- Projekt nowelizacji ustawy zdejmuje obowiązek uzyskania zaświadczenia o niezaleganiu w zapłacie podatku od spadków i darowizn w określonych przypadkach.
- Jeżeli sprzedawcą jest członek najbliższej rodziny spadkodawcy lub darczyńcy, nie będzie musiał posiadać zaświadczenia z urzędu karbowego, jeżeli wcześniej dokona zgłoszenia spadku/darowizny.
- Uproszczenie będą stosowane do nabyć dokonanych od 1.1.2007 r.
Od wejścia w życie w tej chwili obowiązującej ustawy z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1837; dalej PodSpDarU), w przypadku umowy notarialnej zbycia albo obciążenia prawa lub rzeczy otrzymanej w drodze dziedziczenia, notariusz może dokonać czynności po przedstawieniu zaświadczenia z urzędu skarbowego potwierdzającego, iż zbywca nie zalega z podatkiem od spadków i darowizn. Od 1.7.2007 r. dotyczy to również przedmiotów i praw nabytych pod innym niż dziedziczenie tytułem darmym (np. darowizna). Stanowi to zabezpieczenie przed wyzbyciem się majątku w przypadku uchylania się od zapłaty podatku.
Projekt nowelizacji ustawy ma na celu uproszczenie procedur poprzez zlikwidowanie niepotrzebnych czynności. Zgodnie z nim zaświadczenia nie musiałyby przedstawiać osoby, które nabyły zbywaną rzecz lub prawo:
- na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego, albo
- od osoby z kręgu najbliższej rodziny.
Uzasadnieniem zwolnienia z obowiązku przedstawienia zaświadczenia z urzędu skarbowego w pierwszym przypadku jest fakt, iż notariusz jest płatnikiem podatku od spadków i darowizn, m.in. od dokonanej w formie aktu notarialnego darowizny. o ile zatem podatek od darowizny nie został zapłacony, umowa nie mogła być sporządzona w formie aktu notarialnego. Ponadto urzędy skarbowe mają wgląd w wydawane akty notarialne. Zatem choćby w przypadku dokonania zbycia rzeczy lub prawa nabytego w formie aktu notarialnego, gdy notariusz nie występuje w roli płatnika, organy skarbowe mają bieżący dostęp do tych informacji.
Odstąpienie obowiązku posiadania zaświadczenia z urzędu skarbowego przy zbyciu rzeczy lub prawa nabytego nieodpłatnie od członka najbliższej rodziny uzasadnione jest zwolnieniem z podatku od spadków i darowizn, z którego mogą oni skorzystać. Zgodnie bowiem z art. 4a ust. 1 PodSpDarU nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, może być zwolnione z podatku. Muszą oni jednak w terminie 6 miesięcy zgłosić nabycie do urzędu skarbowego. Dodatkowo w przypadku nabycia środków pieniężnych darowizna powinna być dokonana przelewem bankowym lub przekazem pocztowym. o ile zatem zbycie rzeczy lub praw nabytych nieodpłatnie ma zostać dokonane przez osoby zwolnione z podatku, wystarczającym jest by przedstawiły notariuszowi potwierdzenie zgłoszenia nabycia do urzędu skarbowego. Pobieranie dodatkowego zaświadczenia jest wówczas zbytnim formalizmem.
Zgłoszenie otrzymania spadku i darowizny przez osobę najbliższą jest warunkiem uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia z podatku. W sytuacji, gdy taka osoba chciałaby sprzedać otrzymany przedmiot, wówczas aby otrzymać zaświadczenie z urzędu skarbowego i tak musiałaby bądź wcześniej zgłosić nieodpłatne otrzymanie, bądź zapłacić należny podatek. W przypadku niezgłoszenie i niezapłacenia podatku, urząd skarbowy nie może wydać stosownego zaświadczenia.
Zwolnienie z konieczności przedstawienia zaświadczenia z urzędu skarbowego ma dotyczyć zbywania majątku otrzymanego po 1 lipca 2007 r. Od tej daty stosuje się zwolnienie z podatku dla osób najbliższych. W przypadku zbywania majątku nabytego nieodpłatnie przed tą datą, notariusz przez cały czas będzie wymagał zaświadczenia z urzędu skarbowego.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy został uchwalony przez Sejm na posiedzeniu 25.6.2025 r.