Członek zarządu i jego odpowiedzialność za naruszenia spółki

Rozstrzygnięcie WSA w Warszawie

WSA w Warszawie wyrokiem z 16.11.2021 r., VI SA/Wa 1263/21, Legalis, oddalił wniesioną przez M.W. (dalej: Skarżący) skargę na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: KNF) z 29.1.2021 r. (dalej: Zaskarżona Decyzja), na mocy której uchylono w całości decyzję KNF z 21.1.2020 r. i wymierzono m.in.: Skarżącemu karę pieniężną w wysokości 76 000 zł wobec stwierdzenia rażącego naruszenia obowiązków informacyjnych przez spółkę A. S.A. w upadłości z siedzibą w K. (dalej: Spółka), w okresie, w którym Skarżący pełnił funkcję członka zarządu Spółki. Spółka, w związku ze sporządzeniem skonsolidowanego raportu półrocznego za I półrocze 2016 r., nienależycie wykonała obowiązek, o którym mowa w art. 56 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 592; dalej: OfertaPublU).

NSA o przedawnieniu

NSA, odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 96 ust. 6 pkt 2 OfertaPublU, wskazał, iż instytucja przedawnienia kary z art. 96 ust. 6 pkt 2 OfertaPublU została uregulowana odrębnie w art. 96 ust. 7 OfertaPublU, zgodnie z którym kara, o której mowa w art. 96 ust. 6 OfertaPublU nie może być nałożona o ile od wydania decyzji, o których mowa w art. 96 ust. 1, 1e lub 1f OfertaPublU, upłynęło więcej niż 12 miesięcy. Dawność została przez ustawodawcę powiązana z upływem czasu od wydania decyzji „pierwotnej” dla całej konstrukcji odpowiedzialności członka zarządu spółki, a więc od wydania decyzji nakładającej karę na emitenta z tytułu niedochowania obowiązków informacyjnych z art. 56 OfertaPublU.

Przenosząc powyższe rozważania na temat instytucji przedawnienia na grunt stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy NSA wskazał, iż Zaskarżona Decyzja wydana została (29.1.2021 r.) przed upływem terminu 12-miesięcznego od wydania decyzji nakładającej karę na Spółkę (31.8.2020 r.). Zatem do przedawnienia nałożenia kary na Skarżącego nie doszło.

Podkreślenia też zdaniem NSA wymaga, iż ustawodawca w art. 68 ust. 2 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1483; dalej: FinPubU) wskazuje, iż „stosuje się KPA”, co zgodnie z zasadami wykładni systemowej wewnętrznej (gdzie art. 68 ust. 2 FinPubU jest przepisem szczególnym względem art. 68 ust. 1 FinPubU) oznacza zakaz stosowania do kar odesłania zawartego w art. 68 ust. 1 FinPubU, co tworzy zakaz stosowania przepisów OrdPU o przedawnieniu (wyrok NSA z 8.11.2018 r., II GSK 3815/16, Legalis).

Odpowiedzialność członka zarządu

Zdaniem NSA nie mógł być uwzględniony także zarzut naruszenia art. 96 ust. 6 pkt 2 OfertaPublU w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 2 lit. a OfertaPublU, poprzez przyjęcie, iż Skarżący był świadomy występowania istotnych niepewności, dotyczących zdarzeń lub okoliczności, które mogą nasuwać poważne wątpliwości co do zdolności Spółki do kontynuowania działalności, a także przez to, iż „naruszenia obowiązków” Skarżącego „nie miały rażącego charakteru”. NSA wyjaśnił, iż faktem prawotwórczym, dającym podstawę nałożenia na osobę, która pełniła funkcję członka zarządu spółki publicznej kary z art. 96 ust. 6 pkt 2 OfertaPublU, jest wykrycie przez KNF, iż miał przypadek rażącego naruszenia obowiązków emitenta z art. 96 ust. 1e OfertaPublU.

Przez naruszenie obowiązków emitenta rozumie się:

obowiązków z art. 56 OfertaPublU.

