Czyn nieuczciwej konkurencji

Czyn nieuczciwej konkurencji to zagadnienie, z którym nasza kancelaria regularnie spotyka się w ramach obsługi prawnej przedsiębiorców. W praktyce działalności gospodarczej podejmowanie działań mających na celu osiągnięcie lepszej pozycji konkurencyjnej, jest czymś nie tylko normalnym, ale choćby pożądanym. Obowiązujące przepisy prawa wyznaczają jednak granicę miedzy dozwoloną, rynkową konkurencja, a konkurencją nieuczciwą. Warto wiedzieć zatem, czym jest czyn nieuczciwej konkurencji oraz jak skutecznie dochodzić swoich praw w przypadku nieuczciwej konkurencji ze strony innych podmiotów.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest czyn nieuczciwej konkurencji,
• jakie są typu czynów nieuczciwej konkurencji czynów nieuczciwej konkurencji,
• kto może popełnić czyn nieuczciwej konkurencji,
• czy czyn nieuczciwej konkurencji może popełnić pracownik,
• jakie roszczenia przysługują przedsiębiorcy, który stał się ofiarą nieuczciwej konkurencji,
• na czym polegają przykładowe czyny nieuczciwej konkurencji (np. zamówieniach publicznych, w reklamie),
• czy czyn nieuczciwej konkurencji można popełnić w Internecie,
• w jakich wypadkach za czyn nieuczciwej konkurencji grozi odpowiedzialność karna,
• w jaki sposób możemy pomóc Ci w sprawach dotyczących nieuczciwej konkurencji

Czym jest czyn nieuczciwej konkurencji i nieuczciwa konkurencja

Podstawową kwestią, którą należy wyjaśnić przed przystąpieniem do omawiania szczegółowych zagadnień związanych z tematem artykułu jest to czym jest czyn nieuczciwej konkurencji. Punktem początkowym analizy każdego przypadku powinna być odpowiedzieć na pytanie – jak należy rozumieć pojęcie nieuczciwej konkurencji na gruncie obowiązujących przepisów.

Zgodnie z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, o ile zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Dalsze część ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera szczegółowy katalog poszczególnych czynów nieuczciwej konkurencji. Do czynów nieuczciwej konkurencji należą w szczególności:

• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
• wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,
• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,
• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,
• naśladownictwo produktów,
• utrudnianie dostępu do rynku,
• nieuczciwa lub zakazana reklama,
• organizowanie systemu sprzedaży lawinowej.

W praktyce dość częste są jednak przypadki, w których określona aktywność przedsiębiorcy nie odpowiada żadnemu z typów czynów szczegółowo zdefiniowanych w ustawie, a jednocześnie negatywnie wypada ocena zgodności takiego działania z dobrymi obyczajami czy zasadami moralnymi. Aktualnie w orzecznictwie sądów nie budzi wątpliwości, iż za czyn nieuczciwej konkurencji może być uznane także działanie niewymienione w katalogu czynów zawartych w ustawie, o ile tylko odpowiada ono wymaganiom wskazanym w ogólnej definicji czynu nieuczciwej konkurencji (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2009 roku, sygn. akt II CSK 44/09). Tym samym wszelkie działania naruszające przepisy prawa, a także dobre obyczaje, o ile zagrażają lub naruszają interesy innego przedsiębiorcy, mogą być uznane za czyn nieuczciwej konkurencji.

Wniosek: czyn nieuczciwej konkurencji to nie tylko zachowania wymienione w art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Czy nieuczciwej konkurencji to także każde zachowanie, które mieści się w ogólnej definicji czynu nieuczciwej konkurencji.

Ogólna definicja czynu nieuczciwej konkurencji jest pojemna i obejmuje szeroki wachlarz potencjalnych aktywności przedsiębiorców w obrocie gospodarczym. Dla uproszczenia analizy przyjmuje się, iż o istnieniu czynu nieuczciwej konkurencji decyduje łączne wystąpienie trzech elementów, które zostaną opisane poniżej.

