Dzień 2 maja nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy

Stanowisko Sądu I instancji

WSA w Warszawie, postanowieniem przywrócił Prezesowi Sądu Rejonowego (dalej też: Organ) […] termin do uiszczenia wpisu od zażalenia. W rozstrzygnięciu Sąd I instancji wskazał, iż postanowieniem z 11.3.2024 r. WSA w Warszawie wymierzył Organowi grzywnę zgodnie z art. 55 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU). Od tego postanowienia Organ wniósł zażalenie. W związku z nieuiszczeniem wpisu od zażalenia zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II WSA w Warszawie z 18.4.2024 r. wezwano Organ do uiszczenia wpisu w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia zażalenia. Wezwanie doręczono pełnomocnikowi Organu 25.4.2024 r. Pismem z 6.5.2024 r. Organ złożył wniosek o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu od zażalenia, podnosząc, iż 29-30.4.2024 r. Oddział Finansowy Sądu Rejonowego (dalej: SR) nie miał możliwości transferu środków, natomiast 1-5.5.2024 r. trwała przerwa w funkcjonowaniu SR.

Następnie Sąd I instancji wyjaśnił, iż w myśl art. 86 § 1 PostAdmU, o ile strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócić termin. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (art. 87 § 1 PostAdmU). W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (art. 87 § 2 PostAdmU). Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (art. 87 § 4 PostAdmU).

Sąd I instancji stwierdził, iż wniosek o przywrócenie terminu został wniesiony w terminie. Wraz z wnioskiem dopełniono czynności, której uchybił Organ. W ocenie Sądu I instancji, uprawdopodobniony został brak winy w uchybieniu terminowi, gdyż administracja SR nie funkcjonuje w soboty, niedziele oraz dni wolne od pracy (czy to ustawowo, czy to wskutek regulacji prawa wewnętrznie obowiązującego w urzędzie).

Stanowisko Skarżącej

Z ww. postanowieniem nie zgodziła się Skarżąca, wnosząc zażalenie i domagając się uchylenia postanowienia i rozpoznania sprawy przez NSA. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie art. 86 § 1 PostAdmU. W uzasadnieniu podniosła, iż nie można w sprawie stwierdzić aby niedochowanie terminu nastąpiło bez winy strony. Termin na uiszczenie wpisu upływał 2.5.2024 r. Co ważne, nie był to dzień ustawowo wolny od pracy. Fakt, iż tego dnia SR nie funkcjonował wynikał z wewnętrznych przepisów, a informacja o braku pracy w tym dniu była wiadoma już od 8.4.2024 r. Utrudnienie w możliwości uiszczenia wpisu 2.5.2024 r. nie było więc podyktowane nagłą i niemożliwą do przewidzenia sytuacją. Organ był świadomy znacznej ilości dni wolnych od pracy na początku maja i mógł uiścić wpis w poprzednich dniach. Organ jest uprawniony na mocy wewnętrznych przepisów do ustanowienia „dnia wolnego” i zarządzenia przerwy w funkcjonowaniu sądu w danym dniu, musi być jednak świadomy skutków takiej decyzji i ponosić konsekwencje takich działań. Niedochowanie terminu nie nastąpiło bez winy strony.

Stanowisko NSA

Mając na uwadze stan faktyczny i prawny sprawy, NSA podkreślił, iż przywrócenie uchybionego terminu ma charakter wyjątkowy i może nastąpić tylko wtedy, gdy spełnione zostaną łącznie następujące wymogi prawne, tj.: gdy strona złoży wniosek o przywrócenie terminu wraz z jednoczesnym dopełnieniem niedokonanej w terminie czynności oraz uprawdopodobni brak swojej winy w niedopełnieniu czynności, a przy tym wskaże, iż niezależna od niej przyczyna istniała przez cały czas, aż do wniesienia prośby o przewrócenie terminu, która została wniesiona w terminie 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu.

