Czym jest alfabet fonetyczny?
Międzynarodowy alfabet fonetyczny jest alfabetycznym systemem transkrypcji fonetycznej, opierającym się na alfabecie łacińskim. Opracowało go pod koniec XIX wieku Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne założone w Paryżu w 1886 roku. Dziś znajduje zastosowanie w codziennej pracy osób zajmującej się badaniem języka i pracą z językiem, np. językoznawców, logopedów, aktorów i piosenkarzy, nauczycieli i studentów filologii oraz tłumaczy. Uznaje się go za środek standaryzacji zapisu dla wszystkich istniejących języków świata.
Jak wygląda alfabet fonetyczny?
Większość znaków do stworzenia go zaczerpnięto z języka łacińskiego, część z greckiego, kilka opracowano na specjalne potrzeby systemu. Samogłoski w alfabecie fonetycznym prezentuje się na tzw. czworokącie samogłosek, by pokazać klasyfikację ze względu na ich cechy. Wyróżnia się samogłoski:
1) przymknięte,
2) prawie przymknięte,
3) półprzymknięte,
4) średnie,
5) półotwarte,
6) prawie otwarte,
7) otwarte.
Spółgłoski dzieli się na płucne i niepłucne. Te pierwsze cechują dwa podziały: ze względu na miejsce artykulacji i ze względu na sposób artykulacji.
Podział ze względu na miejsce artykulacji:
1) dwuwargowe,
2) wargowo-zębowe,
3) zębowe,
4) dziąsłowe,
5) zadziąsłowe,
6) retrofleksyjne,
7) podniebienne,
8) miękkopodniebienne,
9) języczkowe,
10) gardłowe,
11) nagłośniowe,
12) krtaniowe.
Z względu na sposób artykulacji dzieli się je na:
1) nosowe,
2) zwarte,
3) szczelinowe,
4) aproksymanty,
5) drżące,
6) uderzeniowe,
7) boczne szczelinowe,
8) boczne aproksymanty,
9) boczne uderzeniowe.
Spółgłoski niepłucne dzielimy na:
1) mlaski,
2) iniektywne,
3) ejektywne.
Istnieją także inne elementy alfabety fonetycznego, m.in. afrykaty, spółgłoski podwójnie artykułowane, jednostki suprasegmentalne, znaki diakrytyczne. Jest wskazanie, by alfabet fonetyczny zapisywać w nawiasach kwadratowych.