2023: istotny rok dla frankowiczów

Prawnicy od spraw frankowych analizują, co czeka ich klientów w najbliższych miesiącach i roku. Są to nie tylko kwestie prawne, ale też procesowe oraz organizacyjne jak choćby wydolność sądów.

– Miniony rok był w orzecznictwie frankowym czasem konsolidacji, a nie przełomów – wskazuje dr Mariusz Korpalski, radca prawny. I dodaje: – Utrwalił się pogląd o niedopuszczalności dzielenia warunku umownego i pozostawienia odniesienia do kursu NBP (wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE C-80/21 – C-82/21). Sąd Najwyższy przypomniał zaś, iż odniesienie do tabeli kursowej banku jest niedopuszczalne zarówno w obrocie konsumenckim, jak i gospodarczym.

Podobnie ocenia sytuację adwokat Wojciech Wandzel z kancelarii Kubas Kos Gałkowski: – Mijający rok nie przyniósł przełomu. Trudno wręcz wskazać doniosłe orzeczenia SN, które zapadły w 2022 r.

Co z zapłatą za kapitał

Przyszłość kredytów frankowych skupia się na kwestii wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

– W 2023 r. czekamy na wyrok TSUE (C-520/21). Spodziewam się, iż po tym rozstrzygnięciu strona bankowa będzie wreszcie przystępować do ugód, które będą odpowiadać prostemu rozliczaniu wzajemnych świadczeń pieniężnych – mówi radca prawny Marek Skrobacki.

Na wyrok trzeba jednak poczekać: 2 października 2022 r. TSUE zarządził sporządzenie opinii przez rzecznika generalnego, dał mu czas do 16 lutego 2023 r. A to oznacza, iż wyroku należy się spodziewać kilka miesięcy później.

– Mam nadzieję, iż TSUE potwierdzi stanowisko, zgodnie z którym kwestia ta podlega prawu krajowemu (polskiemu) i pozostawi rozstrzygnięcie tego zagadnienia polskim sądom, czyli Sądowi Najwyższemu. W polskim prawie nieważność umowy aktualizuje potrzebę wyrównania wzbogacenia, a kredytobiorcy w razie przyjęcia nieważności umowy kredytu są bezpodstawnie wzbogaceni i powinny zwrócić bankowi koszt kapitału – twierdzi mec. Wandzel.

– W przyszłym roku spodziewamy się też szeregu orzeczeń TSUE w innych kwestiach, które ciągle odstraszają setki klientów banków przed złożeniem pozwu, jak: naliczanie odsetek od kwot dochodzonych przez konsumenta czy zabezpieczenie powództwa konsumenta przez wstrzymanie płatności rat kredytowych- wskazuje mec. Korpalski.

Praktyka sądowa

– Mam nadzieję, iż SN wyjaśni także kwestię terminu od którego konsumentom należą się odsetki za opóźnienie banków w zwrocie świadczeń otrzymanych w wykonaniu nieważnej umowy – wskazuje Marcin Szymański, partner w Drzewiecki, Tomaszek i Wspólnicy. – W dotychczasowym orzecznictwie zdarza się nieraz, iż odsetki zasądzane są na rzecz konsumenta dopiero za okres od pouczenia go przez sąd o skutkach nieważności umowy, a oddalane za okres wcześniejszy, tj. od wezwania przedsiębiorcy do zwrotu świadczeń. Praktyka ta nie ma uzasadnienia i liczę, iż zostanie skorygowana przez SN, który przyjął skargę kasacyjną – dodaje Szymański.

Praktyka sądowa dostarcza kolejnych pytań, jak to, które zadał warszawski Sąd Apelacyjny: – Czy w sprawie o ustalenie nieważności umowy kredytu z powody jej abuzywnych postanowień i zwrot nienależnych świadczeń, zachodzi po stronie powodowej współuczestnictwo konieczne obojga kredytobiorców? W razie pozytywnej odpowiedzi, jaki termin na przystąpienie ma drugi kredytobiorca. Kredyt zaciągnęła para z nieformalnego związku, który się rozpadł i a pozew złożyła tylko kobieta.

I słowo o WIBOR. 3 listopada 2022 r., katowicki Sąd Okręgowy w ramach zabezpieczenia na czas procesu złotówkowicza z bankiem zawiesił pobieranie przez bank odsetek opartych na wskaźniku WIBOR, dzięki czemu rata spadła z 6,7 do 1,7 tys. zł. Wielu wydawało się, iż orzeczenie jest precedensem, tymczasem przed kilkoma dniami ten sam sąd tylko w innym składzie uchylił to postanowienie.

– W 2023 roku możemy się spodziewać zwiększonego zainteresowania kredytobiorców złotówkowych podważeniem umów w związku z nieuczciwością klauzuli zmiennego oprocentowania opartego o WIBOR – ocenia Szymon Kowalczyk, adwokat z kancelarii Sobota Jachira.

Optymizm ten gasi adwokat Wandzel: – Spraw dotyczących kredytów złotowych jest kilka i bodaj tylko jedna zakończyły się korzystnym dla kredytobiorców zabezpieczeniem.