Jednocześnie NSA zaakcentował, iż brak winy, jako przesłanka zasadności wniosku o przywrócenie terminu, wiąże się z obowiązkiem strony do zachowania należytej staranności przy dokonywaniu czynności procesowych i można mówić o niej tylko wówczas, gdy dopełnienie czynności w terminie stało się niemożliwe z powodu trudnej do przezwyciężenia przeszkody, niezależnej od strony. Przywrócenie terminu nie jest możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa w tym zakresie. W orzecznictwie przyjmuje się, iż w przypadku, gdy strona reprezentowana jest przez profesjonalnego pełnomocnika, warunkiem przywrócenia terminu jest brak jego winy, bowiem to na nim spoczywa obowiązek zadbania o prawidłowe i terminowe dokonanie czynności procesowych. Błędy i zaniechania pełnomocnika traktowane są jako zaniedbania samej strony. Z tego względu błędy pełnomocnika są równoznaczne z błędami strony i nie można ich traktować jako działań różnych podmiotów. Oznacza to, iż za brak staranności pełnomocnika w prowadzeniu spraw mocodawcy odpowiedzialność ponosi mocodawca. W stosunku do profesjonalnych pełnomocników podwyższone są standardy rzetelności. Tym samym pełnomocnik, czy to działając samodzielnie, czy to posługując się osobami trzecimi winien dołożyć należytej staranności przy podejmowaniu wszelkich działań na rzecz mocodawcy. Profesjonalny pełnomocnik winien tak zorganizować swoją pracę, by wywiązać się z nałożonych przez jego mocodawców obowiązków.

Jednocześnie NSA zgodził się ze Skarżącą, iż pełnomocnik Organu nie uprawdopodobnił braku winy w uchybieniu terminu do uiszczenia wpisu od zażalenia. Informacja o tym, iż 2.5.2024 r. jest dniem wolnym od pracy w SR była informacją powszechną, znaną dla wszystkich, zarówno petentów SR, jak i pracowników SR, w tym również pełnomocnikowi SR. Informacja ta bowiem była udostępniona na stronie internetowej SR już od 8.4.2024 r. Tym samym pełnomocnik Organu, mając świadomość, iż ostatni dzień terminu do uiszczenia wpisu od zażalenia jest dniem wolnym w SR, powinien tak zorganizować swoją pracę, aby móc wywiązać się w terminie z nałożonych na niego obowiązków – dochować terminu dla dokonania czynności niezbędnej do ochrony swego mocodawcy oraz zabezpieczyć się przed ujemnymi następstwami niedokonania tej czynności w terminie. Brak możliwości uiszczenia wpisu 2.5.2024 r. nie było więc podyktowane nagłą i niemożliwą do przewidzenia sytuacją. Za błędy i zaniechania pełnomocnika odpowiedzialność ponosi jego mocodawca.

Rozstrzygnięcie NSA

W ocenie NSA, argumentacja przedstawiona we wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu od zażalenia nie pozwala na uznanie, iż uchybienie terminu miało charakter niezawiniony. Błędne, niestaranne działanie pełnomocnika Organu należy ocenić w kategoriach braku dołożenia należytej staranności w prowadzeniu spraw mocodawcy, co uniemożliwia uwzględnienie wniosku o przywrócenie terminu. Przyjąć należy, iż niedochowanie przez pełnomocnika Organu terminu do uzupełnienia braków fiskalnych zażalenia nie jest następstwem okoliczności od niego niezależnych, ale wynikiem niedostatecznej dbałości i staranności w prowadzeniu sprawy. To na profesjonalnym pełnomocniku spoczywa obowiązek zadbania o prawidłowe i terminowe dokonanie czynności procesowych.

Mając powyższe na uwadze, NSA uznał zażalenie za zasadne i na podstawie art. 188 w zw. z art. 86 § 1 i art. 87 § 2 oraz art. 197 § 2 PostAdmU, odmówił przywrócenia terminu.