Zmiany w zatrudnieniu młodocianych

1 rok temu

W niektórych przypadkach pracodawcy decydują się na zatrudnienie pracowników, którzy nie ukończyli 18 lat. W takich przypadkach mówi się o zatrudnianiu pracownika młodocianego, a to wiąże się z pewnymi dodatkowymi obowiązkami i należy pamiętać, iż nie w każdych warunkach taki pracownik może być zatrudniony. W dzisiejszej publikacji napiszemy, jakie zmiany wchodzą w związku z zatrudnianiem młodocianych pracowników.

Kto to jest pracownik młodociany?

Kiedy chcemy zdefiniować jakieś pojęcie, to sięgamy do przepisów, w naszym przypadku będzie to ustawa Kodeks pracy (KP). W tym przepisie zostały określone warunki progowe obowiązujące przy zatrudnianiu pracowników młodocianych, a poniżej opiszemy najważniejsze z nich.

Pracownikiem młodocianym jest osoba, która:

ukończyła 15 a nie ukończyła 18 lat,
ukończyła co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową a jeżeli nie, to należy zapoznać się z przepisami KP, jak w takich przypadkach postępować,
posiada świadectwo lekarskie stwierdzające, iż praca danego rodzaju nie zagraża jej zdrowiu

jeżeli pracownik młodociany nie posiada kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego

Pracodawca ma obowiązek zapewnić młodocianym pracownikom opiekę i pomoc, niezbędną dla ich przystosowania się do adekwatnego wykonywania pracy

Pracodawca ma obowiązek prowadzić ewidencję pracowników młodocianych

Osoby, które nie ukończyły 15 lat lub ośmiu klas szkoły podstawowej mogą być zatrudniane na zasadach, które szczegółowo określa ustawa KP

Zawieranie umowy o pracę z pracownikiem młodocianym

Z pracownikiem młodocianym zawierana jest umowa w celu przygotowania zawodowego na czas nieokreślony. W umowie powinny być zawarte pewne dodatkowe informacje na temat:

rodzaju przygotowania zawodowego – nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy,
czasu trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
sposobu dokształcania teoretycznego,
wysokości wynagrodzenia.

Szczegóły na temat przygotowania zawodowego młodocianych i zasad ich wynagradzania zostały opisane w Rozporządzeniu, w którym można przeczytać m.in.:

Nauka zawodu trwa nie dłużej niż 36 miesięcy

Przyuczenie młodocianego do wykonywania określonej pracy może trwać od 3 do 6 miesięcy

Umowa w celu przygotowania zawodowego jest zawierana na piśmie

O zawarciu umowy pracodawca zawiadamia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) adekwatnego ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego, a w przypadku pracodawcy będącego rzemieślnikiem również izbę rzemieślniczą adekwatną ze względu na siedzibę rzemieślnika

Wynagrodzenie przysługujące młodocianemu w celu przygotowania zawodowego jest obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale. Stosunek procentowy wynosi nie mniej niż:

4% – w pierwszym roku nauki,
5% – w drugim roku nauki,
6% – w trzecim roku nauki

Wynagrodzenie młodocianego przyuczanego do wykonywania określonej pracy wynosi nie mniej niż 4 % wynagrodzenia, o którym jest mowa powyżej

