Adres elektroniczny strony postępowania sądowoadministracyjnego

Stanowisko Skarżącego

WSA w Bydgoszczy po rozpatrzeniu zażalenia na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału WSA w Bydgoszczy z 3.6.2022 r. o skierowaniu sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym odrzucił zażalenie jako niedopuszczalne.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył Skarżący, zaskarżając je w całości, oraz nie zgadzając się ze stanowiskiem WSA w Bydgoszczy, ponieważ jego zdaniem stawiało go ono w bardzo niekorzystnej sytuacji procesowej. W ocenie Skarżącego WSA w Bydgoszczy powinien potraktować prawidłowo podany przez Skarżącego adres e-mail jako adres ePUAP, który jest tożsamy z adresem poczty elektronicznej, i na podstawie którego Skarżący ma możliwości techniczne uczestniczyć w rozprawie zdalnej.

Stan prawny

NSA rozpoczął analizę niniejszej sprawy od wskazania przepisów prawnych znajdujących zastosowanie w sprawie i podkreślił, iż stosownie do art. 197 § 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259; dalej: PostAdmU) do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej. Zgodnie zaś z art. 178 PostAdmU wojewódzki sąd administracyjny odrzuci skargę kasacyjną, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. Na podstawie art. 184 PostAdmU NSA oddala skargę kasacyjną, o ile nie ma usprawiedliwionych podstaw albo o ile zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu mimo błędnego uzasadnienia. Zgodnie z art. 198 PostAdmU przepisy działu dotyczącego skarg kasacyjnych i zażaleń stosuje się odpowiednio do zażaleń na zarządzenia przewodniczącego, o ile ustawa przewiduje wniesienie zażalenia. Art. 194 PostAdmU zawiera katalog, wskazujący w której sytuacji procesowej przysługuje zażalenie na postanowienie. NSA wskazał również inne ustawowe przypadki, w których przysługuje zażalenie, a mianowicie zażalenie przysługuje na:

W przypadku czynności referendarza sądowego ustawodawca w art. 259 § 1 PostAdmU przewiduje możliwość wniesienia sprzeciwu od wymienionego w art. 258 § 2 pkt. 6-8 PostAdmU zarządzenia o pozostawieniu wniosków bez rozpoznania.

Biorąc pod uwagę wymienione przez ustawodawcę możliwości zaskarżenia zarządzenia, NSA wskazał, iż ustawa nie przewiduje zażalenia na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału o skierowaniu sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym. Tym samym za prawidłowe należało zdaniem NSA uznać zaskarżone postanowienie z 6.9.2022 r. o odrzuceniu zażalenia.

Kolejno NSA wskazał, iż zgodnie z art. 74a § 1 PostAdmU doręczenie pism przez sąd następuje dzięki środków komunikacji elektronicznej, o ile strona spełniła jeden z następujących warunków:

1. Wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo;
2. Wystąpiła do sądu o takie doręczenie i wskazała sądowi adres elektroniczny;
3. Wyraziła zgodę na doręczanie pism dzięki tych środków i wskazała sądowi adres elektroniczny.

Adres elektroniczny

Mając na uwadze zaistniały w sprawie stan faktyczny, a także przywołane powyżej regulacje dotyczące zarówno procedury sądowoadministracyjnej, jak i doręczeń elektronicznych, NSA uznał za zasadne odniesienie się do kwestii prawidłowego rozumienia pojęcia „adres elektroniczny strony” i wskazał, iż wobec braku definicji legalnej w dotychczasowym orzecznictwie podjęto próbę zdefiniowania ww. pojęcia. Przez „adres elektroniczny strony”, zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym dotychczas przez NSA, rozumieć adres konta na platformie ePUAP. Adres mailowy nie jest adresem elektronicznym użytkownika w systemie ePUAP, a wysyłane na adres mailowy zawiadomienia o wpływie korespondencji na adres platformy ePUAP nie mają mocy wiążącej (m.in.: postanowienie NSA z 15.11.2022 r., I GZ 399/22, Legalis, i postanowienie NSA z 25.11.2022 r., II GZ 430/22, Legalis). NSA niejednokrotnie zwracał już uwagę na różnice w pojęciu „adres e-mail do powiadomień”, który jest jedynie narzędziem nieobowiązkowym, dodatkowym, wspomagającym osobę, która używa tej formy korespondencji, jednak powiadomienia te nie są zawiadomieniami z art. 74a § 3 i 4 PostAdmU. Takie powiadomienia są wysyłane automatycznie przez system ePUAP na podany przez skarżącego adres mailowy, który nie jest adresem elektronicznym użytkownika w systemie ePUAP i, w przeciwieństwie do zawiadomień doręczanych na skrzynkę ePUAP, nie mają mocy wiążącej.

W tym kontekście NSA wskazał, iż wbrew twierdzeniom Skarżącego, sformułowanym w przedmiotowym zażaleniu, systemowa wykładnia przepisów regulujących informatyzację podmiotów publicznych, w tym przepisów PostAdmU mających zastosowanie do postępowania sądowoadministracyjnego, prowadzi do wniosku, iż adres elektroniczny to adres na platformie ePUAP, a nie adres poczty elektronicznej – e-mail. Jak podkreślił NSA to zaufany system ePUAP jest tym, za pośrednictwem którego doręczane i odbierane są przesyłki w formie elektronicznej. Adres e-mail ma w tym przypadku jedynie charakter subsydiarny i służy do otrzymywania przez stronę powiadomień z systemu ePUAP o dostępnej tam korespondencji. Adres ten może wskazać strona bezpośrednio w systemie ePUAP, natomiast nie jest on wykorzystywany przez sąd do bezpośredniej korespondencji ze stroną.

Zdaniem NSA jedynie ubocznie należało zauważyć, iż wszystkie pisma kierowane do WSA w Bydgoszczy przesyłane były przez Skarżącego za pośrednictwem operatora pocztowego.

Rozstrzygnięcie NSA

W ocenie NSA w tych okolicznościach prawnych i faktycznych WSA w Bydgoszczy prawidłowo orzekł, iż Skarżący, pomimo skutecznego wezwania, nie uzupełnił braku formalnego (nie podał bowiem adresu elektronicznego platformy ePUAP), co doprowadzało do wydania niezaskarżalnego zarządzenia o skierowaniu sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym, i w związku z tym WSA w Bydgoszczy prawidłowo odrzucił zażalenie na to zarządzenie, tym samym należało oddalić rozpoznawane zażalenie jako niezasadne. NSA orzekł na podstawie art. 197 § 1 i 2 PostAdmU w zw. z art. 184 PostAdmU. Zażalenie na postanowienie WSA w Bydgoszczy z 6.9.2022 r. o odrzuceniu zażalenia w sprawie ze skargi na decyzję SKO w Bydgoszczy z 22.3.2021 r. w przedmiocie opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej zostało rozpoznane przez NSA na posiedzeniu niejawnym.

Komentarz