Dodatkowe wolne, które nie wliczają się do limitu urlopu wypoczynkowego, zostało wprowadzone przez nowelizację Kodeksu pracy z 26 kwietnia 2023 roku, która wdrożyła do polskiego prawodawstwa dwie unijne dyrektywy dotyczące przejrzystych warunków pracy oraz work-life balance. Oznacza to, iż już od 1 stycznia 2025 roku wielu pracowników nabędzie prawo do dodatkowych dni wolnych. Mowa oczywiście o wolnym z powodu siły wyższej (2 dni) i urlopie opiekuńczym na opiekę nad bliskimi (5 dni). Z tej opcji mogą skorzystać nie tylko ci, którzy mają pod opieką dzieci.
REKLAMA
Zobacz wideo Sejm przegłosował wolną Wigilię. Ceną może być utrata innego wolnego dnia
Wolne z powodu siły wyższej. Dla kogo i na jakich zasadach?
Każdy pracownik w ciągu roku kalendarzowego może skorzystać ze zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 godzin z powodu siły wyższej. To rozwiązanie zostało wprowadzone do Kodeksu pracy po wdrożeniu unijnej dyrektywy work-libe balance i co najważniejsze, pracodawca jest obowiązany do udzielenia urlopu na wniosek złożony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.
Jak wskazuje art. 1481 tego aktu prawnego, zwolnienie z pracy z powodu siły wyższej przysługuje w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli wymagają one natychmiastowej obecności pracownika. Tu jednak należy pamiętać, iż za dni (bądź godziny), w których pracownik korzystał z urlopu od siły wyższej, przysługuje połowa wynagrodzenia. Wolne przysługuje wyłącznie osobom zatrudnionym na umowę o pracę i bez względu na fakt, czy są rodzicami.
Pamiętajmy jednak, iż prawo do tego zwolnienia nie kumuluje się, a niewykorzystane – przepada.
Urlop opiekuńczy - nie tylko na dziecko i nie tylko dla rodzica
nowelizacja Kodeksu pracy związana z dyrektywą work-life balance wprowadziła również 5 dodatkowych dni urlopu opiekuńczego. Wolne może wziąć każdy, nie tylko rodzice, bo urlop jest "na każdego członka rodziny" (warunkiem jest zamieszkiwanie w jednym gospodarstwie domowym).
Tę kwestię reguluje art. 173 Kodeksu pracy: "Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny, lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych". Urlop opiekuńczy może być wykorzystany jednorazowo lub w częściach, a okres urlopu opiekuńczego jest wliczany do okresu zatrudnienia. Niewykorzystany nie przechodzi na kolejny rok.
Jest to jednak urlop bezpłatny, co oznacza, iż za ten czas nie należy się wynagrodzenie.