Europejski Akt o Wolności Mediów

Określa ono wspólne przepisy dotyczące prawidłowego funkcjonowania wewnętrznego rynku usług medialnych oraz ustanawia Europejską Radę Usług Medialnych przy jednoczesnym zagwarantowaniu niezależności i pluralizmu usług medialnych.

O tym, jakie prawa i obowiązki będą spoczywać na dostawcach usług medialnych, przeczytasz w poniższym artykule.

Prawa i obowiązki dostawców usług medialnych wynikające z Europejskiego Aktu o Wolności Mediów

Prawa dostawców usług medialnych:

• prowadzenie działalności gospodarczej na rynku wewnętrznym bez ograniczeń innych niż ograniczenia dozwolone zgodnie z prawem Unii Europejskiej;
• działanie z poszanowaniem rzeczywistej wolności redakcyjnej i niezależności dostawców usług medialnych przy prowadzeniu przez nich działalności zawodowej.

Obowiązki dostawców usług medialnych:

Dostawcy usług medialnych w łatwy i bezpośredni sposób zobowiązani będą do udostępniania odbiorcom swoich usług aktualnych informacji na temat:

• ich nazwy prawnej lub nazw prawnych oraz danych kontaktowych;
• imion i nazwisk lub nazw ich bezpośrednich lub pośrednich właścicieli posiadających udziały umożliwiające im wywieranie wpływu na działalność i podejmowanie strategicznych decyzji, w tym na temat bezpośredniego lub pośredniego udziału własnościowego państwa bądź organu lub podmiotu publicznego;
• imion i nazwisk beneficjentów rzeczywistych zdefiniowanych w art. 3 pkt 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849;
• całkowitej rocznej kwoty środków publicznych przydzielonych im na reklamę państwową i całkowitej rocznej kwoty przychodów z reklam pochodzących od organów lub podmiotów publicznych państw trzecich.

Prawa odbiorców usług medialnych

Prawa odbiorców usług medialnych to posiadanie dostępu do różnorodnych i redakcyjnie niezależnych treści medialnych.

Gwarancje niezależnego funkcjonowania dostawców publicznych usług medialnych

Do obowiązków państwa członkowskiego należeć będzie zapewnienie, aby:

• dostawcy publicznych usług medialnych byli niezależni pod względem redakcyjnym i funkcjonalnym i aby zapewniali swoim odbiorcom pluralizm informacji i opinii w sposób bezstronny, zgodnie ze swoją misją publiczną określoną na poziomie krajowym zgodnie z protokołem nr 29;
• procedury powoływania i odwoływania kierownictwa najwyższego szczebla lub członków zarządu dostawców publicznych usług medialnych miały na celu zagwarantowanie niezależności tych dostawców;
• procedury finansowania dostawców publicznych usług medialnych opierały się na ustanowionych z wyprzedzeniem przejrzystych i obiektywnych kryteriach.

Europejska Rada Usług Medialnych

Europejska Rada Usług Medialnych:

• zastępować będzie Europejską Grupę Regulatorów ds. Audiowizualnych Usług Medialnych (ERGA);
• podczas wypełniania swoich zadań lub wykonywania swoich uprawnień działa w sposób w pełni niezależny;
• podczas wypełniania swoich zadań lub wykonywania swoich uprawnień nie będzie zwracać się do żadnego rządu, żadnej instytucji, żadnej osoby ani żadnego organu o instrukcje, ani nie przyjmuje od nich żadnych instrukcji;
• ma w składzie przedstawicieli krajowych władz lub organów regulacyjnych;
• przyjmuje swój regulamin wewnętrzny w porozumieniu z Komisją (regulamin wewnętrzny musi zawierać ustalenia dotyczące zapobiegania konfliktom interesów w odniesieniu do członków Europejskiej Rady Usług Medialnych i zarządzania tymi konfliktami);

Treści dostawców usług medialnych na bardzo dużych platformach internetowych

Dostawcy bardzo dużych platform internetowych wprowadzają funkcję pozwalającą odbiorcom ich usług:

