Badanie dziecka przez biegłego psychologa w OZSS

Wraz z zawarciem związku małżeńskiego i poczęciem potomstwa rodzina jest pod ochroną prawną. Z racji tego Sąd rozwody w trakcie procesu postanawia o przeprowadzeniu badania przez Opiniodawczy Zespół Specjalistów Sądowych.

Warto bowiem wyjaśnić na początku, czym jest OZSS, aby zrozumieć istotę działalności tego organu i roli jaką odgrywa w trakcie rozwodu. OZSS oznacza Opiniodawczy Zespół Specjalistów Sądowych. Dawniej funkcjonowały pod nazwą „RODK”, czyli Rodzinne Ośrodki Diagnostyczno-Konsultacyjne. Utworzone są przez Sądy Okręgowe. W ich składzie znajdują się specjaliści z zakresu pedagogiki, psychiatrii bądź psychologii. Są to osoby, które ukończyły studia wyższe z powyższych dziedzin i uzyskały dyplom kwalifikujący do wykonywania tego zawodu.

Do głównych zadań OZSS zaliczyć należy sporządzanie opinii na podstawie wykonanych badań we wszelkich sprawach opiekuńczych i rodzinnych dotyczące małoletnich. Badaniami objęte są osoby wskazane w zleceniu sądu. Często dotyczą szczegółowych aspektów wskazanych przez Sąd rozwodowy. Albowiem zgodnie z art. 278 Kodeksu Postępowania Cywilnego w sytuacjach, których Sąd po wysłuchaniu stron nie posiada wystarczających informacji, aby podjąć rozstrzygniecie może postanowić o dopuszczeniu dowodu z badania biegłego i dołączyć do akt pisemną opinię sporządzoną przez niego.

Konflikt pomiędzy rodzicami a rozwód

Sąd rozwodowy zleca przeprowadzenie badania przez OZSS najczęściej jeżeli występuje konflikt pomiędzy rodzicami, szczególnie dotyczące małoletnich dzieci. Jest to bardzo istotny dowód w sprawie ponieważ ukazuje Sądowi istotne aspekty dla ochrony interesu dziecka. Najczęściej dotyczą sprawowania władzy rodzicielskiej po orzeknięciu rozwodu, uregulowania kontaktów z drugim rodzicem oraz ustalenia miejsca zamieszkania. Analizowane są relacje dziecka z obydwojgiem rodziców, ale odrębnie, z rodzeństwem, formy spędzania czasu wolnego, ogólny kontakt emocjonalny z danym rodzicem i ustalenie który z nich posiada lepsze gwarancje opiekuńczo-wychowawcze, a także czy postępuje zgodnie z dobrem dziecka.

Należy zaznaczyć, iż strony są zobowiązane do osobistego stawienia na termin badania. Jednakże, jeżeli dana osoba nie będzie w nim uczestniczyła, nie podlega żadnej karze. Sąd rozwodowy podczas wydawania rozstrzygnięcia bierze pod uwagę niestawiennictwo i orzeka na korzyść strony, która brała udział w badaniu. Termin badania ustala Sąd, po czym zawiadamia strony, zwykle dzięki pisma sądowego o dacie i miejscu przeprowadzenia badań, a także osoby do której mają się zgłosić.

Jak wygląda badanie dziecka przez biegłego sądowego?

Badanie dziecka przez specjalistę w procesie rozwodowym przebiega następująco:

