1 rok temu
Prawodawstwo w obszarze kosmetycznym dynamicznie ewoluuje. Unia Europejska bierze pod lupę coraz więcej składników produktów kosmetycznych pod kątem ich bezpieczeństwa dla konsumentów. Niektóre zakazy i ograniczenia już weszły w życie, a inne są dopiero projektowane lub konsultowane. Europejską inicjatywę obywatelską „Save Cruelty Free Cosmetics“ poparło niemal 1,5 mln osób.
Co działo się w ostatnim czasie w prawie kosmetycznym i co w związku z tym czeka sektor kosmetyczny?
Kolejne pozycje w wykazie substancji zakazanych
19 lipca 2023 roku Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie 2023/1490 zmieniające załącznik II do rozporządzenia kosmetycznego, czyli wykaz substancji zakazanych. Na listę trafiło 30 substancji, które zostały uznane za rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość (tzw. substancje CMR), a wobec których nie złożono żadnego wniosku o stosowanie w produktach kosmetycznych w drodze wyjątku.
Pełen wykaz substancji znajdą Państwo w załączniku do rozporządzenia 2023/1490. Zakaz ich stosowania zacznie obowiązywać 1 grudnia 2023 roku.
Obowiązkowa informacja o obecności alergenów zapachowych
26 lipca 2023 roku Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie 2023/1545 zmieniające załącznik III do rozporządzenia kosmetycznego, czyli wykaz substancji, które mogą być zawarte w produktach kosmetycznych wyłącznie z zastrzeżeniem określonych ograniczeń.
Komisja wychodzi z założenia, iż ważne jest informowanie o obecności alergenów zapachowych w produktach kosmetycznych, tak by osoby uczulone mogły uniknąć kontaktu ze szkodliwymi dla nich substancjami. Do tej pory na liście w załączniku III do rozporządzenia kosmetycznego znajdowały się 24 alergeny zapachowe. Na skutek wniosku Komisji o aktualizację tego wykazu, Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (SCCS) wskazał 56 dodatkowych alergenów, które wywołują reakcje alergiczne u ludzi, a nie zostały dotychczas objęte rozporządzeniem kosmetycznym.
Nowe rozporządzenie wprowadza obowiązek indywidualnego oznakowania kolejnych alergenów, jeżeli ich stężenie przekracza 0,001% w produktach niespłukiwanych oraz 0,01% w produktach spłukiwanych. Na liście objętej restrykcjami znajdują się takie substancje jak mentol, limonen czy cytronelol oraz liczne olejki, np. Rosa demascena, Lavandula hybrida, Jasminum Officinale, Mentha Piperita, Eucalyptus Globulus, Cinnamonum Cassia czy Citrus Aurantium.
Komisja Europejska sama przyznaje, iż zmiany obejmują dużą liczbę nowych alergenów zapachowych oraz produktów kosmetycznych, które je zawierają. Z tego powodu okres przejściowy na dostosowanie składów i opakowań produktów wynosi aż 3 lata dla wprowadzania do obrotu oraz 5 lat dla udostępniania na rynku.
Jakie jeszcze substancje wzbudzają podejrzenia?
Komisja Europejska i SCCS przyglądają się też szeregowi innych substancji. Wśród nich znajdują się jedne z najczęściej stosowanych w przemyśle kosmetycznym, tj. retinol, kwas kojowy czy CBD.
Ograniczenia dotyczące wykorzystywania m.in. retinolu oraz kwasu kojowego w produktach kosmetycznych są przewidziane w projekcie rozporządzenia Komisji Europejskiej, który został przedstawiony na początku czerwca. Kosmetyki z retinolem nie będą mogły zawierać stężenia wyższego niż 0,3%,
a z kwasem kojowym – niż 1%. Okresy przejściowe dla zakazu wprowadzania do obrotu wahają się od 9 do 18 miesięcy, a dla zakazu udostępniania – od 18 do 36 miesięcy. Dodatkowo każdy produkt zawierający określoną formę witaminy A będzie musiał zostać oznakowany odpowiednim ostrzeżeniem.
Powraca także kwestia bezpieczeństwa stosowania CBD w produktach kosmetycznych oraz dopuszczalnej zawartości THC. w tej chwili Komisja Europejska prowadzi konsultacje, w trakcie których zainteresowane osoby mogą przedstawiać informacje naukowe niezbędne dla oceny bezpieczeństwa CBD. Potrwają one do 1 października 2024 roku.
Jest szansa na skuteczny zakaz testów na zwierzętach
Teoretycznie w Unii Europejskiej zakaz testowania na zwierzętach – zarówno gotowych produktów kosmetycznych, jak i ich składników – obowiązuje już od lat. Wynika on wprost z rozporządzenia kosmetycznego.
Rozporządzenie to posługuje się jednak wyrażeniem, iż takich testów nie wolno wykonywać „w celu spełnienia wymagań niniejszego rozporządzenia“, co pozostawia pole do interpretacji, iż w celu spełnienia wymagań z innych aktów prawnych ich przeprowadzenie może być dozwolone, a choćby wymagane. Przykładem takiej regulacji jest tzw. rozporządzenie REACH, na podstawie którego rejestracja substancji wiąże się z dostarczeniem Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) szeregu informacji na temat jej bezpieczeństwa, które powinny zostać podparte odpowiednimi badaniami – w ostateczności również na zwierzętach.
Obecną sytuację ma szansę zmienić europejska inicjatywa obywatelska „Save Cruelty Cosmetics“, którą poparło prawie 1,5 milionów obywateli UE. 25 lipca 2023 r. Komisja udzieliła odpowiedzi na inicjatywę, w której zobowiązała się do kompleksowego przeglądu unijnych ram prawnych i politycznych dotyczących wykorzystywania zwierząt do celów badawczych, w tym ochronę i wzmocnienie zakazu testowania produktów kosmetycznych na zwierzętach – zwłaszcza w relacji z rozporządzeniem REACH.
Co dalej?
W związku z dynamiką wydarzeń w prawie kosmetycznym rekomendujemy uważne przyglądanie się działaniom Komisji Europejskiej i SCCS. Niektóre okresy przejściowe są na tyle krótkie, iż jedynie skuteczny monitoring legislacyjny oraz szybka reakcja na planowane zmiany mogą pozwolić zapewnić zgodność działania podmiotów z rynku kosmetycznego z prawem.