• deklarować, iż są dostawcami usług medialnych;
• deklarować, iż są redakcyjnie niezależni od państw członkowskich, partii politycznych, państw trzecich oraz podmiotów kontrolowanych lub finansowanych przez państwa trzecie;
• deklarować, iż podlegają wymogom regulacyjnym dotyczącym ponoszenia odpowiedzialności redakcyjnej w jednym lub większej liczbie państw członkowskich i nadzorowi ze strony adekwatnych krajowych władz lub organów regulacyjnych lub iż stosują się do mechanizmu współregulacji lub samoregulacji obejmującego standardy redakcyjne, który jest powszechnie uznawany i akceptowany we adekwatnym sektorze mediów w co najmniej jednym państwie członkowskim;
• deklarować, iż nie dostarczają treści generowanych przez systemy sztucznej inteligencji bez poddawania takich treści weryfikacji przez człowieka lub kontroli redakcyjnej;
• podać swoją nazwę prawną i dane kontaktowe, w tym adres e-mail, za pośrednictwem których dostawca bardzo dużej platformy internetowej może gwałtownie i bezpośrednio się z nimi skontaktować;
• podać dane kontaktowe adekwatnych krajowych władz lub organów regulacyjnych lub przedstawicieli mechanizmów współregulacji lub samoregulacji.

Zorganizowany dialog

Europejska Rada Usług Medialnych regularnie przeprowadza zorganizowany dialog między dostawcami bardzo dużych platform internetowych, przedstawicielami dostawców usług medialnych i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego w celu:

• omówienia doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie stosowania art. 18, w tym w odniesieniu do funkcjonowania bardzo dużych platform internetowych i stosowanych procesów moderowania treści dostarczanych przez dostawców usług medialnych;
• wspierania dostępu do różnorodnej oferty niezależnych mediów na bardzo dużych platformach internetowych;
• monitorowania przestrzegania inicjatyw samoregulacyjnych, mających na celu ochronę użytkowników przed szkodliwymi treściami, w tym dezinformacją oraz zagranicznymi manipulacjami informacjami i ingerencjami w informacje.

Prawo do personalizacji oferty medialnej

Prawo do personalizacji oferty medialnej polega na:

• umożliwieniu użytkownikom łatwej zmiany konfiguracji, w tym ustawień domyślnych urządzenia lub interfejsu użytkownika, kontrolujących dostęp do usług medialnych polegających na dostarczaniu audycji i korzystanie z nich lub zarządzających takim dostępem i korzystaniem, która to zmiana ma na celu dostosowanie oferty medialnej do zainteresowań lub preferencji użytkowników zgodnie z prawem Unii;
• zapewnienie przez producentów, twórców i importerów:
• aby urządzenia i interfejsy użytkownika zawierały funkcję umożliwiającą użytkownikom swobodną i łatwą zmianę (w dowolnym momencie) ich konfiguracji, w tym ustawień domyślnych kontrolujących dostęp do oferowanych usług medialnych i korzystanie z takich usług lub zarządzających takim dostępem i korzystaniem;
• aby identyfikacja wizualna dostawców usług medialnych, do których usług ich urządzenia i interfejsy użytkownika umożliwiają dostęp, była konsekwentnie i wyraźnie widoczna dla użytkowników.

Podsumowanie

Europejski Akt o Wolności Mediów to przepisy chroniące pluralizm i niezależność mediów na terenie Unii Europejskiej i zapewniające m.in. ochronę niezależności redakcyjnej, źródeł dziennikarskich oraz zmierzające do poprawy przejrzystości własności mediów i wprowadzenia prawa do personalizacji oferty medialnej na urządzeniach i interfejsach. Przedmiotowe rozporządzenie weszło w życie w dniu 7 maja 2024 roku, a państwa członkowskie będą zobowiązane wdrożyć przepisy do drugiej połowy 2025 roku.