Art. 1 ust. 1 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1542; dalej: AkcyzU) określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych. Samochody osobowe są więc unikalną kategorią dóbr, które jakkolwiek nie są wyrobami akcyzowymi, akcyzie podlegają. Unikatowość takiego podejścia niebawem może ulec zmianie. Resort finansów planuje opodatkować akcyzą nową kategorię wyrobów nie akcyzowych. Chodzi o urządzenia do waporyzacji. To rozwiązanie w polskich realiach przełomowe, jak do tej pory bowiem urządzenia – a więc w praktyce papierosy elektroniczne – nie podlegały akcyzie. Zmiany mają wejść w życie już od 1.1.2025 r., ale rozpocząć obowiązywanie od 1.3.2025 r. Warto więc zapoznać się z koncepcją Ministerstwa Finansów w tym zakresie. Tym bardziej, iż skutkiem planowanej nowelizacji będzie bez wątpienia drastyczna podwyżka cen wielu wyrobów, przede wszystkim jednak papierosów jednorazowych.
Definicja i zakres opodatkowania
Urządzenia do waporyzacji to zgodnie z zamysłem ustawodawcy papierosy elektroniczne w obecnym rozumieniu oraz podgrzewacze, czyli urządzenia służące do spożywania aerozolu wytworzonego z wyrobów nowatorskich, bez ich spalania. W przypadku urządzeń do waporyzacji przedmiotem opodatkowania będzie z zasady ich import, nabycie wewnątrzwspólnotowe, pierwsza sprzedaż na terytorium kraju urządzenia wyprodukowanego w Polsce oraz pierwsza sprzedaż urządzenia do waporyzacji pochodzącego z nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu, jeżeli z tytułu tych czynności nie została zapłacona akcyza. Przewidziane są także sytuacje szczególne, w tym podlegająca akcyzie późniejsza sprzedaż, o ile akcyza nie została zapłacona na poprzednich etapach. Akcyzie podlegać może też nabycie lub posiadanie urządzenia do waporyzacji, o ile nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności opodatkowanej i akcyzy nie zapłacono. Ustawodawca przewiduje względem tych urządzeń jednokrotność akcyzy.
W przypadku importu, o obowiązku podatkowym decydować będzie dług celny. W przypadku WNT – dzień przemieszczenia, nie później niż 7 dzień od wystawienia faktury. Przy sprzedaży w Polsce – dzień wydania urządzenia. W przypadkach szczególnych będzie to dzień wejścia w posiadanie urządzenia. Podatnikiem będzie zaś każdy, kto ww. czynności dokona lub względem kogo zaistnieje opodatkowane zdarzenie.
Ile to kosztuje?
Podstawą opodatkowania urządzeń do waporyzacji ma być liczba sztuk. Proponuje się stawkę kwotową w wysokości 40,00 zł za sztukę. W przypadku nabycia lub posiadania urządzenia do waporyzacji, od którego nie została zapłacona akcyza, określono stawkę w wysokości dwukrotności stawki, o której mowa wyżej, czyli 80,00 zł za sztukę.
Re-eksport lub WDT urządzeń do waporyzacji wiązać się ma z możliwością odzyskania akcyzy zapłaconej w kraju. Zwolnione z akcyzy mają być urządzenia do waporyzacji nabywane wewnątrzwspólnotowo przez osobę fizyczną na jej własny użytek, nie na cele handlowe.
Składanie deklaracji
W przypadku pierwszej sprzedaży urządzenia do waporyzacji na terytorium kraju podatnik składa deklarację podatkową, oblicza oraz wpłaca akcyzę za miesięczne okresy rozliczeniowe do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła ta sprzedaż. jeżeli akcyza nie została zapłacona, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, iż podatek został zapłacony, podatnik składa deklarację uproszczoną, oblicza oraz wpłaca akcyzę w terminie 10 dni od powstania obowiązku podatkowego. Deklaracje będą elektroniczne, tylko dla osób fizycznych dokonujących WNT papierowe będą opcją.
Znaki akcyzy
Urządzenia do waporyzacji będą objęte obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy, przed dokonaniem czynności podlegających opodatkowaniu. Bez znaków, urządzenia te nie będą mogły być przedmiotem: sprzedaży na terytorium kraju, nabycia wewnątrzwspólnotowego ani importu, chyba iż po dokonaniu importu zostaną wprowadzone do wolnego obszaru celnego albo do składu celnego i prawidłowo oznaczone przed objęciem ich procedurą dopuszczenia do obrotu celem sprzedaży na terytorium kraju, a także przemieszczane po ich wyprodukowaniu na terytorium kraju do innych magazynów lub punktów sprzedaży. Znak akcyzy ma być nanoszony na opakowanie jednostkowe urządzenia do waporyzacji lub bezpośrednio na to urządzenie w taki sposób, aby zdjęcie znaku lub otwarcie opakowania w miejscu przeznaczonym do jego otwierania albo użycie urządzenia do waporyzacji powodowały trwałe i widoczne uszkodzenie znaku w sposób uniemożliwiający jego powtórne użycie, chyba iż znak akcyzy jest nanoszony bezpośrednio na urządzenie do waporyzacji w sposób trwały.
Podatnicy nabywający znaki akcyzy na urządzenia do waporyzacji uzyskają możliwość obniżania akcyzy przypadającej do zapłaty o kwotę stanowiącą wartość podatkowych znaków akcyzy prawidłowo naniesionych na urządzenia do waporyzacji lub opakowania jednostkowe.
Ewidencje
Ewidencję urządzeń do waporyzacji prowadzić ma podatnik dokonujący importu, nabycia wewnątrzwspólnotowego oraz pierwszej sprzedaży urządzeń do waporyzacji wyprodukowanych na terytorium kraju. W celu zapewnienia organom podatkowym informacji o urządzeniach do waporyzacji, ewidencja powinna umożliwiać ustalenie liczby urządzeń do waporyzacji importowanych, nabytych wewnątrzwspólnotowo, podlegających pierwszej sprzedaży na terytorium kraju oraz wyprodukowanych na terytorium kraju.
Komentarz
Bez cienia wątpliwości, opisywany projekt wycelowany jest w sektor elektronicznych papierosów jednorazowych. Każde urządzenie tego typu stanowić będzie urządzenie do waporyzacji w rozumieniu przepisów AkcyzU. Co za tym idzie, cena każdego papierosa jednorazowego, przy założeniu wejścia w życie tych przepisów wzrośnie ponad dwukrotnie. A pamiętajmy, iż Resort finansów jak zwykle w takich przypadkach przemawia językiem korzyści (ochrona nieletnich przed nałogiem, pozytywny wpływ na środowisko i przyrodę itp.). Sceptycy z kolei widzą w tych planach jedynie merkantylne podejście fiskusa, łatającego dziurę budżetową kosztem kolejnej branży.
Swoją drogą, resort finansów zapowiada także „urealnienie” stawek akcyzy na wyroby tytoniowe, wyroby nowatorskie i płyn do papierosów elektronicznych (a więc na ich skokową podwyżkę w tempie szybszym niż wynika to z przepisów dzisiejszych). A także opodatkowanie akcyzą np. saszetek nikotynowych czy tabaki. Pętla akcyzowa zaciska się na naszych oczach.