Zmiany w zatrudnieniu młodocianych – zmiany 2023

Ustawa Kodeks pracy jasno podkreśla, iż nie wolno zatrudniać młodocianych przy pracach wzbronionych, których wykaz ustala w drodze rozporządzenia Rada Ministrów. Nowelizacja Rozporządzenia, która została dokonana niedawno, bo w miesiącu czerwcu 2023 r., ma na celu dostosowanie przepisów dotyczących ochrony pracy młodocianych do obecnych standardów, jakie obowiązują z uwagi na postęp technologiczny w licznych gałęziach przemysłu. Dodatkowo polskie przepisy muszą być zgodne z ramowymi wymaganiami wynikającymi z przepisów unijnych. Jak można przeczytać w uzasadnieniu do projektu Rozporządzenia najważniejszym czynnikiem w procesie praktycznej nauki zawodu ludzi młodych jest ochrona ich zdrowia i zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy. W załączniku nr 1 do Rozporządzenia podany został szczegółowy wykaz prac wzbronionych do wykonywania przez młodocianych. Natomiast w załączniku nr 2 wymienione są niektóre rodzaje prac wzbronionych dla młodocianych, które mogą być wykonywane przez zatrudnionych młodocianych w wieku powyżej 16 lat, o ile jest to niezbędne do odbycia przez nich przygotowania zawodowego. Dodatkowo w nowym Rozporządzeniu pewne pojęcia zostały usunięte a pewne doprecyzowane. Zmian jest dużo więc trudno jest je w pełnej szczegółowości opisać. Wszystkie informacje są dostępne w Rozporządzeniu z dnia 29 czerwca 2023 r.

Poniżej opisujemy wybrane zmiany, istotne z naszego punktu widzenia:

Niektóre zmiany w załączniku nr 1:

Niektóre zmiany w załączniku nr 2:

Młodociani będą mogli wykonywać prace na stanowisku:

sprzątacza wagonów, konduktorów w autobusach i trolejbusach oraz prac konwojentów, ponieważ nie stwarzają zagrożenia dla ich zdrowia,
mechanika obsługi naziemnej samolotów, ponieważ te prace mogą być wykonywane tylko pod stałym nadzorem, zatem znika obawa co do odpowiedzialności za następstwa ewentualnych usterek,
w działach produkcyjnych fabryk przetworów rybnych,
zdobywania umiejętności gazowego spawania, cięcia i spawania metali, a zakazać pracy przy spawaniu elektrycznym

umożliwiono młodocianym odbywanie praktycznej nauki zawodu do wykonywania prac w narażeniu na szkodliwe czynniki chemiczne i pyły – substancje rakotwórcze, mutagenne, działające szkodliwie na rozrodczość, pod warunkiem ograniczenia czasu pracy, wyposażenia w odpowiednio dobrane środki ochrony indywidualnej oraz uzyskania specjalistycznej opinii lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy w miejscu występowania substancji i pyłów wskazujących działanie uczulające na drogi oddechowe lub skórę,
16-latków można dopuścić do prac związanych z rozbiorem, trybowaniem i mieleniem mięsa,
przy obsłudze maszyn rolniczych przy zachowaniu warunków bhp

Zatrudnianie młodocianych pracowników – podsumowanie

Osobom młodym powinny być zapewnione odpowiednie warunki do prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego. Przepisy mają chronić młodocianych i muszą być respektowane przez pracodawców. Rozporządzenie, o którym pisaliśmy w dzisiejszej publikacji stanowi jedno z podstawowych źródeł informacji dla pracodawców, którzy chcą zatrudniać pracowników młodocianych, czy to w celu nauki zawodu czy przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Zmian jest bardzo dużo, dlatego też ustawodawca uchylił poprzednio obowiązujące Rozporządzenie. Szczególnie ważne z punktu widzenia pracodawcy zatrudniającego pracowników młodocianych jest znajomość załączników do Rozporządzenia. W załączniku nr 1 wymienione zostały prace, które nie mogą być wykonywane przez młodocianych. Natomiast w załączniku nr 2 wymieniono prace, które mogą być wykonywane przez młodocianych powyżej 16 roku życia, o ile ma to związek z przygotowaniem zawodowym. Na pracodawcy ciąży duża odpowiedzialność przy zatrudniania pracowników młodocianych. Musi on przeprowadzić ocenę ryzyka wykonywanej pracy, przeprowadzić stosowne szkolenia, instruktaż przed rozpoczęciem pracy, stworzyć odpowiednie warunki bhp. Jak nietrudno zauważyć zatrudnianie młodocianych wiąże się z dodatkowymi obowiązkami i znajomością wielu przepisów w tym obszarze. Co do nowego Rozporządzenia, to wchodzi ono w życie z dniem 30 września 2023 roku i od tego czasu będzie obowiązywało przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnoletnie.

Idź do oryginalnego materiału