Działanie dokonane w obrocie gospodarczym

Ustawa definiuje czyn nieuczciwej konkurencji jako „działanie”. W praktyce przyjmuje się jednak, iż omawiany czyn może mieć także postać zaniechania. Z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji w formie zaniechania spotykamy się przede wszystkim w przypadkach, gdy określony podmiot posiada prawny obowiązek podjęcia określonego działania, jednak go nie dokonuje, naruszając przy tym interesy innego przedsiębiorcy (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2002 roku, sygn. akt III CKN 243/01).

Działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami

Za działanie sprzeczne z prawem mogą zostać uznane wszelkie przypadki naruszeń obowiązujących przepisów powszechnie obowiązujących, ale też regulacji wewnętrznych (w tym branżowych).

Ustalenie, jak należy interpretować pojęcie dobrych obyczajów wymaga szerszej analizy. Odpowiedzi na pytanie, co w praktyce oznacza powyższy zwrot dostarcza przede wszystkim orzecznictwo sądów w sprawach z zakresu czynów nieuczciwej konkurencji.

W szczególności w orzecznictwie przyjmuje się, że:

Ustalenie dobrych obyczajów (…) następuje z uwzględnieniem celu ustawy, jakim jest zapewnienie równych i niezakłóconych warunków konkurencji. W kontekście relacji z konsumentami jako sprzeczne z dobrymi obyczajami należy uznać działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u klienta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności, czyli takie działanie, które potocznie określone jest jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania. O tym, czy dane działanie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, decyduje przy tym całokształt okoliczności, a zwłaszcza cel, użyte środki i konsekwencje przedsiębranych działań (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2019 roku, sygn. akt I NSK 61/18).

W konsekwencji przy dokonywaniu analizy zgodności działania z dobrymi obyczajami należy brać pod uwagę wszelkie normy pozaprawne, zarówno o zasięgu ogólnym, jak i dotyczącym wyłącznie określonej branży lub społeczności (normy etyczne, zawodowe, obyczaje kupieckie, reguły gry rynkowej). Ocena czy dane zachowanie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami powinna być dokonywana każdorazowo w odniesieniu do konkretnego przypadku.

Działanie naruszające lub zagrażające interesom innego przedsiębiorcy

Dla zaistnienia czynu nieuczciwej konkurencji nie wystarcza sprzeczność określonego zachowania z przepisami prawa lub dobrymi obyczajami. najważniejsze jest, aby powyższa aktywność prowadziła do naruszenia lub zagrożenia interesu innego przedsiębiorcy lub klienta. Interes, o którym mowa w ustawie powinien być rozumiany szeroko. W orzecznictwie przyjmuje się, iż interes jest określonym stanem – korzystnie już ukształtowanym dla przedsiębiorcy, albo takim stanem, który dopiero w przyszłości może dla niego stanowić źródło korzyści rzeczywistych lub tylko oczekiwanych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16 kwietnia 2019 roku, sygn. akt VII Aga 33/18).

Czyn nieuczciwej konkurencji może zostać popełniony nie tylko poprzez naruszenie, ale także zagrożenie interesu, tj. jeszcze zanim dojdzie do wyrządzenia szkody innemu przedsiębiorcy. Ochrona przed nieuczciwą konkurencją przewidziana przepisami ustawy ma zatem charakter nie tylko następczy, ale również prewencyjny, zapobiegający naruszeniom.

Opisane powyżej kwestie mają istotne znaczenie praktyczne. Dopiero wystąpienie łącznie wszystkich przesłanek opisanych w pkt 1-3 pozwala skutecznie dochodzić roszczeń wynikających z popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji.

Wniosek: Czynem nieuczciwej konkurencji mogą być więc rozmaite zachowania, o ile tylko spełniają ogólną definicję czynu nieuczciwej konkurencji. W praktyce większość spraw, które dotyczą czynów nieuczciwej konkurencji koncentruje się wokół opisanej powyżej ogólnej definicji czynu nieuczciwej konkurencji. Sprawy, które dotyczą czynów wprost stypizowanych w ustawie należą do mniejszości.

