W dniach 27-28 listopada 2025 r. odbyła się w Berlinie konferencja EFFLR, w której miałam przyjemność uczestniczyć osobiście. Program konferencji zebrał jak w soczewce aktualne wątki regulacyjne, które myślę, iż zainteresują każdego przedsiębiorcę działającego w branży spożywczej i około-spożywczej.
Warto zacząć od ogólnego spojrzenia na to, co dla biznesu niesie dokument strategiczny KE „Wizja dla rolnictwa i żywności. Wspólne kształtowanie unijnego sektora rolnego i spożywczego, atrakcyjnego dla przyszłych pokoleń” z lutego 2025 r.
Jak wskazywał Prof. Martin Holle, wizja koncentruje się głównie na działaniach w ramach rolnictwa. Dla przemysłu spożywczego i handlu detalicznego zostały przewidziane następujące działania:
- Przegląd przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt, rozszerzenie oznakowania kraju pochodzenia (COOL);
- Podkreślenie roli przemysłu i handlu w osiągnięciu celu klimatycznego na 2040 r., choć bez doprecyzowania działań;
- Zapewnienie konsumentom dostępu do wiarygodnych informacji: egzekwowanie przepisów o ochronie konsumentów w celu zapobiegania nieuczciwym praktykom handlowym, eliminowanie wprowadzających w błąd „zielonych” deklaracji i oznakowani;
- Coroczny Dialog Żywnościowy Komisji z podmiotami systemu żywnościowego w celu rozwiązywania pilnych kwestii, takich jak reformulacja żywności, gromadzenie danych dotyczących spożycia produktów i ich przystępności cenowej;
- Badanie wpływu spożycia ultra-przetworzonych produktów zlecone przez Komisję;
- Przemysł spożywczy: zachęcanie do inwestycji w konkurencyjność, innowacyjność, odporność i zrównoważenie w przetwórstwie żywności, dystrybucji i sprzedaży;
- Ocena skuteczności unijnego Kodeksu Postępowania w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności spożywczej i praktyk marketingowych, monitorowanie praktyk marketingowych oraz ich wpływu na zdrowie i dobrostan wrażliwych grup konsumentów, takich jak dzieci;
- Wzmocnienie dialogu na temat innowacji żywnościowych.
Dla porównania dla rolnictwa KE przewidziała aż 53 działania.
W kontekście nowych paradygmatów branży spożywczej nie mogło zabraknąć także omówienia przepisów związanych z realizacją celów zrównoważonego rozwoju a dokładnie: PPWR, SUP, CSDDD, CSRD, EUDR czy dyrektywy food waste. W tym temacie swoje prezentacje mieli Nicolas Carbonnelle oraz Prof. Ludovica Chiussi Curzi.
Wiele uwagi poświęcono także składnikom produktów. Jednym z hot topics była kwestia ustanowienia na poziomie unijnym maksymalnych poziomów witamin i składników mineralnych w suplementach diety i żywności wzbogaconej. Dr Carolin Bendadani z niemieckiego Federalnego Urzędu Ochrony Konsumentów i Bezpieczeństwa Żywności przedstawiała model wyliczania maksymalnych poziomów. Zapowiedziała też, iż KE planuje przedstawienie projektu regulacyjnego w 1 kwartale 2026 r.
Prof. Andreas Meisterernst prezentował z kolei procedurę ograniczania, kontroli lub wprowadzania zakazów dla składników żywności, które wiążą się z potencjalnym zagrożeniem dla konsumentów (art. 8 rozporządzenia nr 1925/2006). Zmierzył się m.in. z ciekawym pytaniem, czy do załącznika III cz. A lub C mogą być włączane poszczególne „preparaty”, a nie tylko pojedyncze substancje.
Katharina Ewert poruszyła zaś temat trudności z kwalifikowaniem niektórych substancji jako „regularnych” składników, dodatków do żywności czy dodatków procesowych. Omawiała m.in. przypadek ekstraktów ze szpinaku z dużą zawartością azotanów, fermentowanego bulionu warzywnego, octu buforowanego czy niektórych preparatów z ryżu.
Konferencja z zakresu prawa żywnościowego nie mogła oczywiście obyć się także bez kwestii dot. znakowania czy reklamy środków spożywczych. Na agendzie pojawił się temat znakowania produktów wysokiej jakości w kontekście nowego rozporządzenia nr 2024/1143 (temat prezentował Paolo Patruno) oraz najnowsze wyroki TSUE, w tym wyrok dotyczący oświadczeń zdrowotnych dot. składników roślinnych (C-386/23 – Botanicals – Novel Nutrilogoy), znakowania żywności szczególnego przeznaczenia medycznego (C-315/24 – FSMP – Nutritional information on FOP) oraz „bezalkoholowego Ginu” (C-563/24 – Non alkoholic Gin). Orzeczenia TSUE omawiała Paola Corte.
To co niewątpliwie w najbliższym czasie będzie na „legislacyjnym radarze” to kwestie znakowania i reklamy tzw. „niezdrowej żywności”. Do zagadnienia wprowadzała nas naukowa perspektywa Profesora Ciarána Frode, który mówił o żywności wysoko-przetworzonej (UPF), w tym o trudnościach definicyjnych tej kategorii oraz braku jasności co do mechanizmu wiążącego UPF ze zdrowiem. Komisja Europejska w ww. Wizji zapowiedziała badanie wpływu spożycia ultra-przetworzonych produktów, ale już dziś wiele państw członkowskich UE podejmuje temat w ramach własnych jurysdykcji i wprowadza różne ograniczenia dotyczące sprzedaży bądź reklamy i znakowania produktów o niepożądanym profilu odżywczym (zwł. żywności o wysokiej zawartości soli, tłuszczu i cukru – tzw. HFSS). Norweskie regulacje w tym zakresie omawiała Marie Vaale-Hallberg, a przeglądu projektów i przepisów z innych państw dokonała Dr Hanna Schebesta.
Bardzo interesujące były również tematy dotyczące pokrewnych dla żywności obszarów regulacyjnych. W szczególności warto zwrócić uwagę na trend „humanizacji” karm zwierzęcych (pet food) i rozwijającej się w tym obszarze regulacji. Mówił o tym Francesco Planchenstainer. Natomiast Leonie Evans oraz dr Sabine Wittig zasygnalizowały różne aspekty prawa chemicznego i tzw. substancji CMR, tj. takich, które są rakotwórcze, mutagenne i toksyczne dla rozrodczości. W tym kontekście należy wspomnieć o niepewnej przyszłości etanolu, co do którego na poziomie unijnym realizowane są w tej chwili prace zmierzające do ograniczeń jego stosowania w procesach produkcyjnych w przemyśle (w tym spożywczym i kosmetycznym).
Jeśli któryś z tematów szczególnie Cię interesuje – proszę o sygnał a rozwinę go bliżej w kolejnych publikacjach
