12 godzin temu
Polski rząd przyjął projekt ustawy o zarządzaniu danymi, która ma wdrożyć do krajowego prawa unijny Data Governance Act. Nowe przepisy mają ułatwić bezpieczne udostępnianie informacji, wesprzeć rozwój gospodarki opartej na danych i zwiększyć dostępność zasobów publicznych dla nauki, biznesu i obywateli.
Więcej danych, większe bezpieczeństwo
Rada Ministrów 21 października 2025 r. przyjęła projekt ustawy o zarządzaniu danymi. Akt ma zapewnić stosowanie w Polsce rozwiązań wynikających z unijnego Data Governance Act (DGA), przyjętego w 2022 r. przez Parlament Europejski. To jedno z kluczowych ogniw unijnej strategii danych, która ma stworzyć zaufany ekosystem wymiany informacji między obywatelami, instytucjami i firmami.
„Przepisy ustawy były przedmiotem szerokich uzgodnień i konsultacji publicznych. Dzięki temu możliwe było wypracowanie najlepszych rozwiązań dla użytkowników danych” – podkreślił wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski.
Celem ustawy jest stworzenie przyjaznego środowiska prawnego dla bezpiecznej wymiany danych. Nowe przepisy mają zwiększyć liczbę zasobów możliwych do wykorzystania w badaniach, innowacjach czy usługach cyfrowych. Jednocześnie zapewniają ochronę interesów podmiotów, których dane są przetwarzane, zwłaszcza w kontekście poufności informacji handlowych, praw własności intelektualnej oraz ochrony danych osobowych.
Dostęp do chronionych danych i wsparcie GUS
Projekt przewiduje wprowadzenie mechanizmów, które pozwolą ponownie wykorzystywać dane pochodzące z sektora publicznego, w tym tzw. dane chronione. Dzięki temu naukowcy, przedsiębiorcy i organizacje społeczne będą mogli łatwiej uzyskać do nich dostęp, przy zachowaniu wysokich standardów bezpieczeństwa.
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) ma wspierać administrację publiczną w procesie udostępniania chronionych danych. Dodatkowo w ramach systemu powstanie punkt informacyjny prowadzony przez Ministerstwo Cyfryzacji, który umożliwi obywatelom składanie wniosków o dostęp do danych w sposób elektroniczny.
„Dzięki jasnym regułom dane gromadzone przez państwo będą łatwiej dostępne dla wszystkich zainteresowanych. To otworzy drogę do powstawania nowych biznesów zasilanych danymi” – zaznaczył wiceminister cyfryzacji Michał Gramatyka.
Pośrednictwo i altruizm danych
Nowe przepisy wprowadzają również pojęcie usługi pośrednictwa w dostępie do danych. To rozwiązanie przewidziane w DGA, które ma zwiększyć zaufanie do wymiany informacji poprzez udział zaufanych, neutralnych pośredników. Ich zadaniem będzie ułatwienie wymiany danych osobowych i nieosobowych między stronami w sposób bezpieczny i bezstronny.
Firmy i organizacje chcące pełnić rolę pośredników będą musiały uzyskać wpis do specjalnego rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO).
Ustawa tworzy także podstawy dla tzw. altruizmu danych, czyli dobrowolnego udostępniania informacji dla dobra ogółu, np. do badań medycznych, naukowych czy społecznych. Organizacje zajmujące się przetwarzaniem takich danych będą mogły uzyskać certyfikat i specjalny logotyp potwierdzający ich wiarygodność. Nadzór nad tym mechanizmem również obejmie UODO.
Znaczenie dla gospodarki opartej na danych
Przyjęcie projektu to kolejny krok w kierunku budowy krajowego ekosystemu danych, który ma stać się fundamentem rozwoju cyfrowej gospodarki. W praktyce ustawa o zarządzaniu danymi ma ułatwić współpracę między sektorem publicznym a prywatnym, zwiększyć transparentność i umożliwić powstawanie nowych usług wykorzystujących dane, od aplikacji miejskich po projekty z zakresu sztucznej inteligencji.
Data Governance Act to element szerzej zakrojonego unijnego planu, obejmującego również Data Act i regulacje dotyczące przestrzeni danych (tzw. European Data Spaces). Dzięki wdrożeniu przepisów Polska dołącza do grona krajów, które już budują swoje strategie danych w oparciu o wspólne europejskie standardy zaufania, interoperacyjności i bezpieczeństwa.