Kto może popełnić czyn nieuczciwej konkurencji

Kolejną kwestią kluczową w kontekście tematu artykułu jest odpowiedź na pytanie, kto może popełnić czyn nieuczciwej konkurencji. Przepisy prawa z zakresu nieuczciwej konkurencji nie mają bowiem charakteru powszechnego, ale są skierowane do określonego kręgu podmiotów. Nie ulega wątpliwości, ze uczestnikami obrotu gospodarczego, a co za tym idzie sprawcami czynów nieuczciwej konkurencji są przede wszystkim (choć nie wyłącznie) przedsiębiorcy.

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera własną definicję pojęcia „przedsiębiorca”. Są to osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej. Zatem sprawcą czynu nieuczciwej konkurencji może być zarówno osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG, jak też osoba prawna (np. spółka z o.o., spółka akcyjna) oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (np. spółka osobowa). Cechą, która wyróżnia wymienione podmioty jest prowadzenie zorganizowanej i sformalizowanej działalność.

Przewidziana w ustawie odpowiedzialność za delikt nieuczciwej konkurencji znajduje jednak zastosowanie także do osób fizycznych, które formalnie nie wykonują działalności gospodarczej (nie są wpisane do CEIDG). Zgodnie z przepisami prawa czyn nieuczciwej konkurencji może popełnić osoba, która prowadząc chociażby ubocznie działalność zawodową uczestniczy w działalności gospodarczej. Zwrot „uczestniczenie w działalności gospodarczej” należy rozumieć szeroko. Przyjmuje się, iż określony podmiot może, prowadząc działalność zawodową, uczestniczyć w działalności gospodarczej, chociażby nie działa dla zarobku. Uczestniczenie w obrocie gospodarczym może polegać na różnych zachowaniach, które mogą mieć wpływ na bieżące albo przyszłe wyniki działalności przedsiębiorców lub interesy klientów. O tym, czy takie uczestnictwo występuje, decyduje nie tylko wola danego podmiotu, ale także przede wszystkim obiektywna ocena charakteru i rozmiaru jego działania. Cechy te mogą powodować, iż dany podmiot, sam nie działając w celu osiągnięcia zysku, oddziałuje na określoną sferę gospodarczą (por. Ustawa o nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. Prof.. dr hab. Janusz Szwaja wyd. 5).

Przykład: czy nieuczciwej konkurencji może popełnić osoba wykonująca wolny zawód, o ile uczestniczy w szeroko rozumianej działalności gospodarczej choćby o ile nie jest wpisana do CEIDG.

Nasza kancelaria niejednokrotnie otrzymuje pytanie – „czy czyn nieuczciwej konkurencji może popełnić pracownik” ? Biorąc pod uwagę aktualnie orzecznictwo należy stwierdzić, iż pod pewnymi warunkami odpowiedzialność za czyn nieuczciwej konkurencji może zostać przypisana także pracownikowi.

Tym samym definicja przedsiębiorcy zawarta w ustawie nie ogranicza się jedynie do osób prowadzących działalność gospodarczą wpisanych do rejestrów czy ewidencji, ale obejmuje też inne osoby, które choćby ubocznie i niezarobkowo uczestniczą w obrocie gospodarczym.

Część przepisów zawiera jeszcze dalej idące rozszerzenie kręgu podmiotów, które mogą dopuścić się czynu nieuczciwej konkurencji.

Przykłady:

• osoby nakłaniające pracowników do niewykonania lub nienależytego wykonywania obowiązków względem pracodawcy,
• osoby nakłaniające klientów przedsiębiorcy do naruszenia zobowiązań umownych,
• osoby rozpowszechniające nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o innym przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwie.

W odniesieniu do części czynów ustawa precyzuje, iż mogą zostać popełnione jedynie przez osoby fizyczne. Działania w postaci nakłaniania lub rozpowszechniania informacji może dopuścić się bowiem wyłącznie człowiek (nie zaś osoba prawna). Jednocześnie sprawcami czynów podanych w powyższych przykładach może być każda osoba, również nieposiadająca statusu przedsiębiorcy.

