4 godzin temu
28 listopada 2025 roku Marynarka Wojenna obchodzi 107. rocznicę swojego powstania. To jedno z najważniejszych świąt polskich sił morskich. Od momentu podpisania dekretu przez Józefa Piłsudskiego Marynarka Wojenna nieprzerwanie pełni swoją misję – broni morskich granic państwa, wspiera bezpieczeństwo regionu i realizuje interesy Polski na morzach i oceanach.
Marynarka Wojenna Rzeczypospolitej Polskiej narodziła się wraz z dekretem podpisanym przez naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego, który nakazał sformowanie sił morskich zaledwie 17 dni po odzyskaniu niepodległości:
Z dniem 28 listopada 1918 roku rozkazuję utworzyć marynarkę polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego szefem Sekcji Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych.
Pod rozkazem widnieje podpis Józefa Piłsudskiego – dokument ten uznaje się za formalny akt założycielski polskiej Marynarki Wojennej.
Kim był Bogumił Nowotny? Pierwszy dowódca polskich sił morskich
Pułkownik marynarki Bogumił Nowotny był doświadczonym oficerem austro-węgierskiej marynarki wojennej i od lat angażował się w tworzenie zrębów polskich sił morskich. Jeszcze przed odzyskaniem niepodległości, działając z ramienia Rady Regencyjnej, organizował grupy marynarzy Polaków wracających z flot państw zaborczych. Współczesne relacje wspominają, iż w końcu 1918 roku nad Wisłą zaczęły spontanicznie pojawiać się liczne grupy marynarzy, często uzbrojonych, pozbawionych struktur, dowództwa i zaplecza – co prowadziło do napięć, a choćby zagrożenia buntami. Potrzebna była szybka organizacja i centralne dowództwo. Okoliczności swojej nominacji Nowotny opisał później tak:
„… postanowiliśmy zaproponować rządowi względnie ministrowi wojny stworzenie polskiej Marynarki Wojennej, jako części sił zbrojnych i podporządkować ten nowy urząd Ministrowi Spraw Wojskowych. Generał Szeptycki zapytał, czy jestem gotów objąć kierownictwo marynarki. Zgodziłem się i od razu poprosiłem generała, aby wystarał się jak najprędzej o odpowiedni dekret u naczelnika państwa, ze względu na groźne nastroje wśród marynarzy. Już 28 listopada 1918 roku zjawiłem się z polecenia generała Szeptyckiego w pałacu belwederskim. W poczekalni siedział kapitan legionowy Wieniawa-Długoszowski, przyboczny adiutant Piłsudskiego (…) Po krótkim wyczekiwaniu wyszedł z salonu Piłsudskiego najpierw generał Szeptycki, a za nim prezes ministrów Moraczewski, trzymając w ręku podpisany przez naczelnika dekret, mocą którego została utworzona polska Marynarka Wojenna, a ja zostałem równocześnie mianowany jej szefem.Zarówno minister Moraczewski, jak i generał Szeptycki uścisnęli mi serdecznie rękę, winszując nowemu dowódcy pomyślności na tym zaszczytnym stanowisku.”
Nowotny pozostał na stanowisku do 11 marca 1919 roku, kiedy podał się do dymisji po konflikcie ze współpracownikami. Jednak to właśnie on stworzył ramy organizacyjne, które stały się fundamentem Marynarki Wojennej w II RP.
28 listopada to także rocznica Bitwy pod Oliwą
Tego samego dnia, choć 291 lat wcześniej, 28 listopada 1627 roku, polska flota odniosła jedno z najważniejszych zwycięstw morskich w swojej historii. W Bitwie pod Oliwą eskadra polska pod dowództwem admirała Arendta Dickmanna pokonała szwedzką flotę blokującą Gdańsk.
Uroczyste obchody Święta Marynarki Wojennej – 28 listopada 2025 Świnoujście
W 2025 roku główne uroczystości odbędą się w Świnoujściu. Wicepremier i Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz złoży hołd pokoleniom marynarzy, którzy od ponad wieku wykonują zadania na rzecz bezpieczeństwa morskiego Rzeczypospolitej. Planowana jest oficjalna część uroczystości, wystąpienie szefa MON oraz udział kadry dowódczej Marynarki Wojennej i innych rodzajów sił zbrojnych.
fot: Zbiory Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni