3 miesięcy temu
W ubiegłym miesiącu Szef KAS odmówił wydania opinii zabezpieczającej w sprawie akcyjnego programu motywacyjnego, podlegającego preferencji podatkowej zgodnie z ustawą o PIT. W ramach tego programu zagwarantowano uczestnikom możliwość regularnej odsprzedaży przyznawanych akcji na rzecz organizatora.
Czy stanowisko Szefa KAS to zapowiedź zaostrzenia podejścia organów podatkowych?
Problematyczny mechanizm odkupu akcji – zarzut sztuczności
Przyczyną odmowy[1] nie było samo skonstruowanie programu w oparciu o przepisy ustawy o PIT, pozwalające na odroczenie opodatkowania przychodu z programu akcyjnego do momentu zbycia przyznanych akcji.
Możliwość zastosowania preferencji podatkowej w tego typu programach wynika bezpośrednio z przepisów. Polega ona na odroczeniu opodatkowania do momentu zbycia akcji i zastosowania stawki 19%, adekwatnej dla przychodów z kapitałów pieniężnych. Dla porównania – zwykłą premię pieniężną w ramach stosunku pracy trzeba opodatkować od razu w momencie jej otrzymania, według skali podatkowej 12%/32%. Dla organizatora główną korzyścią jest brak obowiązków płatnika wynikających z organizacji programu motywacyjnego. Warunkiem skorzystania z preferencji podatkowej jest jednak takie zaprojektowanie programu, aby mechanizm przyznania akcji był środkiem do realizacji założonych celów motywacyjnych (a nie osiągnięcia korzyści podatkowej).
W omawianej decyzji Szef KAS dopatrzył się sztuczności w tym, iż w ramach programu motywacyjnego przyznano uczestnikom możliwość odsprzedaży akcji na rzecz spółki organizującej program w sposób regularny i po z góry ustalonej cenie. Jednocześnie sprzedaż akcji na rzecz innych podmiotów była restrykcyjnie ograniczona. Na moment złożenia wniosku spółka nie była notowana na rynku regulowanym. W tych warunkach organ stwierdził, iż deklarowany przez spółkę cel programu akcyjnego w postaci związania pracowników z celami akcjonariuszy i interesem spółki jest sztuczny. Uczestnicy nie partycypowali bowiem we wzroście (lub spadku) wartości spółki jako akcjonariusze, a oddziaływanie lojalnościowe programu było niewielkie.
W ocenie Szefa KAS rzeczywistym celem wdrożenia akcyjnego programu motywacyjnego było rozliczenie z uczestnikami w formie pieniężnej poprzez przyznanie akcji spółki, a następnie zapłatę za sprzedaż tych samych akcji z powrotem na rzecz emitenta, z jednoczesnym skorzystaniem z preferencyjnego opodatkowania. Przyznanie akcji było więc wyłącznie pośrednim, sztucznym etapem, służącym głównie uzyskaniu korzyści podatkowej, a nie zwiększeniu motywacji pracowników.
Na niekorzyść spółki zadziałała też okoliczność, iż do udziału w programie został dopuszczony jej beneficjent rzeczywisty…
…który normalnie powinien uczestniczyć w zyskach spółki pobierając dywidendę. Zakwalifikowanie właściciela spółki do udziału w programie motywacyjnym pozwala połączyć wypłatę na jego rzecz środków (premii z programu) z wygenerowaniem dla spółki kosztów – w przeciwieństwie do wypłaty dywidendy, która nie stanowi kosztu w rozumieniu ustawy o CIT. Zdaniem Szefa KAS taka konstrukcja nosi znamiona sztuczności.
Co to oznacza dla innych programów motywacyjnych korzystających z preferencyjnego opodatkowania?
Jakkolwiek decyzja Szefa KAS wydaje się uzasadniona (w ocenie opieramy się tylko na treści pisma, nie znając wszystkich szczegółów programu), to jednak pojawia się pytanie, czy organizatorzy innych programów motywacyjnych korzystających z preferencyjnego opodatkowania, powinni obawiać się bardziej restrykcyjnego podejścia organów podatkowych?
W treści omawianego pisma znajduje się kilka niepokojących sformułowań, jak np. „Zasadniczo […] Spółka, nie mając statusu publicznej, może nie być zainteresowana innym wykorzystaniem przedmiotowych akcji, jak tytułem wypłaty świadczenia pieniężnego”. Czy zatem każdy program motywacyjny wdrożony w spółce akcyjnej nienotowanej na giełdzie niesie ze sobą ryzyko zarzutu sztuczności?
Szczególną ostrożność warto zachować w kontekście programów motywacyjnych organizowanych w takich spółkach, gdzie niejednokrotnie przewiduje się gwarancję odkupu akcji od uczestników, którzy w przeciwnym razie mogliby mieć trudności w korzystnym „wyjściu” ze spółki na warunkach rynkowych.
Będziemy uważnie śledzić ten wątek i informować Państwa na bieżąco. Służymy także szerokim wsparciem w zakresie organizowania i rozliczania programów motywacyjnych opartych na udziałach, akcjach i pochodnych instrumentach finansowych – zapraszamy do kontaktu.
[1] pismo Szefa KAS z 15.04.2024 r., DKP2.8082.5.2023