Przykłady czynów nieuczciwej konkurencji

Czyn nieuczciwej konkurencji – naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa

Jednym z najczęściej spotykanych w praktyce czynów nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie, przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności. Czyn nieuczciwej konkurencji polega na ujawnieniu, wykorzystaniu lub pozyskaniu cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

W kontekście powołanego wyżej czynu warto nadmienić, iż naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa mogą dopuścić się nie tylko podmioty konkurencyjne, ale także pracownicy przedsiębiorcy, do którego należą informacje poufne. w tej chwili ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie zawiera regulacji dotyczących działań pracowników. Przyjmuje się jednak, iż poprzez ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa pracodawcy pracownik może popełnić wskazany czyn. Organizując stosunki z pracownikami warto zatem doprecyzować kwestie dotyczące tajemnicy przedsiębiorstwa, zawierając z nimi umowę o zachowaniu poufności (tzw. NDA).

O zagadnieniach związanych z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa w postepowaniach o udzielenie zamówienia publicznego pisaliśmy także w artykule „Zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa w przetargu. Specyfikacja asortymentowa jako tajemnica przedsiębiorstwa”.

Nieuczciwa konkurencja w Internecie

Prawnicy w naszej kancelarii na co dzień spotykają się z pytaniami o działania, jakie Klient może podjąć, w przypadku czynów nieuczciwej konkurencji dokonanych za pośrednictwem Internetu. Przykłady najczęściej występujących naruszeń naruszeń to m.in.

• korzystanie z cudzej nazwy (znaku towarowego) w celu rejestracji domeny internetowej,
• korzystanie z cudzej nazwy lub oznaczeń w celu promowania własnej działalności (w tym pozycjonowania stron internetowych),
• działanie na niekorzyść innego przedsiębiorcy poprzez zamieszczanie negatywnych komentarzy na jego temat.

Aktualnie z uwagi na coraz szersze zastosowanie sieci internetowej do promowania działalności, a nierzadko choćby przenoszenie całych dziedzin aktywności gospodarczej do Internetu, skala opisanych wyżej czynów najprawdopodobniej będzie rosła. Sądy dostrzegają powyższe zjawiska i w coraz liczniejszych wyrokach potwierdzają, iż ochrona przed nieuczciwą konkurencją obejmuje także sferę Internetu, co potwierdzają zamieszczone poniżej przykłady:

• Za sprzeczne z dobrymi obyczajami niewątpliwie uznać można oznaczanie swoich stron internetowych nazwami podobnymi do nazwy przedsiębiorstwa innej osoby lub do jej strony internetowej w gruncie jedynie po to, aby uzyskać przekierowanie na swoją stronę internetową o zupełnie innej nazwie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z14 listopada 2018 roku, sygn. akt I Aga 268/18),
• korzystanie z adresu domeny internetowej łudząco podobnego do adresu innego przedsiębiorcy oraz nazwy jego firmy można racjonalnie wytłumaczyć jedynie zamiarem wprowadzenia w błąd części użytkowników Internetu, poszukujących informacji o usługach strony powodowej i przekierowaniu ruchu internetowego na strony zawierające informacje o usługach pozwanej spółki. Takie działanie jest nieuczciwe i wykracza poza przyjęte, dopuszczalne sposoby informowania o konkurencyjnych usługach. Zachowanie to godzi przy tym zarówno w interes powoda jako przedsiębiorcy (kierując część zainteresowania na strony konkurencyjnego przedsiębiorcy), jak i klientów powoda, którzy nieświadomie mogą uzyskać informacje o usługach pozwanego i skorzystać z nich, pozostając w błędnym przekonaniu, iż są to usługi świadczone przez powoda (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23 lipca 2018 r., VII AGa 376/18).

