Akty stanu cywilnego

Akty stanu cywilnego to nic innego jak pojedyncze wpisy w księdze stanu cywilnego, które rejestruje stan cywilny osoby. Tego typu dokumenty stanowią wyłączny dowód zdarzeń z nich stwierdzonych. Jakie są rodzaje aktów stanu cywilnego i jak można dokonać w nich zmian?

Rodzaje aktów stanu cywilnego

Istnieją trzy rodzaje aktów stanu cywilnego: akt urodzenia, akt małżeństwa, akt zgonu.

Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

Kto sporządza akty stanu cywilnego?

Księgi stanu cywilnego, do których wpisuje się akty stanu cywilnego, prowadzi się w urzędach stanu cywilnego. Urzędy stanu cywilnego wchodzą w skład urzędu gminy. Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępca (zastępcy). Natomiast nadzór nad działalnością urzędów stanu cywilnego sprawuje wojewoda. Wojewoda jest również organem odwoławczym od orzeczeń administracyjnych wydanych przez kierownika USC.

Aktami stanu cywilnego nie są jego odpisy

Z ksiąg stanu cywilnego wydaje się: odpisy zupełne i skrócone aktów stanu cywilnego oraz zaświadczenia o dokonanych w księgach stanu cywilnego wpisach lub o ich braku. Nie każdy jednak może uzyskać odpisy lub zaświadczenia. Wydaje się je bowiem jedynie na wniosek: sądu lub innego organu państwowego, osoby, której stan cywilny został w akcie stwierdzony, a także jej wstępnego, zstępnego, rodzeństwa, małżonka lub przedstawiciela ustawowego. Odpis mogą uzyskać również inne osoby, które wykażą w tym interes prawny. Ograniczony krąg podmiotów, które są uprawnione do uzyskania odpisu lub zaświadczenia z ksiąg stanu cywilnego jest wyrazem jednej z podstawowych zasad rejestracji stanu cywilnego tj. zasady ograniczonej jawności ksiąg i aktów stanu cywilnego.

Należy jednak pamiętać, iż odpis nie jest aktem stanu cywilnego.

Zmiany w aktach stanu cywilnego

W aktach stanu cywilnego nie można dokonywać żadnych zmian, chyba iż ustawa stanowi inaczej. Przewidziane przepisami prawa wyjątki to:

1. Wzmianka dodatkowa
   Jeżeli po sporządzeniu aktu stanu cywilnego nastąpią zdarzenia, które mają wpływ na jego treść lub ważność, zmiany z nich wynikające wpisuje się do aktu w formie wzmianki dodatkowej. Podstawę do wpisania powyższej wzmianki stanowią prawomocne orzeczenia sądów, ostateczne decyzje, odpisy z akt stanu cywilnego oraz inne dokumenty mające wpływ na treść lub ważność aktu.
2. Oczywisty błąd pisarski
   Jeżeli w akcie stanu cywilnego znajduje się oczywisty błąd pisarski kierownik urzędu stanu cywilnego adekwatny ze względu na miejsce sporządzenia aktu – z urzędu lub na wniosek strony – prostuje go.
3. Unieważnienie aktu stanu cywilnego
   Akt stanu cywilnego podlega unieważnieniu jeżeli stwierdza zdarzenie niezgodne z prawdą lub gdy istnieją dwa akty stwierdzające to samo zdarzenie.

Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie