojny na Ukrainie wprowadzonych zostało wiele przepisów, które pozwalają uchodźcom korzystać z uprawnień z zakresu opieki zdrowotnej, ale również z przepisów ustawy zasiłkowej. W dzisiejszej publikacji opisaliśmy, o czym musi pamiętać opiekun tymczasowy, jeżeli chce otrzymać zasiłek opiekuńczy na dziecko. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronach rządowych, jak i na stronach ZUS. Wnioski i zaświadczenia można złożyć zarówno elektronicznie przez PUE ZUS, jak i papierowo. Dopóki do ZUS nie wpłynie komplet dokumentów opiekun tymczasowy nie otrzyma wypłaty zasiłku opiekuńczego, dlatego warto zawsze na takich wnioskach podawać dane kontaktowe, takie jak np. adres e-mail czy numer telefonu, co na pewno przyspieszy wypłatę zasiłku.

Stan prawny na dzień: 05.06.2024 r.