Biorąc pod uwagę czyny nieuczciwej konkurencji, których mogą dopuścić się podmioty konkurencyjne za pośrednictwem sieci, warto z wyprzedzeniem zadbać o ochronę swojej domeny, oznaczeń przedsiębiorstwa i produktów oraz o zabezpieczenie praw do treści, które przedsiębiorca prezentuje w Internecie. Przydatne w tym zakresie mogą być takie działania jak zarejestrowanie znaku towarowego w Urzędzie Patentowym, czy też zawarcie odpowiednich umów związanych z własnością intelektualną – licencji i umów przenoszących autorskie prawa majątkowe do treści.

Szerzej na temat umowy licencyjnej napisaliśmy w artykule „Umowa licencyjna, licencja wyłączna, licencja niewyłączna”.

Reklama jako czyn nieuczciwej konkurencji

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera osobną regulację dotyczącą naruszeń w zakresie reklamy. Nieuczciwe działania reklamowe są w praktyce dość często spotykanym zagadnieniem. Aby promować swoje produkty lub usługi przedsiębiorcy nierzadko sięgają po metody wątpliwe z punktu widzenia prawa, moralności czy dobrych obyczajów.

Jako czyn nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy ustawa uznaje m.in.:

• reklamę sprzeczną z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiającą godności człowieka,
• reklamę wprowadzającą klienta w błąd i mogącą przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi,
• reklamę odwołującą się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci,
• wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji,
• reklamę, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności,
• reklamę porównawczą.

Reklama porównawcza jako czyn nieuczciwej konkurencji stanowi istotne praktyczne zagadnienie. Nierzadko otrzymujemy od Klientów pytania, czy dopuszczalne jest przedstawianie warunków swojej oferty handlowej na tle ofert wskazanych bezpośrednio (podanych z nazwy) podmiotów konkurencyjnych. Wbrew pozorom tego rodzaju działania reklamowe nie są niedopuszczalne, o ile uwzględniają określone przez ustawodawcę przesłanki. Warto znać te warunki, aby móc zgodnie z prawem korzystać z instrumentu w postaci reklamy porównawczej.

Najważniejsze elementy pozwalające uznać reklamę porównawczą za zgodną z dobrymi obyczajami, a co za tym idzie niestanowiącą czynu nieuczciwej konkurencji, to m.in.:

• brak wprowadzania klientów w błąd,
• wykorzystywanie do porównywania towarów lub usług podobnych, tj. zaspokajających te same potrzeby lub przeznaczonych do tego samego celu,
• porównywanie produktów lub usług w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów oraz przy wykorzystaniu istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych cech, np. ceny,
• brak dyskredytowania towarów, usług, czy działalności konkurenta.

Aby uniknąć zarzutów związanych z nieuczciwą konkurencją, akcje reklamowe i marketingowe warto każdorazowo poprzedzać szczegółową analizą pod kątem wypełnienia opisanych w ustawie przesłanek. Ocena powinna obejmować zarówno zagadnienia dotyczące ogólnej definicji czynu nieuczciwej konkurencji, jak i warunków szczegółowych dotyczących działań reklamowych.

Nieuczciwa konkurencja – jakie roszczenia przysługują

Jednym z istotniejszych zagadnień związanych z tematem artykułu jest pytanie, jakie konsekwencje grożą sprawcy w przypadku dopuszczenia się czynu nieuczciwej konkurencji i jednocześnie, jakie uprawnienia posiada przedsiębiorca, będący ofiarą tego rodzaju działań. Najważniejsze roszczenia przysługujące podmiotowi, którego interesy zostały naruszone lub zagrożone na skutek dokonania czynu nieuczciwej konkurencji zostaną przedstawione poniżej.

Zgodnie z ustawą przedsiębiorca pokrzywdzony czynem nieuczciwej konkurencji może podnosić wymienione poniżej roszczenia.

Roszczenie o zaniechania niedozwolonych działań.