1. Specjalista zapoznaje się z aktami sprawy, a także przygotowuje się do badania: organizuje badanie uwzględniając warunki, dokładne miejsce spotkania;
2. Następnie następuje badanie w którym nie uczestniczy sędzia prowadzący sprawę, żaden pracownik Sądu, ani ustanowieni w sprawie pełnomocnicy. Biorą w nim udział wyłącznie strony wraz z małoletnim dzieckiem. Obejmuje ono przeprowadzenie rozmów, testów psychologicznych oraz innych szczegółowych badań. Trwa ono kilka godzin. W zależności od złożoności sprawy. Na początku spotkania specjaliści przedstawiają podstawowe informacje dotyczące przebiegu badania i obowiązujące zasady. Następnie zostaje przeprowadzona rozmowa wstępna wraz z rodzicami/ opiekunami prawnymi. Biegli w ich trakcie obserwują relacje pomiędzy rodzicami i dzieckiem, ich zachowaniem. Ponadto zapoznają się ze wszelkimi dokumentami, które przyniosły strony na badanie. Szczegółowe badanie dziecka odbywa się bez obecności rodziców. Ma to na celu zapewnienie mu swobody, komfortu, aby dziecko nie czuło się skrępowane i powiedziało to, co uważa za stosowne, bez odczuwania presji rodzica. W każdym momencie może ono zwrócić się rodzica, gdyż jest w budynku i nie oddala się od miejsca spotkania. Podczas badania jednego rodzica, drugi w wyznaczonym do tego miejscu spędza czas z dzieckiem. Czynność ta jest istotna, ponieważ podlega obserwacji, aby oszacować relacje z dzieckiem i posiadane wychowawcze kompetencje każdego z rodziców. Badanie małżonków zwykle odbywa się osobno. Jednakże w wyjątkowych sytuacji, aby skonfrontować zbiegłe informacje obydwoje uczestniczą w spotkaniu;
3. Po przeprowadzeniu badania zostaje wyda opinia zawierająca szczegółowy opis sytuacji rodzinnej. Uwzględniają oni w nim informacje o rodzicach (wieku, posiadane wykształcenie, czy dana osoba ma jakieś nałogi, stan zdrowia każdego małżonka i cechy osobowości, a także kwestie dotyczące relacje stron i ich więzi z dzieckiem. Ponadto wskazują w niej informacje o sytuacji dziecka, jego stanie zdrowia, rozwoju, zorientowania w sytuacji rodzinnej). Zawiera również zaproponowaną przez specjalistów formę kontaktów, aby była zgodna z dobrem dziecka.

Opinia biegłego sądowego w sprawach o opiekę

Ważne!

Strona, która nie zgadza się z treścią opinii bądź wydanymi przez biegłych wnioskami ma możliwość zgłoszenia zarzutów i wnieść o wydanie poszerzonej opinii uzupełniającej. Czynność tę strona może dokonać w formie ustnej na rozprawie albo pisemnej poprzez dołączenie do akt sprawy pisma procesowego. Uzupełnienie informacji następuje poprzez wezwanie ich na termin kolejnej rozprawy podczas której przedstawiają ponownie swoje stanowisko. Ponadto każda ze stron ma możliwość zadania pytania, na które biegły zobowiązany jest odpowiedzieć. Po drugie Sąd rozwodowy może postanowić o pisemnym uzupełnieniu opinii biegłego, które po dokonanej czynności dostarcza do Sądu. Następnie przesyła ją stronom postępowania, aby mogli się ponownie zapoznać.

Jak przygotować dziecko do badania biegłego sądowego w OZSS?

1. Warto zabrać coś do jedzenia i picia, gdyż badanie trwa kilka godzin. By dziecko nie czuło się znudzone warto zabrać ze sobą ulubioną zabawkę bądź inną rzecz;
2. Należy poinformować dziecko o tym, iż będzie przeprowadzone badanie, w jakim celu i ewentualnym przebiegu tego zdarzenia;
3. Warto także przedstawić wszelkie dokumenty dotyczące rozwoju dziecka, jego, książeczkę zdrowia, inne opinie o dziecku, a także niezbędne zaświadczenia;
4. Rozplanować to, co się chce przekazać w trakcie badania, najważniejsze, informacje o sobie i dziecku, formach spędzonego czasu wolnego z dzieckiem, jego zainteresowaniach, relacjach z rodzicami oraz istotnych wydarzeniach z życia rodziny, które mogą mieć wpływ na wydaną opinię.

Jak długo czeka się na badania w OZSS?

Na badanie OZSS czeka się średnio od 6 miesięcy do roku, czasem choćby dłużej.

Jak długo trwa takie badanie?

Badanie OZSS zwykle od godziny do choćby trzech godzin. Czas zależy od jego przebiegu i praktyki stosowanej w danym ośrodku.

Badanie przez biegłego sądowego OZSS – ile kosztuje?

Nie ma reguły, jednak uśredniając jest to wydatek od 300 zł do 1000 zł. Wszystko zależy od nakładu pracy psychologów i pedagogów w przypadku konkretnej opinii. Za badanie najczęściej płacą oboje rodzice – sąd rozdziela koszty po połowie między stronami sprawy.