Zakres tych obowiązków obejmuje m.in.: przekazywanie do publicznej wiadomości informacji okresowych. W tym kontekście NSA zauważył, iż przepisy wskazane jako podstawa zarzutu kasacyjnego to regulacje określające sprawozdawcze obowiązki członka zarządu spółki publicznej w postaci udzielenia informacji okresowej (raportu półrocznego) spółki i podania w tej formie do publicznej wiadomości (inwestorom) prawdziwych, rzetelnych, kompletnych danych, które:

W pierwszym przypadku sprawozdanie powinno kończyć się konkluzją o założeniu kontynuowania działalności, a w drugim – konkluzją o wystąpieniu istotnych wątpliwości co do możliwości kontynuowania działalności wraz ze wskazaniem powodów, z jakich taką sygnalizację uznano za zasadną.

W rozpatrywanej sprawie wykazano, iż naruszenie obowiązku informacyjnego ze strony Skarżącego nastąpiło w sposób świadomy oraz iż miało walor kwalifikowany, przekładając się na rażące naruszenie obowiązków emitenta, określone w art. 56 OfertaPublU. Działania emitenta manifestują się bowiem zachowaniami, w tym brakiem działania, organu zarządzającego tym podmiotem (wyrok NSA z 20.9.2019 r., II GSK 2372/17, Legalis).

W sprawie przyjęto, iż skoro Skarżący był członkiem zarządu i podpisał raport za I półrocze 2016 r., to – z racji pełnionej w Spółce funkcji – obowiązany był posiadać kompletną wiedzę o sytuacji Spółki, w tym jej kondycji i ryzyku gospodarczym, związanym z jej wyjątkowo niekorzystną sytuacją finansową, stawiającą co najmniej pod znakiem zapytania, kontynuowanie przez nią działalności lub powstanie ryzyka w jej prognozowaniu. Pełniona funkcja zapewniała pełny wgląd w dane Spółki. Jak już wcześniej podnoszono, same dane, jakimi dysponował Skarżący jako członek zarządu Spółki, w dacie podpisywania raportu półrocznego, wskazywały na jednoznaczne okoliczności, rokujące nieodległe zaprzestanie działalności Spółki.

Były to istotne, a więc ponadprzeciętne okoliczności, które rodziły poważne, a więc również kwalifikowane jakościowo wątpliwości co do stabilności finansowej Spółki. Skarżący wiedział, składając raport, o realnych zagrożeniach co do kontynuacji działalności Spółki. Wiedza ta wynikała z: a) opublikowanych danych oraz z b) pogłębiającej się straty netto z działalności, a także c) wysokości zobowiązań krótkoterminowych skonsolidowanych i jednostkowych, znacznie przekraczających stan krótkoterminowych należności.

O świadomości Skarżącego o zagrożeniach kontynuacji działalności Spółki świadczyła też zależność czasowa pomiędzy złożeniem skonsolidowanego raportu półrocznego za I półrocze 2016 r., a czynnościami: przystąpienia do sporządzenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego (33 dni po przekazaniu raportu do publicznej wiadomości) i złożenie wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego (43 dni po przekazaniu raportu do publicznej wiadomości), a nadto – odwołanie się w samym wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego do złej sytuacji finansowej Spółki.

Upływ miesiąca spowodował zmianę wektora oceny kondycji Spółki z I półrocza 2016 r. z optymalnej, rokującej kontynuowanie działalności (w raporcie) do wybitnie pesymistycznej (we wniosku o wszczęcie postępowania sanacyjnego). Oczywistym jest, iż nie przesądziły o tym żadne wydarzenia gospodarcze z miesiąca po złożeniu raportu. Sformułowanie w raporcie konkluzji o założeniu kontynuowania działalności, przy braku sygnalizacji jednoznacznie niepokojących zdarzeń gospodarczych, było naruszeniem prowadzącym do rażącego naruszenia obowiązków Spółki, za jakie ta spotkała się z karą wymierzoną decyzją z 31.8.2020 r., wydaną na podstawie art. 56 OfertaPublU.

NSA, oddalił skargę kasacyjną.

Komentarz