W praktyce istotne jest, iż przedsiębiorca może wystąpić z powyższym żądaniem nie tylko w czasie, gdy naruszenie trwa, ale także w sytuacji, jeżeli niedozwolona aktywność w danym momencie co prawda już nie występuje, ale istnieje realne niebezpieczeństwo jej powtórzenia. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie celem i funkcją przedmiotowego roszczenia jest możliwie najszybsze przerwanie bezprawnej działalności oraz zapobieżenie niedopuszczalnym działaniom na przyszłość (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2017 roku, sygn. akt III CSK 86/16).

Roszczenie o usunięcie skutków niedozwolonych działań.

Omawiane roszczenie ma na celu przywrócić stan rzeczy sprzed momentu naruszenia i odwrócić rezultaty dokonanego czynu nieuczciwej konkurencji. Żądanie pokrzywdzonego przedsiębiorcy może obejmować np. publikację sprostowania, czy wycofanie określonych produktów z obrotu.

Roszczenia o złożenie przez sprawcę jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Głównym celem wskazanego oświadczenia jest poinformowanie odbiorców o dopuszczeniu się przez sprawcę czynu nieuczciwej konkurencji oraz wpłynięcie na przyszłe decyzje klientów. W praktyce formułując żądanie złożenia oświadczenia warto precyzyjnie określić, treść komunikatu, jak i warunki jego publikacji, w tym w szczególności rodzaj publikatora (np. w określonym czasopiśmie, na określonej stronie internetowej), wielkość okna z informacją, kolor tła, wielkość, rodzaj i kolor czcionki.

Roszczenie o naprawienie wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych

Przedmiotowe roszczenie ma charakter odszkodowawczy i może być dochodzone zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych. Warunkiem uwzględnienia roszczenia jest wykazanie przez powoda (przedsiębiorcę, którego interesy zostały naruszone lub zagrożone) przesłanek odpowiedzialności, w tym wystąpienia winy sprawcy i szkody (w tym jej wysokości). Należy mieć na uwadze, iż żądanie powoda może obejmować zarówno poniesione straty (np. spadek wartości przedsiębiorstwa), jak i utracone korzyści (zyski, których przedsiębiorca nie osiągnął na skutek naruszenia).

Roszczenie o wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych

Roszczenie obejmuje przekazanie przez sprawcę ekonomicznych korzyści powstałych w związku z czynem nieuczciwej konkurencji, np. zysków ze sprzedaży produktów lub zaoszczędzonych wydatków, które sprawca musiałby ponieść, gdyby nie dopuścił się nieuczciwej konkurencji.

Roszczenie o zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – o ile czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony

Z żądaniem zasądzenia sumy na cel społeczny, czyli tzw. „pokutnego”, przedsiębiorca może wystąpić w przypadku, gdy czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony przez sprawcę. Celem roszczenia jest przede wszystkim działanie represyjne, tj. ukaranie sprawcy naruszenia oraz zapobieganie dopuszczania się tego rodzaju czynów w przyszłości.

Opisane powyżej roszczenia mogą być dochodzone przed sądem, w postępowaniu cywilnym. Co istotne, dopuszczalne jest kumulowanie żądań w jednym pozwie. Innymi słowy jeden czyn nieuczciwej konkurencji może skutkować nałożeniem na sprawcę wszystkich lub niektórych spośród opisanych wyżej konsekwencji i obowiązków.

Czyn nieuczciwej konkurencji – przedawnienie roszczeń

Roszczenia wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji mają charakter majątkowy i w związku z tym ulegają przedawnieniu. Termin przedawnienia roszczenia o czyn nieuczciwej konkurencji wynosi co do zasady 3 lat od dnia naruszenia.

W przypadku wyrządzenia szkody czynem nieuczciwej konkurencji, roszczenie o jej naprawienie ulega przedawnieniu – zgodnie z kodeksem cywilnym – z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Termin ten nie może być jednak dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

W praktyce termin przedawnienia kończy się dopiero wraz z końcem roku kalendarzowego, w którym upływa ww. okres. Do obliczania przedmiotowego terminu stosuje się bowiem wyrażoną w kodeksie cywilnym regułę, iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba iż termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Odpowiedzialność karna za czyn nieuczciwej konkurencji

Rozmiar negatywnych konsekwencji, jakie wiążą się z czynami nieuczciwej stał u podstaw wprowadzenia sankcji karnych i wykroczeniowych. Obok możliwości dochodzenia przez pokrzywdzonego roszczeń na drodze cywilnoprawnej możliwe jest więc także egzekwowanie odpowiedzialności karnej sprawcy.

Zgodnie z ustawą za przestępstwa mogą zostać uznane czyny związane m.in. z:

• ujawnieniem innej osobie lub wykorzystywaniem we własnej działalności informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, o ile następuje to wbrew ciążącemu na sprawcy obowiązkowi zachowania poufności względem przedsiębiorcy,
• karalnym naśladownictwem, tj. wprowadzaniem do obrotu produktów, których zewnętrzna postać jest skopiowana, co stwarza możliwość wprowadzenia klientów w błąd w zakresie tożsamości producenta lub produktu,
• organizowaniem systemu sprzedaży lawinowej lub kierowanie takim systemem,
• fałszywym oznaczaniem produktów i wprowadzaniem w ten sposób klientów w błąd,
• rozpowszechnianiem nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o innym przedsiębiorstwie.

Przedsiębiorca, którego interesy zostały naruszone lub zagrożone powyższymi działaniami może zatem (obok lub zamiast dochodzenia roszczeń w postępowaniu cywilnym) złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Warto jednak wiedzieć, iż złożenie zawiadomienia jest warunkiem wszczęcia postępowania karnego. Ściganie powyższych przestępstw następuje bowiem wyłącznie na wniosek pokrzywdzonego (w trybie prywatnoskargowym).

Zwalczanie nieuczciwej konkurencji – nasze usługi

Kancelaria oferuje przedsiębiorcom szeroki zakres wsparcia prawnego w zakresie zapobiegania naruszeniom, dochodzenia roszczeń z tytułu nieuczciwej konkurencji, jak również obrony przed żądaniami lub zarzutami z tym związanymi. W tym zakresie:

• świadczymy usługi doradztwa prawnego z zakresu czynów nieuczciwej konkurencji, sporządzamy opinie prawne i analizy,
• sporządzamy dokumenty mające zapobiegać popełnieniu względem przedsiębiorcy czynów nieuczciwej konkurencji, w tym umów o zachowaniu poufności (NDA), umów z zakresu prawa autorskiego,
• przygotowujemy i składamy wnioski o rejestrację znaków towarowych w procedurze krajowej (przed Urzędem Patentowym RP) oraz procedurze unijnej (przed EUIPO),
• sporządzamy wezwania w postępowaniu polubownym, zawierające żądania z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji,
• wnosimy pozwy i reprezentujemy klientów w postępowaniach sądowych w sprawach cywilnych dotyczących roszczeń z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji,
• sporządzamy i wnosimy w imieniu klientów zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa związanego z czynem nieuczciwej konkurencji wraz z wnioskiem o ściganie.

Nieuczciwa konkurencja – podsumowanie

Zagadnienie dotyczące nieuczciwej konkurencji mają w tej chwili doniosłe znaczenie w praktyce obrotu gospodarczego. Są to kwestie złożone, wymagające każdorazowo pogłębionej analizy prawnej i faktycznej oraz uwzględnienia aktualnego dorobku orzecznictwa.

W artykule zostały przedstawione kwestie podstawowe dla problematyki nieuczciwej konkurencji. Opisane wyżej aspekty mają na celu nakreślenie głównych zagadnień związanych z tematem oraz ukazanie, z jak obszerną dziedziną mamy do czynienia.

Nasza Kancelaria Prawna oferuje szeroki zakres wsparcia dla przedsiębiorców, zarówno zagrożonych czynami nieuczciwej konkurencji, jak i chcących bronić się przed zarzutami i roszczeniami z tego tytułu. jeżeli potrzebują Państwo wsparcia w zakresie nieuczciwej konkurencji, zapraszamy do kontaktu.